Avrupa’nın geleceğinin şekillendiği AP seçimlerinde, geleneksel olarak ağırlığı bulunan merkez partiler ciddi yara aldı. Mülteci karşıtı ve popülist söylemleriyle önce çıkan akımlar yükselişe geçti. ‘Sağduyu diplomasisinin’ zayıflamasıyla, hem göçmen politikaları hem de siyasi başlıklarda sıkıntılı sürece kapı aralayacak dönüşümü Türkiye endişeli gözlerle izliyor.
Avrupa Birliği’nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) için 28 üye ülkede hafta sonu düzenlenen seçimlerin sonuçları açıklandı. Kesin olmayan sonuçlara göre kıta çapında geleneksel merkez sağ ve merkez sol partiler en büyük kayıplar yaşadı. Liberaller, yeşiller ve aşırı sağcılar ise sandalye sayılarını artırdı. Seçime katılım yüzde 50.95 ile 1994’ten beri en yüksek seviyeya ulaştı. Bugüne kadar merkez sağ partilerin üye olduğu Avrupa Halk Partisi (EPP) ve merkez sol partilerin üye olduğu Sosyalistler ve Demokratlar grubunun (S&D) sandalyeleri AP’de çoğunluğu sağlamaya yetiyordu. Fakat artık grup sırasıyla 178 ve 147 vekil ile 751 sandalyeli Avrupa Parlamentosu’nda çoğunluğa sahip olmayacak.
Parlamentoda sandalyesini en fazla artıran grup ise Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE). ALDE sandalye sayısını 41 artırarak 108 sandalye ile AP’nin en büyük üçüncü grubu oldu. ALDE 22 sandalye ile en fazla Fransa’dan AP vekili çıkardı. Bunda Emmanuel Macron’un Cumhurbaşkanı seçilmesinin etkisi olduğu belirtiliyor. İngiltere’de ikinci sıraya yerleşen Liberal Parti de ALDE’nin AP’deki sandalyelerine önemli bir katkı verdi. Sandalye sayısını 20 artırarak 70’e çıkaran Yeşiller dördüncü oldu.
Marine Le Pen
12 sandalye kaybederek 58’e gerileyen Avrupa Muhafazakar ve Reformcular İttifakı (ECR) ise beşinciliği aşırı sağcı Uluslar ve Özgürlükler Avrupası ile paylaştı. Aşırı sağcı Uluslar ve Özgürlükler Avrupası da 37 olan vekil sayısını 58’e yükseltti. Aşırı sağın en büyük zaferi, birinci sırayı aldıkları Fransa ve İtalya’dan geldi. Aşırı sağcı, popülist ve AB karşıtı partilerin üye olduğu Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Avrupası grubu da sandalye sayısını sekiz artırarak 56’ya çıkardı. İngiltere’de aşırı sağcı siyasetçi Nigel Farage’ın 6 ay önce kurduğı Brexit Partisi ve İtalya’da Beş Yıldız Hareketi, bu gruptaki vekillerin çoğunu oluşturuyor.
Matteo Salvini
Avrupa’nın uluslararası basın kuruluşları sonuçlara göre aşırı sağın korkulduğu kadar sandıktan yüksek oyla çıkmadığını yorumladı. BBC Avrupa Editörü Katya Adler, milliyetçi ve popülist oylarının AB müesses nizamının korktuğu kadar artmadığını, AP vekillerinin çoğunun AB yanlısı olduğunu söylüyor. Sosyalist, çevreci ve komünist partilerin üye olduğu Avrupa Birleşik Solu - Kuzeyli Yeşil Solu grubununsa 14 sandalye kaybederek 38 vekille AP’nin en küçük grubu olması bekleniyor. Geriye kalan 45 milletvekili ise bağımsız ve diğer adaylardan seçildi. Yunanistan’da ise Başbakanı Aleksis Çipras, AP seçimleri sonrası bekledikleri oy oranına ulaşamadıklarını belirterek erken seçim çağrısı yaptı.
Aşırı sağcı partiler, AP’deki 3 siyasi grup olan Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR), Uluslar ve Özgürlükler Avrupası (ENF) ve Özgürlükler Avrupası ve Doğrudan Demokrasi (EFDD) tarafından temsil ediliyor. Söz konusu partilerin, AP seçimlerinden sonra tek çatı altında toplanarak birlikte hareket etmeye yönelik ittifak arayışı ve girişimleri de bulunuyor. Geleneksel olarak merkez sol ve merkez sağ siyasi gruplarca yönetilen AP’de aşırı sağcı partilerin sandalye sayısını artırarak parlamentoyu bölebileceği ve karar alma süreçlerini zorlaştırabileceği yorumları yapılıyor. 4 gün süren seçimlerde kıta genelinde yüzde 50,95’lik katılım oranı 1994’ten bu yana en yüksek oran oldu.
Öte yandan AP seçimlerinde merkez partilerin güç kaybettiğine ve aşırı sağın yükselişe geçtiğine dikkati çeken uzmanlar, bu sonuçların, Avrupa Birliği’ne (AB) ait değerlerin ve merkez partilerin erozyona uğraması ve AP’deki Türkiye karşıtı olumsuz havanın artarak devam etmesi anlamına geldiğini söylüyor. AP içinde zatan var olan Türkiye karşıtı olumsuz havanın daha da artacağını belirtiyor.
