Erbil, bütün dünyanın karşı çıktığı referandum kararından geri adım atmadı. IKBY Başkanı Barzani “Referandumu yapacağız. Bundan sonra Irak ile iki komşu ülke olacağız” dedi. İlk hamle İran’dan geldi. Hava sahasını kapatan Tahran, sınırda operasyon başlattı. Irak hükümeti ise, tüm sınır kapıları ve havaalanlarının Bağdat yönetimine teslim edilmesini istedi.
HABER MERKEZİ / İSTANBUL
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), bütün dünyanın itirazlarına karşın bugün sandık başına gidiyor. Yurtdışında iki gündür süren oy verme işleminin ardından dün de IKBY kentlerine sandıklar kuruldu. Başta Türkiye ve İran olmak üzere bütün uyarılara kulak tıkayan IKBY Başkanı Mesud Barzani dün son kez kameralar karşısını çıktı ve referandumun yapılacağını açıkladı. Barzani, bağımsızlık referandumuna saatler kala Erbil’de düzenlediği basın toplantısında, “Referandum sınırların belirlenmesi değildir. Bağdat’la diyalog ve müzakereler 1-2 yıl daha devam edecek. Asla başarısız ortaklığı görüşmek üzere Bağdat’a geri gitmeyeceğiz. Bundan sonra Bağdat ile diyaloğumuz iki iyi komşu olmak esasında olacak” dedi.
Barzani Türkiye’nin sınırdaki askeri tatbikatına ilişkin, “Türkiye’nin kendi topraklarında ne yapacağı bizi ilgilendirmez. Biz kendi topraklarımızda ne tank ne de top gördük” açıklaması yaptı. İran ve Türkiye ile dost olduklarını söyleyen Barzani “Onlara dostluk elini uzatıyoruz. İran ve Türkiye dostluğu geri çevirse de biz onlara dostluk elini uzatmaya devam ederiz” dedi.
“Irkçı bir devlete asla izin vermeyiz” diyen Irak Başbakanı İbadi ise, Barzani’ye cevap olarak, tüm sınır kapıları ve havaalanlarının Bağdat yönetimine teslim edilmesini istedi. Ayrıca, tüm komşu ülkeleri petrol ve sınır konusunda sadece Bağdat ile ilişki kurmaya çağırdı. ABD Dışişleri Bakanı Rex ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’un ofisinden yapılan ıçaklamada da referanduma karşı olunduğu tekrar vurgulanarak Bağdat hükümetinin Irak’ın birliğini muhafaza etmek için attığı tüm adımların desteklendiği belirtildi. ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği de bildiri yayımlayarak referandumun düzenlenmesi halinde bölgede karışıklık çıkabileceği uyarısında bulundu. Büyükelçiliğin resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, “Irak’taki ABD vatandaşlarını, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül’de bağımsızlık referandumunu düzenlemesi halinde çıkabilecek muhtemel karışıklığa karşı uyarıyoruz” ifadeleri kullanıldı. Olası bir duruma karşı, ABD’nin Irak’taki diplomatik misyonunun sınırlanacağı bilgisine yer verilen açıklamada, “Özellikle ABD vatandaşları, Irak merkezi hükümeti ve Kürdistan Bölgesi arasındaki tartışmalı bölgelerde seyahat etmekten kaçınmalıdır” uyarısı yapıldı.
Referanduma karşı komşu ülkelerden ilk adımsa İran’dan geldi. İran, hava sahasını Kuzey Irak’tan kalkan tüm uçuşlar için kapattığını duyurdu. Ayrıca İran’dan Süleymaniye ve Erbil hava limanlarına yapılan tüm uçuşlarının da durdurulduğu belirtildi. İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Keyvan Hüsrevi, kararın Bağdat’ın talebi üzerine alındığını açıkladı.
İran’ın ayrıca, IKBY’nin Erbil kentine bağlı dağlık sınır bölgelerini top atışlarıyla vurduğu belirtildi. İran Devrim Muhafızlarına bağlı Kara kuvvetleri tarafından da IKBY sınırında tatbikat başlatıldı.
Öteyandan sınırın Türkiye tarafında başlatılan tatbikat ise bir haftasını doldurdu. Habur’da sınıra 3 kilometre mesafede başlatılan tatbikatta dün ilk kez zırhlı birliklerin taarruz manevraları yapması dikkat çekti.
Bu arada, referanduma karşı çıkan Barzani muhalifi partiler son gün tavır değiştirdi. Süleymaniye merkezli Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) tarafından Kerküklülere referanduma katılarak ‘evet’ oyu kullanmaları çağrısı yapıldı. Son dakikaya kadar referandum karşıtı adımlar atan Goran hareketi ile Kürdistan İslami Topluluk Partisi (Komel) de politikasını referandumu destekleyecek yönde değiştirdi.
12 BİN SANDIK 5 MİLYON 200 BİN SEÇMEN VAR
* IKBY’nin karar verdiği ‘bağımsızlık referandumu’ için seçmen bugün sandık başına gidiyor. Erbil yönetiminin tek taraflı aldığı kararı Türkmen ve Araplar boykot ederken referandum, Erbil, Süleymaniye ve Duhok illerinin yanı sıra statüsü tartışmalı olan ve 2014’ten sonra Peşmergenin hakimiyet sağladığı Kerkük vilayetinin tamamı, Salahaddin’ın Tuzhurmatu ilçesi, Diyala’nın Hanekin ilçesiyle, Mendeli, Celavla ve Karatepe kasabalarını kapsıyor. IKBY Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonunun yayımladığı verilere göre referandum, kısa bir süre önce IŞID’in elinden alınan Musul vilayetinin Sincar, Mahmur, Telkeyf, Hamdaniye, Şeyhan ilçeleriyle, Zummar, Rabia, Nemrud ve Bartilla kasabalarında da gerçekleşecek.
* Bağdat başta olmak üzere diğer kentlerde sandık konulmayacak. Irak’ın dışında yaşayan seçmenler ise, elektronik sistem üzerinden oylamaya katılabilecek.
* IKBY Yüksek Seçim Komisyonu referandum için tüm sandıkların noktalara ulaştırılıp, oy pusulalarının basıldığını açıkadı. 7 bini IKBY içindeki bölgelerde, 5 bini tartışmalı bölgelerde olmak üzere 12 bin noktada oylama noktasında referanduma katılması beklenen seçmen sayısının yaklaşık 5 milyon 200 bin olduğunu belirtiliyor.
HESABINI IKBY YÖNETİMİ VERECEK
Başbakan Yıldırım, ‘’Kuzey Irak’ta gerçekleştirilecek referandum gayrimeşrudur, yok hükmündedir. Bu referandum nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, bunun hesabını bu yanlışta ısrar edenlerden soracağız’’ dedi.
Başbakan ve AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım, Ankara’da, AK Parti Mamak 6. Olağan İlçe Kongresi’nde konuştu. Yıldırım, IKBY’ye yaptığı ‘referandumu iptal et’ çağrısını yineledi. TBMM’de önceki gün CHP ve MHP’nin desteğiyle kabul edilen sınır ötesine asker gönderme tezkerelerine işaret eden Yıldırım şunları söyledi: 2023’e giderken, Türkiye’nin içerisinde bulunduğu coğrafya çok önemli bir süreçten geçiyor. Siyasi çalkantılar, terör, dış güçlerin nüfuz hamleleriyle bölgemiz karşı karşıya. Yakın tarihte cetvelle çizilen sınırla bugün asayişten, istikrardan maalesef bahsetmek zor. Üzülerek ifade ediyorum ki müttefik bazı ülkelerin geçici siyasal çözümler ve kısa vadeli çıkarları adına iş tuttukları, destek verdikleri terör örgütleri Türkiye’nin milli güvenliği için tehdit oluşturuyor.” Yıldırım, Türkiye’nin güney hudutlarındaki herhangi bir statü değişikliğini, herhangi bir şekilde yeni oluşumları, asla ve asla hoş görmeyeceğini belirterek, “Kuzey Irak’ta yarın gerçekleştirilecek referandum gayrimeşrudur, yok hükmündedir” ifadesini kullandı. Referandum sonrası yaşanacak muhtemel gelişmelerden, bu referanduma tek başına, halkına danışmadan karar veren, dünyada bütün milletlerin karşı çıktığı, BM’nin de karşı olmasına rağmen bu referandumda inat eden IKBY’nin birinci derecede sorumlu olacağına dikkati çeken Yıldırım, şunları kaydetti: “Belirli insanların, yöneticilerin hırsı, uçuk hayalleri yüzünden o bölge insanına, Kürt kardeşlerimize bu zulmü reva görenler, elbette bunun hesabını kendi halklarına başta olmak üzere, bu işe karşı çıkan herkese vereceklerdir.” Türkiye’nin başından beri yapıcı olduğunu, Irak’ın kuzeyindeki Kürtlerin mağdur olmaması için her türlü desteği sağladığını belirten Yıldırım, bu bölgedeki yöneticilerin bu yaklaşımı anlamadığını ve takdir etmediğini kaydetti. Yıldırım, “Ama şunu iyi bilsinler ki bu referandum nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, bunun hesabını Kürtlerden, Araplardan, Türkmenlerden değil, bu yanlışta ısrar edenlerden soracağız” diye konuştu.
KERKÜK DİKEN ÜSTÜNDE
IKBY’nin bağımsızlık referandumunun düzenleneceği Kerkük’te güvenlik tedbirleri en yükseğe çıkarıldı. Kent merkezinde güvenliği elinde tutan asayiş ve Peşmerge güçleri oylamanın yapılması beklenen bölgelere güç takviyesi yaptı. Kentteki Arap ve Türkmenlerin de boykot etmesinden dolayı, oy verme işlemleri sırasında bir karşılıklık ve gerginliğin yaşanmasından endişe ediliyor. IKBY, özellikle Kerkük ve Süleymaniye kentlerine dün geceden itibaren Peşmerge sevkiyatı yapıyor ve tüm mahallelerde geçici kontrol noktaları oluşturuyor.
