Türkiye ekonomisinde gerçekleşen yapısal sorunlar, krizi de beraberinde getirdi. Artan enflasyon ve düşen alım gücü, 7’den 70’e tüm vatandaşların sorunu haline gelirken, Hükümet şapkadan yine torba yasa çıkardı. Yeni kanunla birlikte en düşük emekli maaşı önce 3 bine sonra 3 bin 500 liraya çıktı. Temmuz 2022 öncesi için yapılara yeniden imar affı gündeme geldi. Atılan adımlar muhalefet ve analistler tarafından erken seçim hareketleri olarak değerlendirildi.
Hükümet’in yüksek enflasyon ve düşen alım gücü karşısında asgari ücrete ve emekliye zam, torba yasa ile meclise girdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan torba yasa teklifinde yine birçok değişiklik bulunuyor. Atılan bu adımlar muhalefet ve analistler tarafından erken seçim hareketleri olarak değerlendirilirken, şimdi de emeklilikte yaşa takılanların (EYT) gündeme alınması bekleniyor. Tüm kamu görevlilerinin ek göstergelerinin artırılarak yeniden düzenlenmesi öngörülen teklifte hem af hem de çeşitli istisnalar değerlendiriliyor. Tüm memurlara 600 ek gösterge verilmesini içeren yasa teklifi ile kamu görevlilerinin göstergeleri buna göre yeniden düzenleniyor. Teklif ile polis, hemşire, uzman çavuş ve din görevlilerinin ek göstergesi 3600’e çıkarılıyor. Genel idare hizmetleri sınıfında yer alan en yüksek ek gösterge 9000 ile Diyanet İşleri Başkanı olurken, bakan yardımcısı, Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı’nın ek göstergesi 8 bine yükseltiliyor ve bunu 7800 ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri izliyor. Ek göstergesi 9000 olan bir başka kamu görevlisi ise Genelkurmay Başkanı olması dikkat çekiyor. Teklif yasa haline gelirse, ek gösterge düzenlemesini içeren maddeleri 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
ÖĞRENCİYE AF: Yasa teklifi ile üniversitelerle ilişiği kesilen öğrencilere af getiriliyor. Buna göre yükseköğretim kurumlarında öğrenim görmekteyken, ilişiği kesilenler veya kayıt hakkı elde ettiği halde kaydını yaptırmamış olan öğrencilere geçmişe yönelik süre sınırlaması olmaksızın eğitimlerine devam etme yolu açılıyor. Aftan, hazırlık dahil bütün sınıflarda intibak, ön lisans, lisans tamamlama, lisans, lisansüstü öğrenimi gören öğrenciler yaralanabilecek.
YÜZ KIZARTICI SUÇA YOK: Ancak terör suçu ile kasten öldürme, işkence, eziyet, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan mahkum olanlar, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca, milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği veya irtibatı nedeniyle ilişiği kesilenler aftan yararlanamayacak. Aftan yararlanan öğrenciler 2022-2023 eğitim öğretim yılında öğrenimlerine başlayabilecekler.
HUKUKTA BAŞARILI OLMA KOŞULU ARANMAYACAK: Hukuk fakültesi öğrencilerine getirilen hukuk mesleğine giriş sınavı ile hakim ve savcı yardımcılığı sınavları koşulu da esnetiliyor. Buna göre 31 Mart 2024’ten önce hukuk fakültelerinden mezun olanlardan Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’nda veya İdari Yargı Ön Sınavı’nda başarılı olma koşulu aranmayacak.
NOTERLİK YASASI ELDEN GEÇİRİLDİ
Noterlik Yasası’nda yapılan değişiklikle, halen bir noterliğe ancak o noterlik sınıfından atama yapılması kuralı, yeni noterlik açılmasını zorlaştırdığı gerekçesiyle esnetiliyor. Teklifle, yeni noterliğe, ilgili noter sınıfından başvuru olmadığı taktirde, bir alt sınıfta bulunan noterler de başvuru yapabilecek. Siyasi Partiler Yasası’nda yapılan değişiklikle, siyasi partilerin yasal gelirlerinin tahsilatının banka ve elektronik ortam aracılığıyla yapılması halinde tahsilat veya gelir makbuzu düzenleme zorunluluğu kaldırılıyor.
KISMİ İMAR AFFI DA GELİYOR
İmar Yasası’nda yapılan değişiklikle, inşaat ruhsatı alınan ve buna göre yapılmasına karşın kullanma izni verilmeyen veya alınamayan binalara geçici olarak elektrik ve su aboneliği yapılabilmesine ilişkin süre 1 Temmuz 2022’ye kadar uzatılıyor. Madde ile ayrıca, elektrik ve su aboneliği için inşaat ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olma koşulunun 31 Aralık 2021’den önce yapılmış binalar için aranmayacağı hükmü düzenlenerek, kısmi imar affı da getirilmiş oluyor. Halen bu istisna, 2004 yılından önce yapılmış olan binaları kapsıyor. Açık cezaevinde bulunup da kamu kurum ve kuruluşlarında barındırılmak suretiyle çalışacak hükümlüler için “istekli” olma koşulu getiriliyor. Ayrıca bu hükümlülere ödenecek gündelik ücret miktarı düzenlenirken, sigorta primlerinin çalıştıkları kurum tarafından ödenmesi öngörülüyor.
FİŞ CEZASI BİN LİRAYA ÇIKACAK
Emniyet hizmetleri sınıfına dahil kadrolar esas alınarak emekli aylığı veya malullük aylığı ödenen polis memurlarından lise ve dengi öğrenime sahip olup, emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödemesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 1200 lira tutarında ek ödeme yapılacak. Vergi Usul Kanunu’nun belge düzenine uyulmaması konusunda öngörülen cezalar artırılıyor. Buna göre fiş, fatura gibi belgeleri vermeyenlerin cezası 240 liradan 1000 liraya çıkıyor. Bu kapsamda verilen 12 bin liralık özel usulsüzlük cezası 50 bin liraya çıkarılırken, yılda en fazla verilebilecek ceza miktarı ise 120 bin liradan 500 bin liraya çıkarılıyor.
OTOYOLLARDAN KAÇAK GEÇİŞE KATLI CEZA
Otoyollardan kaçak geçiş yapanlara cezalar yeniden düzenleniyor. Otoyollardan kaçak geçiş yapan araç sahiplerine, 15 gün içinde ödeme yapmaları durumunda ek ceza uygulanmayacak. 15 günden sonra, 45 günden önce ödeme yapılması halinde geçiş ücretinin katı kadar, 45 günden sonra ise geçiş ücreti ile birlikte 4 katı kadar ceza uygulanacak.
EMEKLİ MAAŞI BİLE DÜZGÜN HESAPLANMADI
Teklifle birlikte emekli aylıklarında da artış gerçekleşecek. Halen 2 bin 500 lira olan emekli aylığı alt sınırı 3 bin liraya çıkartılması kararlaştırılmıştı. Bu düzenleme Temmuz ayından itibaren maaşlara yansıyacak. Fakat önceki gün alınan karar dün tekrar değiştirildi. En düşük emekli aylığı 3 bin 500 TL‘ye çıkartıldı. En düşük emekli maaşında yapılan düzenleme bile düzgün gerçekleşemedi. Memur ve memur emeklilerine yönelik 3600 ek gösterge düzenlemesinin yer aldığı teklifte yüzde 40 oranında zam yapılması beklenirken hükümet en düşük emekli aylıklarına yüzde 20 zam yapılması için düzenleme hazırlamış oldu. Yanlış hesap ertesi gün düzeltildi. Böylece yüzde 40’lık zam oranı da torbaya girmiş oldu. AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, en düşük emekli aylığının 3000 liraya çıkartılması halinde 550 bin kişinin yararlanacağını, maliyetinin de 780 milyon lira olduğunu belirtti. Elitaş, kabul edilen önerge doğrultusunda en düşük emekli aylığının 3 bin 500 liraya çıkartılmasıyla 1.7 milyon kişinin yararlanacağını, maliyetinin de 3.7 milyar liraya ulaşacağını ifade etti. Elitaş, ek gösterge paketinin toplam maliyetinin ise 30 Haziran itibarıyla bu artış öncesi 20 milyar lira olduğunu söyledi.
EMEKLİ VEKİL MAAŞLARININ HESAPLAMA YÖNTEMİ DEĞİŞİYOR
Halen, cumhurbaşkanı maaşına endeksli olan emekli milletvekilleri ile eski TBMM Başkanları, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların maaşlarının hesaplanma yöntemi değiştiriliyor ve 9000 ek göstergeye göre hesaplanması öngörülüyor. Buna göre emekli milletvekilleri Temmuz ayından itibaren 9000 ek göstergeye göre maaş zammı alacak. Cumhurbaşkanı maaşına artış öngören hükümle ilgili olarak, TBMM Genel Kurulunda, cumhurbaşkanı ödeneğinde artışa imkan sağlayan ‘Cumhurbaşkanı ödeneğinin yüzde 20,2 artırılmasına’ ilişkin ifade 2022 yılı ek bütçe teklifinden çıkarıldı.
TURİZM BAKANLIĞINA DÖNER SERMAYE YOLU
Kültür ve Turizm Bakanlığına görev alanına giren hizmetler için bina ve taşıt kiralaması yapma, mal hizmet satın alma için döner sermayeyi kullanma yolu açılıyor. Yükseköğretim Kanununda yapılan değişiklikle, Ar-Ge, yenilik veya tasarım projelerinde çalışacak doktora sonrası uzmanlık kadrosu ihdas ediliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kış turizm merkezlerindeki günübirlik ile mekanik tesis hattı amaçlı yapılan kira sözleşmelerine dava açmamış olmak şartıyla kiralama süre uzatımı öngörülüyor.
