BAYETAV Sanat, Levanten şehri İzmir’de, 19. yüzyılda inşa edilmiş sayılı Levanten köşklerinden olan tarihi Pagy Köşkü’nde ‘Yeryüzüne Övgü’ adlı sergi ile kapılarını açtı. Tarihi köşk, yeryüzü sağlığını ilgilendiren hiçbir mücadelenin birbirinden bağımsız olmadığını, birlikte ve bir arada neler söyleyebileceğini düşünmeye davet eden serginin yanı sıra, mekanda daha önce yaşayan Levantenlere ait eşyalara da ev sahipliği yaparak geçmişi bugüne taşıyor.
SEDA ÇAKIR
Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı’nın (BAYETAV) hayata geçirdiği BAYETAV Sanat, İzmir’in Bornova kentinde bulunan tarihi Fernand Pagy Köşkü’nde kapılarını açtı, BAYETAV Sanat açılışta ‘Yeryüzüne Övgü’ sergisini sanatseverlerin beğenisine sundu. Bornova’da 19. yüzyılda inşa edilmiş sayılı Levanten köşklerinden olan ve İzmir Levantenlerinden bir aileye ait olduğu bilinen tarihi Pagy Köşkü, BAYETAV Vakfı kurucularından iş insanı Ali Rıza Çelik tarafından sosyal ve kültürel etkinliklerde kullanması için vakfın hizmetine sunuldu. Tarihi Pagy Köşkü artık BAYETAV Sanat çatısı altında kültür, sanat ve tasarım alanlarında birbirinden özel etkinliklere ev sahipliği yapacak. Mekanın açılışında konuşan BAYETAV Vakfı kurucularından iş insanı Çelik, binanın geçmişte birçok ailenin yaşamına tanık olduğunu vurgulayarak, “Belki hep öteki olarak var oldular, kendi kabukları içinde yaşadılar... Bu yüzden bu mekanın hepimizin hafızası olması gerektiğini düşünüyoruz. Buradaki herkesin görüp anlayabileceği, empati yapabileceği, onların da bizler gibi insanlar olduğunu düşündüğü bir mekan olsun” ifadelerini kullandı.
Ali Rıza Çelik
GÜNEY KORELİ YAZARDAN İLHAMLA
Açılış kapsamında hayata geçen ‘Yeryüzüne Övgü’ sergisi ise şehrin toplumsal, kültürel ve kentsel hafızasının güçlenmesine katkıda bulunmak amacıyla bir karşılaşma mekanı olarak kurgulandı. Sevim Sancaktar’ın küratörlüğünü üstlendiği ‘Yeryüzüne Övgü’ sergisi yeryüzü ile farklı ilişkilenme hallerini varoluş biçimleri üzerinden irdeliyor. Serginin adını Güney Koreli yazar Byung-Chul Han’ın ‘Yeryüzüne Övgü’ kitabından ilham alındığını belirten küratör Sancaktar, “Ancak yazar herkesin kendi bahçesine dönmesi gerektiğini söylüyor. Biz kendi bahçemize dönmek yerine, ortaklaştırdığımız bahçeleri nasıl kurabiliriz sorusundan yola çıktık” dedi. Levanten hayatının en yoğun olarak yaşandığı bir şehir olan Bornova’da sayılı Levanten köşklerinden olan Pagy Köşkü’ndeki aileden kalan eşyalar da, İzmir’in çok kimlikli yapısını günümüze taşıyabilmek adına ziyaretçilerle buluşuyor. Sergi, 17 Eylül 2023 tarihine kadar, pazartesi hariç her gün 11.00-19.00 saatleri arasında ziyaret edilebilecek.
OSMANLI’DA BATILI AVRUPA’DA DOĞULU
Levanten, Fransızca güneşin doğması anlamına gelen ‘Lever’ kelimesinden türemiştir. Kelime olarak doğulu ya da doğuda yaşayan anlamları taşımaktadır. Osmanlı’nın özellikle Tanzimat sonrası Anadolu topraklarına yerleşmelerine ve ticaret yapmalarına olanak tanıdığı Avrupalıların genel adı da, Levanten’dir. Her ne kadar Osmanlı’ya göre batılı olsalar da, Avrupalılara göre doğuludurlar. Batı Avrupa’dan çıkıp doğuya yerleşmiş insanlardır ve bu yüzden bu ailelere Levanten denmiştir. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan İzmir, özellikle 17-19. yüzyıllarda aktif olarak Levantenleri ağırlamış, 17. yüzyıldan sonra öteki Levant şehirlerinden çok daha hızla gelişmiş ve özellikle 17-19. yüzyıllar arasında en parlak dönemini yaşamıştır. Bu nedenle de İzmir’e gelen birçok gezgin, gezi notlarında İzmir’den ‘Levant’ın başşehri’, ‘Levant’ın incisi’ diye bahsetmişlerdi.
TARİHİ KÖŞK ARTIK SANATLA İÇ İÇE
Kaybın, direnişin ve dayanışmanın aynı anda var olabileceğini tekrar hatırlatmayı amaçlayan ‘Yeryüzüne Övgü’ sergisinde, Eylem Eylül Acarsoy, Volkan Aslan, Özgür Aydek, Ezgi Bakçay, Ebru Başaran, Sena Başöz, Memed Erdener, Çiğdem Fidan, Mark Giraud, Ümit Güç, Cansu Pelin İşbilen, Karşılaşmalar, Dilek Kaya, Ferhat Kentel, Gökhan Mura, NomadMind, Yasemin Özcan, Metehan Özcan, Virginia Elena Patrone, Sevim Sancaktar, Meliha Sözeri, Selim Süme, Serkan Turgut, Oktay Uludağ, Gözde Yenipazarlı’nın ürettikleri çalışmalar yer alıyor. Sanatçılar çalışmalarında BAYETAV Sanat mekanları üzerinden yeryüzü sağlığı, İzmir’in çok kimlikli yapısı ve BAYETAV Sanat Bahçe flora araştırmasına dair arşiv ve araştırma projelerine odaklanıyor.
