İstanbul’un ismi, Fatih Sultan Mehmet’in fethinden uzunca bir süre sonra bile Konstantinapolis olarak kullanılmaya devam etmiştir. Sonrasında İstanbul olarak değişen kentin adı, bir süre Hilafet merkezi anlamına gelen İslambol olarak da kullanılmıştır…
İSTANBUL'UN İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Çağlar boyu farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan İstanbul’a pek çok farklı isim verilmiştir. Augusta, Byzantion, Konstantinopolis ve Konstantiniyye İstanbul’un bilinen birkaç isminden bazılarıdır.
Byzantion: İstanbul’un bilinen ilk adı olan Byzantion, M.Ö. 667'de kuruldu. Bugünkü İstanbul üzerinde bir koloni kuran Dorlu Yunanlı yerleşimciler, bu yeni yerleşim bölgesine, kralları Byzantas veya Byzas’ın adını verdiler. Kimi kaynaklarda ise, İstanbul’a bu dönemde verilen isim Byzantion olarak da geçmektedir.
M.S. 1. yüzyılda, kent, Romalılar’ın eline geçince ismi Latinceleştirilerek, Byzantium adını almıştır.
Augusta Antonina: İstanbul bu isim ile kısa bir süre anılmıştır. Roma İmparatoru Septimius Severus, İstanbul’a Augusta Antonina ismini oğlu Antonius'un şerefine vermiştir.
Nova Roma: Roma İmparatoru I. Konstantin, M.S. 330 yılında İstanbul'u Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan etti ve Latincede “Yeni Roma” anlamını taşıyan Nova Roma ismini verdi.
Konstantinopolis: İmparator I. Konstantin'in M.S. 337'de ölümünün ardından onun şerefine kentin adı, “Konstantin’in kenti” anlamını taşıyan Konstantinopolis olarak değiştirildi. Bu isim, Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu süresince İstanbul’un resmi ismi olarak kullanıldı. Fakat, şehrin yerlileri Yunancada kent anlamına gelen Polis ismini kullanıyorlardı.
1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethederek, Osmanlı İmparatorluğu'nun dördüncü başkenti ilan etmesinden sonra bile, bu isim kullanılmaya devam etti. Hatta 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonraki 7 yıl boyunca Batılılar Konstantinopolis adını kullanmaya devam etti.
Konstantiniyye: Konstantinopolis'in Arapça şekli olan Kostantiniyye İslam âlemi tarafından İstanbul’un en çok kullanılan ve en bilinen adıdır. Yunanca anlamı “Konstantin’in kenti” olan Konstantinopolis, Kostantiniyye’nin Arapça anlamı “Konstantin’in yeri” dir.
Bununla birlikte, kimi dönemlerde Osmanlı yetkilileri İstanbul için, Derâliye (Arapça: “Yüce Kapı”), Pâyitaht (Farsça: “Tahtın Ayağı” veya “Başkent”), Dersaadet (Arapça:”Mutluluk Kapısı”), Asitane (Farsça: “Devletin Eşiği”) ve Bâb-ı Âli (Arapça: “Yüce Kapı”) isimlerini de kullanmışlardır.
İstanbul: Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Romalılar zamanında kullanılan Estanbol, Istinpol/lstinpolis, Stinboli, istinbolin, Sitanbul adlarının telaffuzunda değişimler yaşanarak kullanılan ve daha sonra söyleniş açısından kullanım kolaylığı nedeniyle “i” sesi eklenerek İstanbul adını kullanmışlardır. Bir süre “Hilâfet merkezi” anlamına gelen “Islâmbol” adı kullanılsa da zaman içerisinde Türkçede İstanbul olarak yerleşmiştir.
