İşsizlikte artış beklentisi ve ekonomik durumda sınırlı yükseliş reel sektöre yansıdı. Perakende ticarette satışlar yüzde 6.2 daraldı. Siparişler inşaat ve hizmetlerde yüzde 2.1 gerilerken, gelecek 12 ayda ev ve otomobil sahibi olma düşüncesi azaldı. Borçlanma isteğindeki yükseliş yerini düşüşe bıraktı.
Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde İşsiz sayısında artış beklentisi, ekonomik durumda sınırlı yükseliş ve tasarruf isteğinin zayıflaması ticarete de yansıdı. Perakende ticarette satışlar son üç aylık dönemde yüzde 6.2 azalış gösterdi. Siparişler inşaat ve hizmetlerde yüzde 2.1 gerileme kaydederken, vatandaşların gelecek 12 ayda ev ve otomobil sahibi olma düşüncesi de geriledi. Böylelikle otomobilde yüzde 27.4’lük yükseliş yerini bir ayda yüzde 6.8’lik düşüşe, konutta yüzde 28.8’lik talep yerini yüzde 8.5’lik gerilemeye bıraktı. Gelecek üç aylık dönemde tüketimin finansmanı için borç kullanma isteği ocak ayında yüzde 8.7 artış göstermesine karşın şubat ayında yüzde 1.6 azaldı. Bu tablo Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mart ayı sektörel güven endeksleri verilerine de yansıdı. Hizmet sektörü güven endeksi mart ayında yüzde 1,6, perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 1,9 ve inşaat sektörü güven endeksi yüzde 5,9 azalış gösterdi. Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi şubatta 100,7 olurken, martta yüzde 1,6 azalarak 99,1’e geriledi. Hizmet sektörü güven endeksindeki bu azalış, son üç aylık dönemde “iş durumunun iyileştiğini” değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “hizmetlere olan talebin artacağını” bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Son üç aylık dönemde “hizmetlere olan talebin arttığını” değerlendiren girişim yöneticisi sayısı ise arttı. Hizmet sektöründe martta bir önceki aya göre, iş durumu ve hizmetlere olan talep endeksleri sırasıyla yüzde 2,1 ve 2,6 azalırken, hizmetlere olan talep beklentisi endeksi yüzde 0,1 artış kaydetti. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi şubatta 104,7 iken, mart ayında yüzde 1,9 azalarak 102,6 değerine geriledi. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki bu düşüş, son üç aylık dönemde “iş hacmi-satışların arttığını” ve “mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu” değerlendiren girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde “iş hacmi-satışların artacağını” bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise artış gösterdi. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar ve mevcut mal stok seviyesi endeksleri sırasıyla yüzde 6,2 ve yüzde 1,1 azalırken, iş hacmi-satışlar beklentisi endeksi yüzde 1,3 arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi şubatta 83,8 iken, martta yüzde 5,9 azaldı. İnşaat sektöründe kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksleri sırasıyla yüzde 2,1 ve yüzde 8,6 azaldı.
GÜVEN ENDEKSİNDE DÜŞÜŞ
Sektörlerin yanı sıra, tüketici güven endeksi de yüzde 1,3 azaldı. TÜİK verilerine göre, hanenin maddi durum beklentisi endeksi, yüzde 0,7 azalarak 90,6’ya indi. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin azalmasından kaynaklandı. Genel ekonomik durum beklentisi, bu dönemde yüzde 1,7 azalarak 96,8’den 95,1’e geriledi. İşsiz sayısı beklentisi endeksi, anılan dönemde yüzde 2,4 azaldı ve martta 73,5 oldu. Bu gerileme, gelecek 12 ayda işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin azalmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali endeksi yüzde 1,2 arttı.
İÇ PİYASA SİPARİŞİ VE İSTİHDAMDA ZAYIFLAMA
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’ye göre, mart ayında reel kesim güven endeksi, bir önceki aya göre 1,1 puan arttı.
Gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler, endeksi artış yönünde etkiledi.
Mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı ve mevcut mamul mal stoku miktarına ilişkin değerlendirmeler ise endeksi azalış yönünde etkiledi.
Genel gidişata ilişkin değerlendirme, bir önceki ay seviyesinde gerçekleşti.
Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi, bir önceki aya göre 1,3 puan azalarak 109,5 puana geriledi.
Son üç ayda iç piyasa sipariş miktarında azalış bildirenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre zayıflayarak devam ettiği gözlendi.
Mevcut toplam siparişlere ilişkin, bir önceki ayda mevsim normallerinin üstünde olduğunu bildirenler lehine olan seyrin mevsim normallerinin altında olduğunu bildirenler lehine döndüğü görüldü.
Mevcut mamul mal stoklarının seviyesinin mevsim normallerinin üzerinde olduğu yönündeki değerlendirmelerin ise güçlendiği görüldü.
Gelecek üç ayda, üretim hacmi, iç piyasa sipariş miktarı ve ihracat sipariş miktarında artış eğilimi güçlenerek devam etti.
Gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentilerin güçlendiği, gelecek üç aydaki istihdama ilişkin artış yönlü beklentilerin ise zayıfladığı gözlendi.
