Türkiye’ye gelen riskli domates tohumları sonrasında Tarım ve Orman Bakanlığı alarma geçti. İnsan sağlığını tehdit eden virüs içerdiği belirlenen tohumlar, 6 operasyonda tek tek tespit edildi…
Son 45 gün içinde Türkiye’nin gümrük kapılarında, ülkeye girişi yapılmak üzere olan virüslü domates tohumlarına yönelik 6 farklı operasyon düzenlendi. Çin, Tayland ve Hindistan menşeli tohumların tespiti, tarım sektörünü tehdit eden ciddi bir tehlikeyi gözler önüne serdi. Bu tohumlardan, "benekli mozaik virüsü" ve "kahverengi buruşuk meyve virüsü" gibi ölümcül tarım hastalıkları tespit edildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, son dönemde Türkiye'ye girmeye çalışan virüslü domates tohumlarına karşı büyük bir mücadele veriyor. Gümrük kapılarında yapılan operasyonlar, Türkiye'nin tarım sektörünü korumak için büyük bir önem taşıyor. 15 Şubat 2025'te Hindistan menşeli 110 kg domates tohumu İstanbul Havalimanı’ndan giriş yapmak isterken, hemen geri gönderildi. Bu olay, Türkiye'nin sınır kontrollerinde virüslü tohumları tespit etme konusundaki hassasiyetini bir kez daha gösterdi.
VİRÜSLER TARIMDA BÜYÜK TEHLİKE OLUŞTURUYOR
Yakalanan tohumlar üzerinde yapılan analizlerde, dünya çapında tarım sektörünü tehdit eden “benekli mozaik virüsü” (ToMMV) ve “kahverengi buruşuk meyve virüsü” (ToBRFV) tespit edildi. Bu iki virüs, tarımda en tehlikeli salgınlar arasında yer alıyor ve hızla yayılma potansiyeline sahip. 2018 yılında ABD'de ortaya çıkan bu virüsler, özellikle domates ve sebze üretimini büyük oranda etkiledi. İsrail’de 2021 yılında görülen virüs, seracılık faaliyetlerinin durma noktasına gelmesine yol açtı ve ülke meyve-sebze ihtiyacını ithalatla karşılamak zorunda kaldı.
TÜRKİYE’Yİ TEHDİT EDEN VİRÜSLERİN YAYILMA HIZI
Virüslü domates tohumları, tohumdan yayılma ve kontrol altına alınamama riski taşıyor. Ekildikleri alanda sadece domatesleri değil, tüm bitkileri kısa sürede etkisi altına alıyor. İlaçlamayla çözülemeyen bu virüsler, bulaştıkları toprakta 5 yıl boyunca kalıyor. Bu durum, aynı toprağa ekilen başka ürünlerin de hastalıktan etkilenmesine neden oluyor. Ayrıca, virüslü domateslerin tüketilmesi durumunda insanlar üzerinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
TÜRKİYE’NİN TARIM GÜVENLİĞİ İÇİN ÖNLEMLER ARTIRILMALI
Ziraat mühendisleri, Türkiye'nin tarım sektörünü bu tür virüslere karşı korumak adına sınır kontrollerinin daha da güçlendirilmesi gerektiğini belirtiyor. Ayrıca yerli tohum üretiminin artırılması ve bu konuda daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor. Aksi takdirde, benzer virüslerin Türkiye’ye girmesi durumunda tarım sektöründe geri dönülmesi zor kayıplar yaşanabileceği uyarısı yapılıyor.
Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan, konuyla ilgili açıklamasında, "Virüslü tohumların sınırlarımızda yakalanması sevindirici olsa da bu tür vakaların sıklığı endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Tarım Bakanlığı, çiftçiler ve ziraat mühendisleri bu konuda bilinçlendirilmeli ve olası risklere karşı hazırlıklı olunmalı" dedi.
45 GÜNDE 6 KEZ VİRÜSLÜ TOHUM ELE GEÇİRİLDİ
Son 45 günde Türkiye'nin gümrük kapılarında toplam 6 virüslü domates tohumu operasyonu gerçekleştirildi:
- 15 Şubat 2025: Hindistan menşeli 110 kg domates tohumu İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye girmeye çalıştı. Bakanlık müdahalesiyle geri gönderildi.
- 13 Şubat 2025: Antalya Havalimanı’ndan Çin menşeli 11,5 kg domates tohumunda "Tomato mottle mosaic virus" (ToMMV) tespit edildi.
- 10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’ndan Çin menşeli 6,9 kg domates tohumu "Tomato brown rugose fruit virus" (ToBRFV) nedeniyle iade edildi.
- 10 Şubat 2025: İstanbul Havalimanı’ndan Tayland menşeli 8,5 kg domates tohumu "ToBRFV" tespitiyle geri gönderildi.
- 23 Ocak 2025: İstanbul’dan Çin menşeli 33,5 kg domates tohumunda "ToBRFV" virüsü belirlendi.
- 10 Ocak 2025: İstanbul’dan Çin menşeli 16,2 kg domates tohumu "ToBRFV" nedeniyle geri gönderildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, bu tür tehditlerin önüne geçmek için sürekli olarak sınır kontrollerini artırıyor ve bilinçli tarım politikaları uyguluyor. Ancak, virüslü tohumların Türkiye'ye girişinin engellenmesi, sadece gümrükteki denetimlerle sınırlı kalmamalıdır. Türkiye'nin tarım alanındaki kendi kendine yeterliliğini koruması için yerli tohum üretimine daha fazla önem verilmesi gerektiği belirtiliyor.
