Merkez Bankası’nın geçen yıla ilişkin enflasyon raporunda, Aralık ayında yıllık enflasyonda temel mal ve hizmet gruplarında sınırlı yükseliş gözlenirken, enerji ve gıda gruplarındaki artışın daha belirgin olduğunu paylaştı. Beklentinin altında tamamlanan enflasyona vurgu yapan Merkez, temel mal ve hizmet gruplarında sınırlı yükseliş olduğunu asıl artışın, enerji ve gıda gruplarından kaynaklandığını ifade etti.
Türkiye’nin 2023’e ilişkin enflasyon karnesi belli oldu. Alınan önlemlere rağmen enflasyon yılı yine yüksek seviyede tamamlarken, 2024 yılında tüketimin kesilmesiyle birlikte enflasyonda düşüş bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, enflasyon aylık yüzde 2,93 artış yaşarken yıllık olarak yüzde 64,77 seviyesine ulaştı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), artan enflasyona ilişkin rapor yayınlayarak aralık ayı enflasyonla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Raporda, aralıkta aylık tüketici enflasyonunun yaklaşık yarısının gıda grubundan geldiği belirtilerek, yıllık enflasyonun sebze ve kırmızı et fiyatlarında gözlenen yüksek artışların etkisinin belirgin olduğu, hizmet grubunda ise aylık fiyat artışının yavaşladığı kaydedildi.
Aralıkta aylık kira enflasyonundaki zayıflama eğiliminin devam ettiği ifade edilen raporda, akaryakıt fiyatlarındaki gelişmelerle uyumlu olarak ulaştırma hizmetleri fiyatlarının gerilediği aktarıldı. Raporda, tüketici fiyatlarının aralıkta yüzde 2,93 artmasıyla yıllık enflasyonun 2,79 puan yükseldiği ve 2023 yılını yüzde 64,77 ile son Enflasyon Raporu’nda sunulan tahminin orta noktasının altında tamamladığı bildirildi.
Aralıkta, doğal gazın aylık tüketici enflasyonuna etkisinin 0,29 puan ve yıllık enflasyona etkisinin ise 0,47 puan olduğu vurgulanan raporda, doğal gaz etkisi arındırıldığında, mevsimsellikten arındırılmış tüketici enflasyonunda geçen aylara kıyasla bir miktar artışın gözlendiği kaydedildi.
Raporda, bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranlarının 0,75’er puan artarak sırasıyla yüzde 68,02 ve yüzde 70,64 olduğu ifade edildi. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde gıda, enerji, hizmet ve temel mallar gruplarının katkılarının sırasıyla 1,31, 0,77, 0,45 ve 0,31 puan arttığı aktarılan raporda, alkol-tütün-altın grubunun katkısının 0,05 puan düştüğü belirtildi.
KİRALARDAKİ ARTIŞ EĞİLİMİ HIZ KESTİ
Raporlarda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinin aylık artışlarının sınırlı bir şekilde yükseldiği ifade edilerek, fiyat artışlarının, B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda bir önceki aya kıyasla bir miktar güçlendiği, hizmet ve işlenmiş gıdada ise yavaşlama kaydettiği bildirildi. Hizmet fiyatlarının aralık ayında yüzde 2,36 oranında yükseldiği belirtilen raporda, grup yıllık enflasyonun 0,95 puan artışla yılı yüzde 90,66 seviyesinde tamamladığı vurgulandı. Raporda, bu dönemde, kiralardaki aylık artışta yavaşlama eğiliminin devam ettiği kaydedilerek, diğer taraftan alt grup yıllık enflasyonun 2,77 puan yükselişle yüzde 108,58 seviyesine ulaştığı ifade edildi. Haberleşme alt grubunda, internet ve telefon görüşme ücretlerindeki görünüm paralelinde fiyatların yüzde 3,04 oranında yükselişle bir önceki aya kıyasla bir miktar zayıfladığı belirtilerek, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Lokanta otel grubunda aylık artışı (yüzde 2,81) yemek hizmetleri kalemi sürüklerken, konaklama hizmetlerindeki fiyat düşüşleri devam etmiştir. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün yansımaları ulaştırma hizmetlerinde hissedilmiş, havayolu ile yolcu taşımacılığı (yüzde -15,97) ve karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarında (yüzde -4,38) gerileme izlenmiştir. Aralık ayında diğer hizmetler alt grubundaki fiyat artışları önceki aya kıyasla bir miktar (yüzde 2,23) güç kazanırken bu gelişmede kültür hizmetleri, kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı ve hac ücretlerindeki gelişmelere istinaden paket turlar öne çıkan kalemler olmuştur.”
EURO GÜNCELLENDİ İLAÇ FİYATLARI ETKİLENDİ
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun 0,57 puan artışla yüzde 52,81 olduğu belirtilerek, “Yıllık enflasyon dayanıklı mallarda yükselirken, diğer alt gruplarda görece yatay seyretmiştir.” ifadeleri kullanıldı. Dayanıklı mal (altın hariç) fiyat artışının aralık ayında beklenen ücret artışlarının da etkisiyle bir miktar güçlendiğine değinilen raporda, bu dönemde, beyaz eşya kaleminin yüzde 7,21’lik fiyat artışıyla öne çıktığı, mobilya ve otomobil fiyatlarının daha ılımlı bir şekilde yükseldiği bildirildi. Raporda, bu gelişmeleri takiben, dayanıklı mal grubunda yıllık enflasyonun 1,39 puan artışla yüzde 60,70 olduğu kaydedilerek, diğer temel mallar alt grubunda da fiyatların yüzde 3,75 oranında yükseldiği, yıllık enflasyonun 0,28 puanlık sınırlı bir artışla yüzde 50,42 olarak gerçekleştiği belirtildi.
Referans avro kurunun güncellenmesine bağlı olarak yüzde 14,47’lik fiyat artışıyla ilaç kaleminin alt grup içinde öne çıktığı aktarılan raporda, enerji fiyatlarının aralıkta yüzde 2,74 oranında yükselirken, grup yıllık enflasyonun 6,01 puan artarak yılı yüzde 27,19 seviyesinde tamamladığı ifade edildi. Raporda, grup aylık fiyat artışında, doğal gaz kalemindeki tüketim artışına paralel olarak sepete yansıyan fiyatların yükselmesinin etkili olduğu kaydedilerek, küresel enerji fiyatlarındaki görünümü takiben katı yakıt fiyatlarının yüzde 2,04 arttığı vurgulandı. Bu dönemde, tüp gaz fiyatlarının yüzde 1,09 oranında yükseldiği, şebeke suyu fiyatlarındaki artışın da yüzde 3,62 olduğu belirtilen raporda, uluslararası ham petrol fiyatlarının öncülüğünde akaryakıt fiyatlarının yüzde 2,20 gerilediği kaydedildi.
TAZE SEBZE, ET VE YUMURTA ETKİSİ
Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarının aralık ayında yüzde 4,81 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun 4,85 puan yükselerek yüzde 72,01 olduğu aktarılarak, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 10,38 puan artışla yüzde 91,23’e, işlenmiş gıdada ise 0,82 puan artışla yüzde 58,05’e ulaşmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyve sebze fiyatlarının sebze fiyatları öncülüğünde belirgin bir şekilde yükseldiğine işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda son dönemde karkas et fiyatlarında gözlenen yükselişin etkisi kırmızı et fiyatlarında hissedilmiş, yumurta diğer dikkat çeken kalem olmuştur. Böylelikle, işlenmemiş gıda aylık enflasyonu belirgin ölçüde güçlenerek yüzde 7,24 oranında gerçekleşmiştir. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde 2,76) geçen aya kıyasla yavaşlamış, bu gelişmede süt ve süt ürünleri fiyat artışlarının güç kaybetmesi etkili olmuştur. Diğer taraftan, bu grupta kırmızı et ile bağlantılı kalemler, katı-sıvı yağlar ve konserve ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan kalemler olmuştur.”
KURDA 45 LİRA TAHMİNİ
Finans uzmanı İslam Memiş’in değerlendirmesine göre, yılın ilk çeyreğinde dolar/TL kurunu 30-34 lira aralığında takip edecek. Memiş, 2024 içinde dolar kurunun 45 liraya kadar yükselme ihtimali olduğunu düşünüyor. HSBC stratejistleri Murat Toprak ve Charlotte Ong’un notlarına göre, Dolar/TL’nin yıl sonunda yavaş ve ılımlı bir yükselişle 33 seviyesine çıkması bekleniyor.
