Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) tarafından açıklanan son verilere göre, Türkiye, 2024 yılında 9,9 milyon ton plastik mamul üreterek dünya genelinde yedinci sıraya yerleşti.
Bu başarı, ülkenin plastik sektöründeki güçlü konumunu bir kez daha tescilledi.
Önceki yıla, yani 2023'e kıyasla yüzde 8,8'lik önemli bir artış kaydedilmesi, sektördeki dinamizmi gözler önüne seriyor.
Bu artış oranı, aynı dönemde yüzde 0,34 olan Türkiye nüfus artışının çok üzerinde olmasıyla da dikkat çekiyor.
PLASTİK KULLANIM ALANLARI VE ATIK SORUNU
Üretilen plastiğin yaklaşık yüzde 40'ı ambalaj sektöründe, yüzde 22'si ise inşaat sektöründe değerlendiriliyor.
Geriye kalan kısım ise otomotiv, elektronik, tekstil ve tarım gibi çeşitli sektörlerde kendine yer buluyor.
Ancak plastik üretimindeki bu yükseliş, beraberinde plastik atık sorununu da büyütüyor.
Türkiye'de her yıl ortalama 5,6 milyon ton plastik atık oluşurken, bu durum kişi başına yılda 65 kiloyu aşan bir plastik atık yükü anlamına geliyor.
Bu rakamlar, acil önlemler alınması gerektiğini gösteriyor.
GERİ DÖNÜŞÜM ORANLARI ALARM VERİYOR
PAGEV tarafından sağlanan verilere göre, Türkiye'deki genel atık geri dönüşüm oranı 2023 yılı itibarıyla yüzde 34,9 seviyesindeyken, plastik atıklarda bu oran sadece yüzde 20'de kalıyor.
Bu düşük oran, Türkiye'nin geri dönüşüm altyapısındaki yetersizlikleri ve plastik kirliliğiyle mücadeledeki eksiklikleri açıkça ortaya koyuyor.
Çevre uzmanları, bu durumun sürdürülebilir bir gelecek için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtiyor.
PLASTİK ATIK İTHALATINDAKİ ÇELİŞKİLİ VERİLER
Deutsche Welle Türkçe'de yer alan habere göre, Türkiye'nin plastik atık ithalatı konusunda da ciddi bir şeffaflık sorunu yaşanıyor.
Türkiye, 2023 yılında 456 bin ton plastik atık ithal ettiğini beyan ederken, Eurostat ve BM Comtrade verileri gönderici ülkelerden Türkiye'ye toplamda 660 bin ton atık gönderildiğini gösteriyor.
Bu yaklaşık 200 bin tonluk fark, atık yönetimi süreçlerindeki tutarsızlıkları ve denetim eksikliklerini gözler önüne seriyor.
En çok plastik atık gönderen ülkeler arasında 141 bin tonla İngiltere başı çekerken, onu Almanya (87 bin ton), Belçika (74 bin ton), İtalya ve Hollanda takip ediyor.
Bu durum, kamuoyunda plastik atık ithalatı tartışmalarının artmasına neden oluyor.
KÜRESEL PLASTİK ÜRETİMİ VE KİRLİLİK TABLOSU
Türkiye'nin durumu, küresel plastik üretimindeki genel eğilimle benzerlik gösteriyor.
2023 yılında dünya genelinde 413 milyon ton plastik üretildiği bildirildi.
Statista verileri, bu rakamın 1970'lere kıyasla neredeyse 8 katlık çarpıcı bir artışa işaret ettiğini gösteriyor.
Aynı yıl plastik üretimindeki büyüme oranı, dünya nüfusundaki artışın tam dört katına ulaştı.
Küresel plastik kirliliği, özellikle deniz ekosistemleri üzerinde yıkıcı etkiler yaratıyor.
2023 Uluslararası Kıyı Temizliği verilerine göre, dünya genelinde gönüllüler tarafından 3,6 milyon kilogram atık toplandı ve bu atıkların başında sigara izmaritleri ile plastik şişeler geldi.
Toplamda 14 milyondan fazla çöp denizlerden ve kıyılardan çıkarıldı.
UZMANLARDAN PLASTİK ÜRETİMİNİ AZALTMA ÇAĞRISI
Çevre uzmanları ve Greenpeace gibi örgütler, geri dönüşüm sistemlerinin sınırlı kapasitesinin, plastik kirliliğiyle mücadelede yetersiz kaldığını vurguluyor.
Bu nedenle, plastik krizinin çözümü için sadece geri dönüşüme değil, aynı zamanda plastik üretiminin ve tüketiminin azaltılmasına odaklanılması gerektiği belirtiliyor.
Türkiye'nin artan plastik üretimi, çevresel etkileri ve atık ithalatı politikaları ışığında, daha kapsayıcı ve sürdürülebilir bir atık yönetimi sistemine olan ihtiyaç her zamankinden daha belirgin hale geliyor.
