ABD’de bir grup bilim insanı, gönüllü hastalara Pink Floyd’ın efsane şarkısı ‘Another Brick in The Wall’ şarkısını dinletti ve bu sırada beyin dalgalarını kaydetti. Bu veriler yapay zekayla işlenerek, hastaların dinlediği şarkı yeniden oluşturuldu. Böylece dünyada ilk kez ‘tanıdık bir melodinin’ elektriksel beyin aktivitesi kayıtlarından çözülebilmesi sağlandı. Prof. Dr. Ayşegül Gündüz de bu yeni keşfi yapan ekibin bir parçası olarak adını bilim dünyasına yazdırdı.
Florida Üniversitesi Beyin Haritalama Laboratuvarı Baş araştırmacısı Biyomedikal Mühendisi Prof. Dr. Ayşegül Gündüz, epilepsi, şiddetli tiklerle seyreden Tourette sendromu, Parkinson ve esansiyel tremor (nedeni bilinmeyen titreme hastalığı) alanlarında, beyin haritalama verilerini analiz ederek nöroloji ve beyin cerrahi doktorları ile ortak tedaviler geliştirmek üzere çalışıyor. Prof. Dr. Gündüz, beyin dalgalarının da aslında bedenimizdeki elektrik alanlarıyla oluştuğuna dikkat çekti ve nörolojik hastaların tedavisine yardımcı olabilmek amacıyla bu alana geçtiğini söyledi.
Prof. Dr. Gündüz, yaklaşık 15 yıl önce temelleri atılan araştırmanın nasıl başladığını ise şöyle anlattı:
“Beyin dalgalarımız aslında bedenimizdeki elektrik alanlarıyla oluşuyor. Bu konuda insanların tedavisine yardımcı olabilirsek diye bu alana geçtim. Ayrıca insan beyni çok ilginç. Hala bir bulmaca. Çok ilerlemiş epilepsi hastalarının bir tedavi yöntemi de ameliyat. Ameliyatlar sırasında hastanın beynine elektrotlar konuluyor. Bu elektrotlarla beyin dalgalarını toplayabiliyoruz. Hastalarımızı genelde hastanede 7 gün kalıyorlar. 26 hasta çalışmaya gönüllü olarak katıldı. Bir şarkı dinlemelerini istedik. Pink Floyd şarkısı seçtik çünkü çok popüler ve herkesin sevdiği bir topluluk.”
Prof. Dr. Gündüz şöyle devam etti:
“Bu sırada elektrotlarla ilgili ne gibi bir bilgi toplayabiliriz diye de merak ediyorduk. Müzik de herkesin sevdiği bir alan. Bu şarkıyı dinledikleri sırada beyin dalgalarının nasıl değiştiğini görmek istedik. Öncelikle beynin sesi yorumlamasını bulmak istedik. İkincisi müziğe karşı beyin dalgalarının nasıl değiştiğini görmek istedik. Ayrıca, seçtiğimiz şarkının hem enstrümantal, hem de şarkı sözü olan bölümleri olduğu için, bu ikisinin de farklarını ortaya koymaya çalıştık. Enstrümantal olan kısım çalarken beynin haritasını çıkardık, şarkı sözleri girince tabii ki biraz da dil alanı, konuşma alanı ve konuşmayı anlama alanları devreye giriyordu.”
Konuşamayan hastalar için büyük bir devrim olarak nitelendirilen bu araştırmada bundan sonraki aşamanın, ‘kelimeleri’ deşifre etmek olacağına işaret eden Prof. Dr. Gündüz, önümüzdeki yıllarda bu yeni yöntem sayesinde, konuşma yeteneğini kaybetmiş hastaların, elektrotlar yardımıyla söylemek istediklerinin deşifre edilebileceğini söyledi. Prof. Dr. Gündüz, The New York Times, The Guardian gibi uluslararası medyada da geniş yer bulan bu yeni keşfi yapan ekibin bir parçası olan tek Türk olarak, adını bilim dünyasına yazdırdı.
