KARAR TV'nin Yüzleşme programında bu haftanın konuğu Yerbilimci Prof. Dr. Cenk Yaltırak oldu. Ahmet Taşgetiren ve Yusuf Ziya Cömert'in sorularına yanıt veren uzman isim mevcut fay hattı haritasının işlevsiz olduğunu ileri sürdü. Prof. Dr. Yaltırak ve ekibi yeni bir modellemeden söz ederek, "Sanal ortamda depremler yaratacağız. Böylece vatandaşın oturduğu binanın, depremden ne derece etkileneceğini öğreneceğiz. İvme ölçer sayesinde her binanın temelinin test edeceğiz" dedi.
MERVE ŞİŞMAN
Ahmet Taşgetiren ve Yusuf Ziya Cömert’in sunumuyla KARAR TV’de ekranlara gelen Yüzleşme programı, her hafta çok değerli bir başka konuğu ağırlamaya devam ediyor. 1 Şubat 2024 Perşembe gününün konuğu, deniz jeoloğu ve jeofizikçisi Prof. Dr. Cenk Yaltırak oldu. Yerbilimci Yaltırak olası depremlere ilişkin ve ekibiyle beraber yaptıkları projelere açıklık getirdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi ve Türkiye İş Bankası işbirliğiyle kurulan Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) üzerine konuşan Yaltırak sanal ortamlarda depremler yaratarak binaların depremden ne derece etkileneceğine dikkat çekti.
'ÖNLEM ALMAK İÇİN BİLİMSEL OLGUNLUK GEREKİYOR BU BİZDE YOK'
"Özellikle Marmara Bölgesi; Türkiye ekonomisinin ağırlık merkezi, 25 milyonun üzerinde nüfusu taşıyor ve yetişmiş insan kaynağının büyük bir kısmı da bu bölgede… Buradaki riskin çok doğru analiz edilmesi gerekiyor" diyen uzman isim "Türkiye’de çok iyi yer bilimciler var ama gerçekten deprem konusunu çalışacak kurum oluşturmamışlar. ABD ve Japonya ile kıyas yapılmamalı, onların bilimsel birikimi bizden daha fazla. Önlem almak için bilimsel olgunluk gerekiyor ve bu bizde yok" şeklinde konuştu.
'YÖNETMELİĞİN İŞLEMEDİĞİNİ MARAŞ DEPREMİNDE GÖRDÜK'
6 Şubat depremlerinin getirdiği felakete dikkat çeken Prof. Dr. Cenk Yaltırak KARAR'a yaptığı açıklamada, "Türkiye’de yönetmeliğin işlemediğin Kahramanmaraş depremlerinde gördük" dedi.
'KIRILAN BİR FAYI TESPİT ETTİK'
Silivri depreminden sonra keşfettikleri bir faydan bahseden Prof. Dr. Cenk Yaltırak süreci anlattı. MATAM projesine de dikkat çeken uzman isim sözlerine şöyle devam etti:
"MATAM projesinde her yerden aldığımız veriler ile araştırmalar yapıyoruz. Haritalar yetersiz. Bizim deniz haritamız bomboş. Halbuki 2002’den beri Batı Karadeniz’den itibaren İskenderun Körfezi konusunda çalışmalarım var. Sadece karadaki fayları gösteriyor devletin haritaları. Denizde meydana gelen depremler karayı etkiliyor. Silivri depreminde mevcut haritalarda fay hattı yoktu ama bizim yaptığımız çalışmalar doğrultusunda kırılan bir fayı tespit ettik"
'ESKİ METOTLARLA YAPILAN TAHLİLER YETERSİZ'
Eski AFAD Başkanı Yunus Sezer ile konuşmasından söz eden Yaltırak, deprem konusunda uyarılarda bulunduğunu ifade etti. Yaltırak, "Eski metotlarla yapılan tahliller yetersiz. Haritalar konusunda konuşmalar yaptım. 2022 yılının kasım ayında AFAD Başkanı olan Yunus Sezer ile tanıştım. Kendilerine, “Türkiye’nin bir yerinde büyük bir deprem olacak ve bu haritalar çalışmayacak. İnsanlarımızı kaybedeceğiz” dedim. Mevcut yönetmeliklerin işlevsiz olacağını belirttim. Şubat ayına geldiğimizde de büyük felaketi gördük. Binlerce insan enkaz altında kaldı" dedi.
'VAZİFEMİZ HER DEPREMDE YORUM YAPMAK DEĞİL'
"Bilim insanı doğruyu söyleyip kenara çekilmez" diyen Prof. Dr. Yaltırak yaptıkları projeyi finans edecek bankanın İş Bankası olduğunu belirtti. "Bizim vazifemiz her depremde yorum yapmak değil" diyen Yaltırak sözlerini şöyle sürdürdü:
"12 kişilik ekibim 99 depremiyle birlikte bu konuların üzerine düştük. Senatoda; bu projeyi ya İTÜ’de ya da dışarıda halk ile yapacağım dedim. YÖK’e gittik, İş Bankası ile anlaştık. 6.1 milyon euro verildi. Finans ettiler bizi. En iyi İTÜ öğrencilerini, insan kaynaklarını sonuna kadar kullanacağız. Sadece uzmanlar bu işte olacak. Türkiye’nin Apollo projesi olacak, ne yapacağımızı biliyoruz. Bizim vazifemiz her depreme yorum yapmak değil. Bilim insanı doğruyu söyleyip kenara çekilmez. Gerekeni yapar"
'SANAL ORTAMLARDA DEPREMLER YARATACAĞIZ'
Yaptıkları çalışmalardan söz eden uzman isim "Binalardaki kusurları gözlemleyeceğiz" dedi. Yaltırak, "Fayı haritaladık, üçüncü boyutunu haritaladık, onun ne hızlarla hareket ettiğini ölçtük. Bu fayın üzerindeki en son depremi keşfettik. Ondan önceki depremlere baktık, tekrarlanma aralıkları yaklaşık nedir, Periyodik mi, Farklı farklı çalışma özellikleri var mı, bu konulara baktık. Son depremden günümüze kadar olan birikime baktık. Sonra maksimum deprem büyüklüğünü bulduk. Şimdi yapacağımız şey; Sanal ortamda depremler yaratacağız. Böylece herkesin evinin bulunduğu parseldeki binanın büyük depremden etkilenip etkilenmeyeceğini modelleyeceğiz. Binalardaki kusurları gözlemleyeceğiz. Yerin altını biliyoruz, geliştirdiğimiz ivme ölçer sayesinde her binanın temelinin test edeceğiz" ifadelerine yer verdi.
