Türkiye ile Belçika arasında yeni SGK anlaşması yürürlüğe girdi, yeni anlaşmayla birlikte daha önce Türklere sağlanmış haklar muhafaza edilerek daha da geliştirildi.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de ve Belçika’da da ortaya çıkan yeni ve farklı istihdam türlerinin sosyal güvenlik mevzuatında yol açtığı değişiklikler her iki ülke vatandaşlarının da menfaatlerini gözetecek şekilde yeni anlaşmalara yansıtıldı. Yeni anlaşmayla birlikte, vatandaşlara daha önce sağlanmış olan haklar muhafaza edilmiş ve daha da geliştirildi.
SAĞLIK YARDIMLARINDAN YARALANMA İMKANI ARTTIRILDI
Belçika’da çalışan vatandaşların hepsi anlaşma kapsamına alınarak Türkiye’de bulundukları sırada bağlı oldukları kurum adına sağlık yardımlarından yararlanmaları imkan sağlandı. Vatandaşların ve ailelerin Türkiye’de bulundukları sırada, acil durumlarda, sağlık yardımlarından yararlanma süreleri, kesintisiz olarak, 45 günden 90 güne çıkarıldı.
TEK TİP AİLE YARDIMI TİPİ
Vatandaşların Türkiye’de yaşayan çocuklarına yapılan aile yardımları (çocuk paraları) baremi yükseltildi ve statü ayrımı yapılmaksızın herkes için tek tip aile yardımları sistemine geçildi.
MAAŞLAR ORTAK HESAPLANACAK
Emeklilik veya yaşlılık ve ölüm aylıklarının hesaplanmasında her iki ülke yetkili kurumlarının birlikte sigortalılık sürelerini göz bulundurarak, sigortalının veya hak sahibinin lehine olan aylığı bağlamaları kararlaştırılmıştır.
EŞİT SOSYAL GÜVENLİK HAKLARI
Öte yandan taraflar yeni bir sosyal güvenlik anlaşması imzalayarak Belçika’da çalışan Türklerin sosyal güvenlik haklarından Belçika vatandaşları ile eşit koşullarda yararlanmalarını sağladı. Bu kapsamda, sosyal güvenlik yardımlarına hak kazanmak için vatandaşlarımızın Türkiye’de ve Belçika’da geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi; Türkiye’de ikamet eden aile bireylerinin sağlık yardımlarından yararlanması; aylık veya gelir almakta iken ikametini Türkiye’ye nakledenlerin aylık ve gelirlerinin, herhangi bir kesintiye, indirime veya iptale uğramadan Türkiye’de de ödenmesi; her iki akit ülke yetkili makamlarının ve kurumlarının sosyal güvenlik alanında birbirlerine her türlü yardımı yapması ve gereken kolaylığı göstermesi; kişisel bilgilerin gizlenmesi ve verilerin korunması gibi eski Sözleşme ile sağlanmış olan prensipler, ya aynen muhafaza edilmek yada daha da geliştirilmek suretiyle yeni anlaşma ile de güvence altına alındı.
Anlaşmanın özetini Brüksel Büyükelçiliği kısaca şöyle açıkladı:
Eski Sözleşme, ülkemiz mevzuatı açısından sağlık yardımlarından faydalanmada sadece 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a maddesinde belirtilen ücretli çalışanları kapsamakta iken Anlaşma ile hem bağımsız çalışanlar (4/1-b) yani eski adıyla Bağ-Kurlular ve hem de memurlar (4/1-c) kapsama alınmıştır.
AİLE YARIMINDA KAPSAMLI DÜZENLEME
Vatandaşlarımızın Türkiye’de ikamet eden çocukları için aile yardımlarından (çocuk paraları) faydalanacak çocuk sayısı yine 4 çocukla sınırlandırılmıştır. Ancak, yardımlardan yararlanma yaşı 14’ten 18’e uzatılmış; eğitime devam halinde yine 25 yaşına kadar yararlanma uygulaması muhafaza edilmiştir. Aynı şekilde, aile yardımları (çocuk paraları) baremi yeniden belirlenmiş; meslek veya iş kolu ayırımı yapmaksızın herkes için tek tip uygulamaya geçilmiştir. Bir yardımın doğması, sürdürülmesi veya iyileştirilmesi için üçüncü bir akit ülkede geçen hizmet sürelerinin, çakışmamak kaydıyla, birleştirilmesi sağlandı. Aynı şekilde, her iki akit ülke sigorta kurumlarınca ödenmekte olan veya ödenecek olan malullük, iş kazaları ve meslek hastalıkları ile emeklilik veya yaşlılık ve ölüm nakdi yardımlarının, hastalık ve analık hariç, üçüncü ülkede de ödenmesi imkânı getirildi.
TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNE ÖZEL DÜZENLEME
Taşımacılık sektöründe çalışanlar, Anlaşma’da, kara, hava, deniz ve demiryolları olarak ayrı ayrı belirtildi. Ayrıca, bu sektörde bağımsız çalışanlar da Anlaşma’ya dahil edilmiş; 2006 tarihli ve 186 sayılı ILO Sözleşmesine atıfta bulunulmuştur. Eski Sözleşme de, Türkiye’de veya Belçika’da geçici görevlendirme süresi 24 ay ile sınırlandırılmış ve bunun istisnai olarak bir süre daha uzatılabileceği belirtilirken, Anlaşma ile 24 ayı ilk aşamada; 36 ayı da uzatma aşamasında olmak üzere geçici görev süresi azami beş (5) yıl ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca, üçüncü bir ülkeye geçici olarak gönderilen bir kişinin, buradan da diğer akit ülkesine geçici olarak gönderilebilmesine de imkân tanınmıştır Anlaşma kapsamında kullanılacak formülerler (30 farklı formüler) “TB” veya “BT” olarak değil, “TR-BE” veya “BE-TR” olarak kodlanmıştır. Sağlık harcamalarına ilişkin kurumlar arası hesaplaşmada ödemelerin, “götürü” tutar üzerinden değil “fiili” tutar üzerinden yapılması kararlaştırılmıştır. Sosyal güvenlik yardımları ve primlere ilişkin sınır ötesi sahtecilikle birlikte mücadelede edilmesi hükme bağlanmıştır.
ANLAŞMA VE FESİH SÜRELERİ UZATILDI
Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için öngörülen süre, bir aydan, üç aya; feshi için öngörülen süre ise 6 aydan, 12 aya çıkarılmıştır. Anlaşma’da, eski Sözleşme’de yer alan “vatansız”, “mülteci” gibi tanımlara yer verilmemiş; buna karşılık “sigortalı”, “ülke” gibi yeni tanımlara yer verilmiştir. Eski Sözleşme’de madenlerde çalışanlarla ilgili özel hükümlere yer verilirken Anlaşma’da, böyle bir ayrıma gidilmemiştir.
ANKARA/İHA
