Artvin’in Yusufeli ilçesinde kuşaktan kuşağa aktarılan bir gelenek, yaz aylarında yeniden hayat buluyor. Dut mevsiminin gelmesiyle birlikte köylüler, sabahın erken saatlerinden itibaren dut ağaçlarının yolunu tutuyor. Yaklaşık 10 ila 15 metre yüksekliğindeki ağaçlardan toplanan meyveler, gün boyu süren zahmetli işlemler sonucunda pekmeze dönüştürülüyor. Sabır ve el emeğiyle ortaya çıkan bu eşsiz tat, hem bölgenin ekonomik değerleri arasında yer alıyor hem de sağlık deposu olarak sofralarda kendine yer buluyor.
HER AŞAMASI EMEK VE SABIR İSTİYOR
Dut pekmezi yapımı her aşamada büyük emek istiyor. Taze toplanan dutlar, büyük kazanlarda yaklaşık 5 saat boyunca odun ateşiyle kaynatılıyor. Sürecin başından sonuna kadar kazanların başında en az iki kişi bulunmak zorundadır. Sürekli karıştırılarak ve köpüğü alınarak yapılan bu işlem, pekmezin kıvamını ve lezzetini doğrudan etkiliyor. Kaynatma sonrası süzme ve presleme işlemleriyle yoğunlaştırılan sıvı, soğutularak satışa hazır hale geliyor.
1 KOVA DUTTAN SADECE 1 KİLO PEKMEZ ÇIKIYOR
Yüksek verim bekleyenler için bu üretim şekli sabır sınavı olarak görülüyor. 1 kova dolusu duttan, sadece 1 kilogram pekmez çıkmaktadır. Düşük verim oranı, ürünün kıymetini de artırıyor. Yüksek emek ve sınırlı üretim miktarı nedeniyle bu özel pekmezin kilosu da 400 TL’den satılıyor ve çoğu zaman gramla alıcı buluyor.
BÜYÜK ŞEHİRLERDEN GELİP TADINA BAKIYORLAR
Doğal beslenmeye yönelen tüketiciler için Artvin’in dut pekmezi adeta bir hazine değerinde görülüyor. İstanbul başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanından insanlar bu şifalı lezzeti tatmak için Yusufeli’ne geliyor. Özellikle katkısız ve geleneksel yöntemlerle hazırlanması, bu pekmezi diğerlerinden ayıran en büyük özellik olarak öne çıkıyor.
Yöre halkı, nesiller boyunca sürdürülen bu üretim modelini yaşatmaya devam ediyor. Recep Araz ve Halil Demris, emeklerinin karşılığını tam anlamıyla alamadıklarını belirtti. Uzun uğraşlara rağmen az ürün çıksa da bu ürünlerin taliplileri de çok oluyor. İmece usulüyle yapılan ürünler, uzun süre bozulmadan saklanabiliyor.
