Dijitalleşmede operatörler arasında rekabet tüm hızıyla devam ederken, fiber internet hâlâ birçok eve girebilmiş değil. İhalelerin şeffaf olduğunu fakat eşit olmadığını söyleyen Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy “Yatırımlar eksik. Bizde yatırım yapmak istiyoruz ama izin verilmiyor. 2 milyon metrekare eksiğimiz var. Ne başka yere ne de aynı yere yatırım yapamıyoruz. 18 aydır masada bekleyen dosyalarımız var. 2030’lar konuşuluyor ama böyle giderse fibere herkes ancak 2050’de ulaşır” dedi.
ALİ YILDIRIM
Türkiye’de dijitalleşmede operatörler arasındaki rekabet devam ederken, bu alanda tek yabancı sermayeli şirket Vadofone. En önemli konulardan biri olan dijitalleşmede sorunların olduğu görülürken özellikle fiber alt yapıda hâlâ Avrupalı ülkelerin bile çok gerisinde olduğumuz paylaşılanlar arasında. İstanbul’da gerçekleşen basın toplantısında konuşan Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, 5G ve fiber alt yapı konusunda hâlâ istenilen seviyeye gelinemediğini birçok alanda yatırım yapmalarının engellendiğinden bahsetti.
Toplantıda sorularımızı cevaplayan Aksoy, 5G’nin artık hayata geçmesi gerektiğini, hatta 6G’ye hazırlık yapılması gerektiğini söyledi. 5G için bir ihale takviminin belli olmadığını vurgulayan Aksoy, ihale bedelinin de ne olduğunu bilmediklerini kaydetti.
“Fiber internet yayılmalı” diyen Aksoy “2 milyon kilometre daha eksiğimiz var. Bunu bir an önce tamamlamalıyız. Fiberin yaygınlaşması için ciddi bir hamleye ihtiyaç var. Bu hızla gitmeye devam edersek, 2050 yılında fiber ancak olur her evde. Bunlar tek bir şirketin yapabileceği bir iş değil. Ortak alt yapı şirketi kurarsak bu iş hızlanır. Biz de yatırım yapmak istiyoruz. Fiber alt yapı için bizim yatırım yapma şansımız kalmadı. Tabi ki şirket olarak yatırımlarımız sürecek ama fiber yatırımlarımız bir anlamda engelleniyor. Yatırım yapmak için izin istiyoruz ona bile izin vermiyorlar. Ne başka yere ne de aynı yere yatırım yapamıyoruz. Baz istasyonlarımıza akış bile sağlayamıyoruz. Hala masada bekleyen başvurularımız var. 18 aydan beri beklediğimiz izinler var. Sonuç yok. Bizim yatırım yapmamız bu yüzden imkansız” dedi.
Zamanında dijitalleşme olmazsa başarılı olamayacaklarını vurgulayan Engin Aksoy, “Rekabetçi olma şansımız kalmaz. 2030 raporumuz var. Politikalar eylem planları önemli, biz bunu amaçladık. Dijitalleşmenin önemi büyük. Bu hedefler anca toplum-devlet-şirket ekseninde olur. Geniş bant internet teknolojileri önemli. Ancak bu olursa düzelebiliriz” diye konuştu.
5G’DE DAHA İHALE TAKVİMİ BİLE BELLİ DEĞİL
Dijitalleşmede 10 yıl hedefinin olduğunu söyleyen Engin Aksoy, Birleşik Krallık, Singapur ve Avrupa’da ciddi adımların atıldığını ve 5G lansmanlarının yapıldığını kaydetti. Türkiye’de de 5G’nin hayata geçmesi gerektiğini anlatan Aksoy: “Hatta 6G için hazırlıklara başlamamız gerekiyor. Şu an açıklanmış bir 5G takvimi yok. İhale yok bedeli yok. Hala belli değil yani. Test izinleri alarak denemeler yaptık. Her şey hazır. Uydu hizmetlerine de hazırız ama fiber alt yapısı gibi olacaksa orada da işimiz zor. Yatırımdan kaçmıyoruz” dedi.
‘700 MHZ ALAN BOŞ AMA MEHMET İSTİYOR AHMET İSTEMİYOR DURUMU VAR’
5G’ye geçmeden önce 700 Mhz frekans alanının hala boş durduğuna değinen Engin Aksoy “Yol var ama kullanmıyoruz. Sol şerit boş ama izin verilmiyor. Neden kullanmıyoruz anlamıyoruz. Orada bir kaynak var ama boş. Biz diyoruz ki 5G başlayana kadar o boş alanı kullanalım. Yatırım yapalım. Bazı konular operatörlerin sirayetine bırakılmamalı. Burada biz hepimiz belki mutabık olamayabiliriz. Ama bir üst akıl olursa o karar verirse bizi teknolojiye bir an önce kavuşturur” dedi.
Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel ise “Artık G’lerden çıkıp frekanslardan konuşmamız gerekiyor. 700 Mhz gibi frekans boş duruyor. 5G’ye geçene kadar açın kullanalım. Ahmet istemiyor Mehmet istiyor konusu olmamalı. Açılsın hep birlikte kullanalım.”
‘POLİTİKALAR CEZALANDIRICI DEĞİL TEŞVİK EDİCİ VE EŞİT OLMALI’
En yeni teknolojilere yatırımın şart olduğunu anlatan Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy “Uydu, bulut teknolojileri, veri merkezi ve deniz altı fiber bağlantıları başka ülkelerle yapılmalı. Tabi bu teknolojilerle birlikte akıllı cihazlar da gerekiyor. Bunları yapmaz isek başaramayız. Politika yapıcılar buna önem göstermeli. Herkese eşit olmalı politikalar” dedi.
Hasan Süel ise “14 yıldır bu şirketteyim. Vergi vergiyi öldürüyor. Sürekli yatırım yapıyoruz ama her geçen gün buna rağmen gelirlerimiz düşüyor. Bu çok sürdürülebilir değil. Ne zamana kadar bu şekilde yatırım yapacağız. Korkunç bir vergi yükü var. Ama gittikçe kayıplar yaşanıyor. Bu yüzden buna da bir düzenleme şart. Rekabetin olmadığı yerde işler de düzgün yürümüyor. İzinler için sürekli görüşme halindeyiz. Önümüzü göremiyoruz. Yeni frekansların tahsis edilmesi şart. Fiber konusunda reforma ihtiyaç var. Yapılan düzenlemeler cezalandırıcı değil teşvik edici olması gerekiyor. Cihaz erişimlerini açmaları gerekiyor. Yatırım ortamı olursa iyileşirse hem vatandaş hem de devlet karlı çıkacak.”
‘FİYATLARI ANİDEN DEĞİŞTİRİYORLAR KONTRATLARI 12 AYA DÜŞÜRDÜK’
Ev internetinde kontratları 24 aydan 12 aya indirdiklerini anlatan Engin Aksoy “Haberleşme en düşük enflasyon kalemi. Bu yüzden çok fark edilmiyor ama maliyetler arttı. Kontratlar şu an mobil tarafta yıllık. Fiyat artışı da gerçekleştirmedik. Ama ev internetinde kontratları 24 aydan 12 aya düşürdük. Bizim ev internetinde özellikle hizmet aldığımız operatörler fiyat değişikliğine aniden gidiyor. Bu yüzden 24 aylık kontratlarda verdiğimiz fiyatlar zarara neden oluyor” diye konuştu.
‘CUMHURBAŞKANI TALİMAT VERDİ AMA ALT YAPI ŞİRKETİ HÂLÂ ORTADA YOK’
Türkiye’deki fiber alt yapı sorununu çözmek için yaklaşık 5-6 yıl önce ortak bir alt yapı şirketi kurulması kararlaştırılmıştı. Bunu hatırlatan Engin Aksoy “Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bir ortak alt yapı şirketi kurulacaktı. Ama hala ortada bir şey yok. Biz oraya da yatırım yapmak istiyoruz. Görüşmeler yapıyoruz ama ilerleme kaydedemiyoruz bu konuda. İş tamamen alt yapıda bitiyor. Bazı teşviklerden bizim de yararlanmamız gerekiyor. Mevcut politikalar devam ederse 2030 yılında dijitalleşme hayal olur. Türkiye’nin bir potansiyeli var. Fırsatları var. Bunları kullanmamız gerekiyor. Bu katkıdan mahrum kalamayız. O yüzden tedirginiz. İngiltere bu şirketi kurdu hatta 2 tane şirket kurdular onlar bile rekabet ediyorlar. Böylece daha iyi bir ortam oluşuyor. Bizde ihaleler şeffaf ama net değil” dedi. Hasan Süel ise bunu gerçekleştiren şirketlerin olduğunu ama bizde harekete geçilmediğini kaydederek “Kaybediyoruz” yorumunu yaptı.
‘İHALELERDE LİSANS BEDELİNE DEĞİL YATIRIMA ODAKLANILMALI’
Heyecanlı olduklarının altını çizen Hasan Süel “Ama endişeliyiz de. Doğru bir yola haritası olması lazım. Harita olmadan hedefe gidemeyiz. Yatırım ve rekabet ortamının iyileşmesi gerekiyor. 3G’den 5G’ye geçiş için bu şart. 5G frekanslarının tahsis edilmesi gerekiyor. Uydu sistemine geçişin önü açılmalı. Biz hazırız. Spektum politikalarının belirlenmesi lazım. 700 Mhz alan boş duruyor. Onun tahsisi edilmeli verimlilik için. İhalelere yeni bir dizayn gerekiyor. Yatırım teşvik edilmeli. Şu an 3G ile 4,5G’nin aynı anda olması bile mükerrer. İhaleler teşvik edici değil. Çin bu modeli güzel uyguluyor. Lisans bedeline değil yatırıma odaklanan bir ihale düzenine geçilmeli. Lisans konusunda adil adalet ve eşitlikçi yetkilendirme önemli. Ayrıcalık istemiyoruz eşitlik istiyoruz. Varlık Fonu’nda bulunan iki değerli rakibimiz var. Bize de eşit olun diyoruz sadece. Bir ayrıcalık falanda beklemiyoruz. Sadece eşitlik. Sadece bireyler değil kurumlar rekabetçiliğini kaybediyor” dedi.
