Üniversiteye geçen ya da halihazırda üniversitede eğitim görmekte olan bir çok kişi akademisyen nasıl olunur bilmek ister ve akademisyen olma hedefiyle hareket eder. Akademisyen nedir nasıl olunur gibi sorularınızın cevabını haberimizde bulabilirsiniz...
Akademisyen nedir, kimdir?
Akademisyen yüksek eğitim kurumlarında öğretimden sorumlu olan, araştırma yapan ve alana fayda sağlaması gereken kişilere verilen genel isimdir.
Akademik kadrolara dair terimler
Öğretim elemanları: Akademik personellerin tümünü kapsayan bir terimdir.
Öğretim üyesi: Yardımcı doçent, doçent ve profesör kadrosunda yer alan kişiler öğretim üyesi kapsamına girmektedir. Doktorlarını tamamlayan akademisyenler bu tanımın içine girerler.
Öğretim görevlisi: Öğretim üyesinin tersine doktora zorunluluğu olmayan ve alanında ders vermek üzere geçici ya da daimi görev alan kişilere denir.
Araştırma görevlisi: Yüksek lisans eğiti ya da doktora aşamasındaki kişilere kadro verildiğinde alınabilen unvandır.
Uzman: Yüksek eğitim kurumlarında herhangi bir birimde uzmanlık gerektiren bir işte görev alanm kişilere denir.
Nasıl akademisyen olunur?
Akademisyen olmak için en başta üniversitede not ortalamanızın yüksek olması ve bir yabancı dilinizin bulunması gerekmektedir. Bunlar olduğu takdirde lisans eğitiminiz bittiğinde yüksek lisansa alınmanız da kolaylaşacaktır.
Yüksek lisansa kabul aldıysanız akademik hayatınızın ilk adımını atmış sayılırsınız. Yüksek lisans eğitimi alabilmek için de pek çok sınava girmeniz gerekecektir. ALES, YDS gibi sınavlarda alınan puanlar yüksek lisans için çok değerli olacaktır. Bu puanlar sonrasında ise üniversitenin kendi yaptığı sınava ve sonrasında uygulayacağı mülakata girip yüksek lisansa geçebilirsiniz.
Yüksek lisan eğitimi yaparken araştırma görevlisi kadrolarına da başvurabilir aynı zamanda araştırma görevlisi maaşı da alabilirsiniz ama her yüksek lisans öğrencisi araştırma görevlisi olamamaktadır.
Üniversitelerde yer alan ÖYP programları dahilinde yüksek lisans ve doktora öğrencisi olduğunuzda yurtdışına akademik personel olarak gidebilirsiniz. Burada yine ALES, lisans puan ortalaması ve yabancı dil puanları gerekmektedir. Başvurular YÖK aracılığıyla yapılır.
Akdemiysen olmak için diğer bir seçeneğiniz ise YLSY olabilir. Yurtdışı Lisansüstü Eğitim Seçme ve Yerleştirme adıl ile bilinen bu program MEB tarafından 2006 yılında başlatılmıştır. Devlet bursu alarak Türk öğrencilerin yüksek lisans ve doktora eğitimlerini tamamlamaları hedeflenmiştir. Programı tamamlayarak yurdumuza dönen öğrenciler genelde yardımcı doçent olarak göreve başlarlar. YLSY başvurularında dikkate alınan tek puan ALES puanıdır.
Öğretim görevlisi olarak da akademisyenlik için bir adım atılabilmektedir. Burada Meslek Yüksek Okullarında ders vermek için görevlendirilirsiniz. Öğretim görevlisi olmak için istenen ALES ve YDS puanlarını alarak başvurabilirsiniz ama burada tecrübe de istenmektedir.
İkinci adım: Doktora
Yüksek lisans eğitiminizi tamamladıktan sonra artık önünüzde seçim yapmanız gereken bir yol oluşacaktır. Eğer akademisyen olmaya kesin kararlıysanız doktora yapmayı seçmelisiniz. Doktora başvuruları da yüksek lisans başvuruları ile aynı prosedürleri içermektedir.
Üçüncü adım: Yardımcı Doçent
Doktora hayatınızı başarıyla tamamladıktan sonra yardımcı doçent ilanlarını takip etmeli ve bu ilanlara usule uygun şekilde başvurunuzu yapmanız gerekmektedir. İlanlar her üniversitenin kendi internet sayfasında yayınlanır. Yardımcı doçent olduğunuzda artık ders verebilir, araştırma yapabilir ve makale yayınlayabilirsiniz.
Dördüncü adım: Doçent
Yardımcı doçent görevinde bulunduğunuzda yaptığınız her faaliyet (ders verme, makale yayınlama) sizlere belli puanlar kazandıracaktır. Bu puanlar belli bir eşiği geçtiğinde doçent olmaya hak kazanabilir ve faaliyetlerinizin yer aldığı dosyla ile rektörlüğe başvuruda bulunabilirsiniz. Rektörlük faaliyetlerinizi ve raporunuzu inceledikten sonra uygun bulduğu taktirde sizi doçent olabilmeniz için yapılacak bir mülakata çağırır. Bu aşamayı da başarıyla geçen adaylar YÖK kadro açtığı taktirde doçent olarak göreve başlarlar.
Beşinci adım: Profesörlük
Burada da doçentlikte gerektiği gibi belli bir puan aşamasının geçilmesi ve rektörlüğe başvuruda bulunulması gerekir. Aynı prosedürler geçerli olur ve YÖK kadro açarsa profesör olabilirsiniz. *Bu aşamada mülakat yoktur.
Akademik kariyerin zorlukları
Her mesleğin kendine özgü zorlukları olduğu gibi akademisyenliğinde zorlukları bulunmaktadır. Akademisyenlik sürekli öğrenme yani aslında hayat boyu öğrencilik ister. Bunun için devamlı araştırma, okuma, bilgi derleme ve bunları yazılı ya da sözlü olarak iletme görevinde bulunursunuz. Ciddi bir emek ve ciddiyet isteyen akademisyenlikte hayatınızı bu mesleğe adamak zorundasınız...
Kariyer basamakları nasıl ve ne kadar zamanda tırmanılır?
En düşük süreler baz alındığı taktirde 2 sene yüksek lisans eğitimi, 4 sene doktora çalışması yaparsanız toplamda 6 sene sonra yardımcı doçent olmaya hak kazanabilirsiniz. Yardımcı doçent olmak için gerekli şartları sağlayınca yardımcı doçent, daha sonra da 3-4 sene içerisinde doçent olabilirsiniz. Profesör olmak için ise doçentlikten sonra 5 sene gereklidir.
