Dolar endeksi bir yılda 103,50’den 89.75’e gerilese de TL’de tam tersi oldu. 2017’ye 3.90’dan başlayan dolar, gelişmiş para birimlerindeki kayıplarına rağmen Türkiye’deki cari açık ve enflasyon nedeniyle 2018’de 4 liranın altında kalıcı olamıyor.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
22 Mart tarihinde 4.0345’i görerek rekor kırmasının ardından düşüş yaşayan dolar geçtiğimiz ayın sonlarında 3.94’ü gördü. Bu gelişmenin ardından “Düşüş nereye kadar sürecek” yorumları yapılsa da durum tekrar tersine döndü. Nisan ayında yükselişine devam eden dolar dün 4.01 seviyesine çıktı. Türk Lirası karşısında dolarda yaşanan bu yükseliş piyasaları tedirgin ederken uzmanları endişelendiren bir diğer konu da doların diğer para birimlerine karşı değer kaybederken TL’nin negatif ayrışması oldu. Geçtiğimiz yılın başında doların 3.94 seviyesini gördüğü günlerde dolar endeksi ise 103.50 seviyesindeydi. Aradan geçen bir yıllık süreçte ABD Doları’nın euro, Japon Yeni, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı gibi uluslararası piyasalarda yüksek hacme sahip, gelişmiş ülkelerin para birimleri karşısındaki sepet kur değerini ifade eden bu endeks 89.75 seviyelerine gerilemiş olmasına rağmen Türk Lirası’nda durum tam tersi işliyor. Doların Türk Lirası karşısında 4.0345’ten 3.94’e gerilediği dönem için kulislerde iki iddia da konuşuluyor.
1- Bankaların bilanço dönemi olduğu için TL’nin değer kazandığı iddia edilirken, bilanço sonrası tekrar doların yükselişe geçtiği dile getiriliyor.
2- Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın yabancı yatırımcılara, “Ekonomi birimleri yoğun çalıştık, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan çok yakın zamanda ekonomiyle ilgili çok önemli bir paket açıklayacak. Hükümetle görüşmemizden, Türkiye varlıklarına dair kısa vadeli bir rahatlama olacağını düşünüyoruz. Muhtemelen gelecek hafta enflasyona dair yeni bir paket açıklanabilir. Anlıyoruz ki geçen birkaç günlük süreçte, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve hükümet yetkilileri arasında, finansal stabiliteye dair, koordine edilmiş görüşmeler var” dediği ve bu bilginin ardından doların düşüşe geçtiği iddia edildi.
Bunun üzerine HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan da, 29 Mart’ta dövizde yaşanan ‘manipülasyonu’ önemli perde arkası bilgileriyle Meclis gündemine taşıdı. Çeşitli kaynaklardan elde ettiği bilgileri de paylaşan Paylan, “Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın, 29 Mart 2018 Perşembe sabahı, Türkiye’de portföy yatırımı yapan yabancı kurumların temsilcileri ile toplantı yaptığı, onlara, gelecek hafta dövizi düşürecek adımlar atacağız, bilgisini verdiğini yönündedir. Bu bilgileri alan kurum temsilcilerinin döviz piyasasına satıcı olarak girip dolar kurunun düşmesini sağladıkları düşünülmektedir. Peki, bu bilgilerin bir grup yatırımcıya erken verilmesinin haksız kazançlara yol açacağını ve bu eylemin suç olduğunu Maliye Bakanı bilmiyor mu” ifadelerini kullandı.
Üç günde yüzde 1.6 yükseldi
Doların mart ayında ülkemizde %4 değer kazandığına işaret eden Gedik Portföy Portföy Yönetim Müdürü Eral Karayazıcı, “Nisan ayının ilk üç işlem gününde %1.6 ilave prim kaydederek 4,02’ye ulaştığını görüyoruz” dedi. Mart ayındaki hareketliliğin Türkiye’ye özel olduğuna işaret eden Karayazıcı, “Moody’s not indirimi bu hareketin tetikleyicisi olmuştu. Ancak son iki haftadır TL negatif ayrışmıyor. Borsa endekslerinde taban oluşumun halen gerçekleşmemesi, ticaret savaşı kaygıları ve risk alma iştahındaki zayıflık doları destekliyor. Belirgin bir geri çekilmenin yaşanması için ya Türkiye pozitif bir faktör değişikliğine ya da küresel marketlerde olumlu bir iklimin filizlenmesine ihtiyaç var. Nisan ortası ABD ile başlayacak bilanço sezonunun borsa endekslerini desteklemenin yanında Türk Lirasına da nefes alma imkanı sağlayacağı görüşündeyim” diye konuştu.
4.30’a hareket edebilir
“İçeride olumlu bir büyüme hikayesi yazılmakta, ancak bir yandan da yüksek seyreden enflasyon ve cari açık gibi kırılganlık unsurları bulunuyor diyen GCM Menkul Kıymetler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, “Bu süreç içerisinde kur hareketleri daha çok küresel bazda dolardaki giriş çıkışlardan kaynaklanmadı” ifadelerini kullandı. Doların geleceğine dair de değerlendirmelerde bulunan Erkan, şunları söyledi: “Analizler ve rasyonel faktörleri bir arada ele aldığımız zaman, 2018 yılında 4.20-4.30 aralığına doğru bir hareketin olabileceğini düşünüyoruz. Dolar kurunun 4 TL bariyeri üzerinde kaldığı sürece yükseliş eğilimini sürdürebilir.”
Yabancı yatırımcıda endişe var
Koç Üniversitesi TÜSİAD Ekonomik Araştırmalar Direktörü Prof. Dr. Selva Demiralp, Moody’s’in son not indirimini hatırlatarak “Yabancı yatırımcının gözünde makro ekonomik temellere dair ciddi endişeler var. Moody’s son açıklamasında enflasyon pahasına gerçekleşen yüksek büyümenin makbul olmadığını söyledi. Dolayısıyla ‘mevcut büyümeye bakıp yabancıya paranızı Türkiye’ye getirmesini tavsiye etmiyoruz’ diyorlar” ifadelerini kullandı. Demiralp, “Kurdaki bu yükselmeler dışarıdan alabildiğimiz parayı alamadığımızı gösteriyor. Somut adımlar atarsak kuru sakinleştireceğiz, enflasyonu da düşüreceğiz” dedi.
