Zeytinin kendisi de, yağı da değerini korurken şimdi de kara suyu hazine çıktı! Üreticiler suyunu döküp geçiyordu ama sadece miligram fiyatı 1000 dolara kadar çıkıyor...
Düzen Sağlık Grubu, çevre ve bilim odaklı bir projede, zeytinyağı üretimi sırasında ortaya çıkan atık "kara su"yu değerlendirerek çeşitli sektörlerde kullanılabilen yüksek katma değerli ürünler ortaya çıkaran bir girişime öncülük ediyor. Bu girişim, kuruluşun kurucusu Yahya Laleli'nin kara suyu "mayalanabileceği" düşüncesiyle başladı ve ardından bilimsel bir çalışmaya, sonrasında ise 6 ülkeden 7 üniversitenin katıldığı 2 milyon euroluk bir projeye dönüştü.
Dünya Gazetesi'nin haberine göre zeytin kara suyu, önceden üreticilerin çoğu zaman "üste para vermeye razı olduğu" bir atık olarak kabul ediliyordu. Ancak Düzen Sağlık Grubu'nun geliştirdiği yöntemlerle kara su, şimdi kozmetikten biyoyakıta kadar pek çok sektörde kullanılabilen bir ticari ürüne dönüşüyor. Yahya Laleli, zeytin kara suyunu çevreye bırakmak yerine çökelti havuzlarına alarak katı maddelerin çökmesini sağladıklarını ve oluşan prina ile toprağı gübrelediklerini açıkladı.
Laleli, bu deneyimin başarılı olması üzerine kara suyun "mayalanması" sürecine girdiklerini ve bu süreçte elde ettikleri çıktılarda yağ, protein gibi birçok yararlı bileşenin bulunduğunu belirtti. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan ürünler arasında hayvan yemi, biyodizel, kozmetik ürünler gibi çeşitli bileşenler bulunuyor.
AB PROGRAMI KAPSAMINDA 2 MİLYON EURO BÜTÇE
Düzen Sağlık Grubu, bu projesini daha da genişleterek AB programına "RHODOLIVE" adıyla başvuruda bulundu ve AB ERA-COBIOTECH kapsamında 2 milyon euro bütçe alarak Türkiye'nin koordinatör olduğu bir projeye dönüştürdü. Projede Türkiye dahil 6 ülkeden 7 üniversite ve araştırma kurumu yer alıyor.
MİLİGRAM FİYATI 1000 DOLAR
Proje kapsamında elde edilen çıktılar arasında mikrobial lipitler, antioksidanlar, karotenoidler, su yosunu gibi ürünler bulunuyor. Bu ürünler, biyodizel üretiminden kozmetik sektörüne kadar pek çok alanda kullanılabilir nitelikte. Proje yürütücülerinden Biyoteknoloji Uzmanı Alper Karakaya, bu çıktıların endüstriyel ölçekte uygulanabilirliğini ispatlamak için prototip çalışmalarının başlayacağını belirtti. İlk çalışmalarda elde edilen çok sayıa çıktının sonuçlarına ilişkin konuşan Alper Karakaya, miligram fiyatının 1000 dolara kadar çıkan bir çıktı olduğunu ifade etti.
Yahya Laleli'nin ifadesine göre, projenin bir ayağında deniz suyunun arıtılarak tarımsal sulamada kullanılması hedefleniyor. Ayrıca, tuza dayanıklı bakterilerle tuzlu suyun ayrıştırılarak su yosunu yetiştirilmesi de konuyla ilgili bir paralel çalışma olarak yürütülüyor.
RHODOLIVE proje katılımcıları, Haziran ayında Türkiye'de bir araya gelerek projenin ilerleyişi üzerine çalışmalar gerçekleştirecekler. Proje kapsamında geliştirilen prototipin tamamlanması ve denemelerin başlaması, yaz sonuna doğru planlanıyor.
