Mostar Köprüsü, Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında Osmanlı döneminde Bosna Hersek'in Mostar şehrinden geçen Neretva nehri üzerine inşa edildi. 1664 yılından beri aşklarını kanıtlamak isteyen erkeklerin Mostar Köprüsü'nden nehre atlama geleneği günümüzde de devam ediyor. İşte, Mostar Köprüsü'nün tarihçesi...
Yüzlerce yıllık barışın simgesi olan Mostar Köprüsü sadece tarihi önemi veya mimari bir harika olması değil, yüz yıllardır sayısız insanın bir kıyıdan diğerine geçişine izin verirken, fiziksel ve manevi bir köprü görevi de görmüştür. Mostar kentine adını veren köprü, ticareti canlandırarak kültürel ve sportif faaliyetlerin yapıldığı merkez haline geldi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ HANGİ ÜLKEDEDİR?
ATV'de Kenan İmirzalıoğlu'nun sunduğu 'Kim Milyoner Olmak İster' adlı yarışma programında Bosna Hersek'teki Mostar Köprüsü'nün hangi ülkede yer aldığı sorusunu yarışmacıya yönetildi. Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında "Mostar Köprüsü hangi ülkededir?" sorusunun yanıtı şöyle:
A) Bulgaristan
B) Macaristan
C) Bosna Hersek
D) Moğolistan
Mostar Köprüsü hangi ülkededir sorusunun cevabı 'Bosna Hersek' olmalıdır.
MOSTAR KÖPRÜSÜ NE ZAMAN, KİM TARAFINDAN YAPILDI?
Mostar Köprüsü, 1566 yılında Mimar Sinan'ın öğrencisi olan Mimar Hayreddin tarafından Bosna Hersek'in Mostar kentinde Neretva nehri üzerine inşa edildi. Şehrin Boşnak ve Hırvat kesimlerini birbirine bağlamasından dolayı zaman içinde hoşgörünün simgesi haline geldi.
Yapımı için 456 kalıp taş kullanılan Mostar Köprüsü, çevresindeki kente adını da verdi. Mostar şehri, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içerisindeki Hersek bölgesinin ana kenti oldu. İslam mimarisinin en dikkat çekici yapılarından biri olan ve Boşnakça 'Stari Most' olarak isimlendirilen Mostar Köprüsü, Balkan coğrafyasının da en önemli sembollerinden biri oldu.
MOSTAR KÖPRÜSÜ'NÜN YIKILIŞI
Bosna Hersek'te başlayan iç savaş sırasında Mostar Köprüsü'ne ilk saldırıyı 1992 yılında Bosnalı Sırplar düzenledi. 9 Kasım 1993 tarihinde Hırvat tankları köprüye daha büyük bir zarar veren saldırılarını başlattı. Kasım ayının sonunda köprü tamamen yıkıldı. Dev taşları, Neretva Nehri'nin sularına gömüldü.
Köprünün yıkımı, Mostar'ın çok uluslu mirasının reddedilmesi anlamına geliyordu. Savaş sonrasında İngiliz güçleri yıkılan köprünün yerine geçici bir demir köprü yaptı. Mostar civarındaki diğer köprüler de tahrip edildiğinden, nehrin iki yakasını birleştiren tek yapı olarak bu köprü kaldı.
MOSTAR KÖPRÜSÜ'NÜN YENİDEN İNŞA EDİLMESİ
Mostar Köprüsü'nün eski haline uygun olarak yeniden inşası çalışmaları Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), UNESCO ve Dünya Bankası'nın desteğiyle 1997 yılında başladı. Köprünün temel, beden duvarları ve zemin güçlendirilmesini 'Yapı Merkezi' ve taş kemer inşaatını bir diğer Türk şirketi olan 'ER-BU' üstlendi.
Macar ordusundan dalgıçlar orijinal taşları nehir yatağından bulup vinçlerle çıkardı. Bombardımandan ve suyun içinde bozulmaya uğramış taşlar yapıda kullanılamadığından, orijinal taşların çıkarıldığı, günümüzde kapalı olan taş ocağı tekrar bu iş için açılıp, aynı ocaktan çıkarılan taşlar köprünün yapımında kullanıldı.
Orijinal modele sadık kalan şirket, köprünün temellerini de sağlamlaştırdı. 30 metre uzunluğundaki, 24 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002'de başladı. Kilit taşı Ağustos 2003'te yerine konuldu.
İnşaatı tamamlanan Mostar Köprüsü, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda devletin temsilcilerinin hazır bulunduğu bir törenle, İngiliz Prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004 tarihinde açıldı.
Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005 yılında Dünya Miras Listesi'ne eklendi.
Bugün çokuluslu bir yönetim tarafından idare edilen Mostar'da savaş döneminde başlayan bölünmeler hâlâ devam etmektedir. Hırvatlar nehrin batısında, Müslümanlar ise doğusunda yaşamaktadır. Savaş sırasında şehirden ayrılan Sırplar ise bir daha geri dönmedi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ'NE NASIL GİDİLİR?
Mostar Köprüsü'nün bulunduğu Mostar şehrine, Türkiye'den havayolu ile Bosna Hersek'in başkenti olan Saraybosna üzerinden ya da aktarmalı olarak ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda farklı Avrupa kentlerinden de bölgeye ulaşım sağlayabilirsiniz.
Saraybosna'dan karayolu ile ya da trenle Mostar'a ulaşmak da mümkün. Şehir merkezine 8 km uzaklıkta yer alan Mostar Havalimanı'na Türkiye'den direkt uçuş bulunmuyor. Bekleme süresi ile birlikte toplam uçuş süresi 7 saati buluyor. Mostar Havalimanı'ndan şehir merkezine gitmek için kullanabileceğiniz çok sayıda taksi ve araç seçeneği bulunuyor.
MOSTAR KÖPRÜSÜ'NÜN ÖZELLİKLERİ
Mostar Köprüsü, Mostar şehrini ortadan tam ikiye ayırıyor. Neretva Nehri'nden 24 metre yüksekliğinde, 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Mostar Köprüsü, dönemine göre gelişmiş bir teknolojiyle inşa edildi. Köprü inşaatında 456 kalıp taş kullanıldı. Köprü, inşa edildikten sonra yakınındaki şehre ismini vermiştir, şehirde ticareti canlandırmış ve zenginleştirmiştir. Böylece Mostar, Hersek bölgesinin önemli bir şehri haline geldi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ AŞK HİKAYESİ NEDİR?
Dönemin gençleri, sevdiklerine aşkını ispat etmek ve cesaretini kanıtlamak için Mostar Köprüsü'nden atladı. İlk olarak 1664 yılında yapılan ve günümüzde de her yıl temmuz ayında köprünün üstüne çıkan erkekler, kendilerini Neretva Nehri'nin sularına bırakıyor. Geleneğe göre şehrin erkekleri, nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için düğün öncesinde köprüden atlarlardı.
