Türkiye, 2011’de 77 milyar dolar cari açık verdi. Petrolün 120’den 40 dolar seviyelerine gerilemesi ile açık 2016’da 32 milyar dolara düştü. Uzmanların son 1 ayda yüzde 11 yükselerek 56 doları gören petrolün 2020’ye doğru 100 doları göreceği tahmini cari açıkta endişeye neden oldu.
Türkiye’de cari açığın en büyük nedeni olarak gösterilen enerji ithalatı petrol fiyatlarının 30 dolar seviyesine inmesi ile büyük düşüş kaydetti ve 2016 sonunda 32,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Petrol fiyatlarının 120 dolarlık seviyelerde bulundu 2011 yılında ise cari açık 77 milyar dolar seviyesindeydi.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC üyesi olmayan ülkelerin geçtiğimiz yılın son çeyreğinde petrol üretiminde anlaşmaya varması sonrasında ise fiyatlar 21 Mart tarihi itibariyle 50 dolar seviyesine geldi. Petrol arzı konusunda sağlanan anlaşmanın uzatılacağı beklentisi ile fiyatlar bir ayda yüzde 11 daha artarak 55,61 dolara çıktı. Yükseliş trendine devam eden ve cari açığın 2017’de yükseleceği beklentisine neden olan petrol fiyatlarına ilişkin bir üzücü haber de Rusya’dan geldi. Gubkin Rus Devlet Petrol ve Doğalgaz Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Anatoly Zolotukhin, petrol fiyatlarının düşük seyretmesinden dolayı nükleer enerji de dahil olmak üzere sektörde alternatif kaynakların ön plana çıkmaya başladığını belirtti.
Gelecek 30 yıl içinde petrol rezervlerinin önemli ölçüde azalacağını ve alternatif kaynakların petrolün yerini alacağına ilişkin çeşitli görüşler bulunduğunu ve bu yaklaşımı doğru bulmadığını vurgulayan Zolotukhin, “Alternatif enerji kaynakları elbetteki önemli. Ancak petrol endüstrisinin yerini alabilecek konumda değil. Gelecek 35 yıl içinde, kömür, petrol ve gazın toplam enerji sepetindeki payı yüzde 75 olacak. Önümüzdeki 50 yıla baktığımızda, petrolle ilgili riskleri, piyasaya etkilerini ve yapmamız gerekenleri biliyoruz. Bu yüzden, petrol sektörünün geleceğini parlak görüyorum. Sadece, sektörde daha büyük yatırımlara ihtiyaç var. Bu sayede üretimi artırabiliriz. 2020’ye doğru, petrol fiyatının 100 dolar civarında seyretmesini bekliyoruz. Bu rakamdan daha fazla yükseleceğini düşünmüyoruz. Yalnız bundan daha fazla yükselmesini öngörmüyoruz” ifadelerini kullandı. 9-13 Temmuz’da İstanbul’da düzenlenecek 22. Dünya Petrol Kongresine ilişkin de bilgiler veren Zolotukhin, bu yıl kongreye bir öncekine göre daha fazla devlet başkanı ve hükümet temsilcisinin katılmasının beklendiğine işaret ederek, “Bu kongrenin başarılı olacağını şimdiden kabul edebiliriz ve bunun için elimizden gelenin en iyisini yapacağız” dedi.
KAYA GAZI PİYASADA ETKİLİ OLUYOR
Norveç’in en büyük enerji şirketi Statoil’in Kıdemli Başkan Yardımcısı Tor Fjaeran de son dönemde enerji sektöründe yenilenebilir enerji kaynaklarına bir yönelim yaşandığını belirtti. Fjaeran, bu dönüşümün COP21 Paris İklim Zirvesi sonucunda ortaya çıktığını ve fosil kaynaklar içinde ise kaya gazının yükselişe geçtiğini ifade etti. Özellikle ABD’deki kaya gazı devriminin küresel petrol fiyatlarındaki dalgalanmada önemli bir etken olduğunu kaydeden Fjaeran, “Daha önce 100 doların üzerinde seyreden petrol fiyatlarının düşmesiyle endüstride çalışanlar işten çıkarıldı, maliyetler düşürüldü. Dolayısıyla tüm piyasa değişti. Mevcut petrol fiyatları göz önünde bulundurulduğunda gelecekte petrol endüstrisinin hedeflediği üretim kapasitesine ulaşması zor görünüyor” diye konuştu.
EPDK CEZA YAĞDIRDI
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) 3 akaryakıt şirketine toplam 490 bin lira ceza verildi. EPDK’nın konuyla ilgili ilanına göre, dağıtıcı harici akaryakıt ikmal edilmesi, otomasyon sistemine müdahale edilmesi, otomasyon sisteminin çalışmaması, akaryakıt istasyonunda petrol türevi organik sıvı ve bitkisel yağ karışımından oluşan ve akaryakıt tanımına uymayan ürün ikmal edilmesi cezaların nedenleri arasında yer aldı. Ayrıca açıklamada, marker seviyesinin geçersiz olması, akaryakıt istasyonunda gizli tank bulundurulması ve gizli düzenek tertip edilmesi, yeniden satış amaçlı akaryakıt satılması ve lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipman bulundurduğunun tespit edilmesi gibi sebeplerle 3 akaryakıt şirketine toplam 490 bin lira para cezası uygulandığı ifade edildi. EPDK ayrıca, benzer sebeplerle 4 şirketin yazılı savunmasını istedi, bir şirketin ise dağıtıcı lisansını iptal etti.
KAZAKİSTAN BENZİN İTHALATINA BAŞLIYOR
Kazakistan 2018 yılında benzin ve dizel yakıt ihracatına başlamayı planlıyor. Kazakistan Enerji Bakanı Kanat Bozumbayev’e göre Atyrau ve Pavlodar rafinerilerinin modernizasyonu 2017 yılının ikinci yarısında tamamlanacak. Shymkent tesisinin modernizasyonunun ilk aşaması bu yaz tamamlanacak. Bu rafinerinin modernizasyonunun ikinci aşaması gelecek sene tamamlanacak. Bozumbaev’e göre, rafinerilerin modernizasyonu kapasitelerini artıracak. Benzinli ve dizel yakıtı için yurtiçi talebin karşılanmasına ve yurtdışında bir milyon tonun üzerinde dizel yakıt ihracatına olanak tanıyacak. Bakan, Orta Asya ülkelerine ve Afganistan’a tedarik edileceğini kaydetti. Şu anda Kazakistan, iç talebi karşılamak için yüksek oktanlı benzinin %30’u, dizel yakıtının ise %10’undan fazlasını ithal ediyor.
