Atatürk Kültür Merkezi 10 yıl sonra ‘hayata dönüyor’... Kültür mirasının önemli merkezlerinden olan yapının tanıtımını yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, AKM’nin 2019’un ilk çeyreğinde açılacağını duyurdu, ‘sadece elitlere yapılmıyor’ mesajı verdi: Halkın programları izlediği bir yer olacak.
Son 9 yıldır kaderine terk edilen ve atıl durumda olan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) yenileniyor. İstanbul’un simge kültür noktalarından Taksim’deki yapının ne olacağı uzun zamandır tartışma konusu yapılırken 6 gün önce müjdeyi veren Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün de Haliç Kongre Merkezi’nde Yeni Atatürk Kültür Merkezi Projesi’nin tanıtımını yaptı. Emeği geçenlere teşekkür eden Erdoğan “2019’un ilk çeyreğinde, nasip olursa tamamlanıp hizmete girdiğinde Atatürk Kültür Merkezi, İstanbulumuz ve ülkemiz için gerçekten yüz akı, gerçekten sembol bir mekan haline gelecektir” dedi. AKM’nin talihsiz bir mekan olduğunu ifade eden Erdoğan, ilk gündeme geldiği 1930’larda başlayan macerasının, yaklaşık 40 yıl sonra ancak fiziki gerçekleşmeyle sonuçlanabildiğini kaydetti. Yapının atlattığı felaketleri sıralayan Erdoğan “Türkiye 10 yıl önce yapması gereken bir işe ancak bugün başlayabiliyor. Bundan dolayı çok üzgünüm. Çünkü çoktan biz AKM’yi bitirmiş ve milletimizin hizmetine sunmuş olacaktık. Ekranları başında izleyen tüm milletime sesleniyorum. Ülkemizin kaybettiği bu 10 yılın hesabını kim verecek? Çünkü bu engellemeyi yapanların sırtlarında yumurta küfesi yok. Sadece ülkemize kaybettirdikleri var” ifadelerini kullandı. Erdoğan, bu zihniyetin her alanda karşılarına çıktığını belirterek, ülkede taş üstüne taş koydurmamayı maharet sanan, bunun için sistemin açıklarını, tüm zaaflarını kullanan, dışarıdan destek alan, adeta kurumsallaşmış bir lobinin bulunduğunu söyledi. Siyasi kariyerinin her döneminde bu lobiyle karşılaştığını anlatan Erdoğan “AKM’nin yeniden inşasına karşı çıkan zihniyetle Türkiye’nin terör örgütleriyle mücadelesini engellemeye çalışan anlayış aynıdır” diye konuştu. Proje tamamlandığında 2 bin 500 kişinin içeride programları izlerken, dışarıda, meydanda kurulacak dev ekrandan da halkın programı izleme imkanı bulacağını söyleyen Erdoğan “Burası 365 gün kullanabileceğimiz bir bina olacak. Operalarda genellikle zengin aileleri görüyorduk. Ama artık operalar, baleler hepimizin gittiği yerler olmalı” dedi. Erdoğan, AKM’nin belli bir elitin gelip programları izlediği bir yer değil, tüm halkın, milletin gelip programları izlediği bir yer olacağını dile getirdi.
Cumhurbaşkanı, Türkiye’nin büyük meydanlar açısından eksikliğine de dikkati çekti. Meydanlar için Ankara’da da adım atacaklarını dile getiren Erdoğan, Türkiye’de bir kesimin eskiden beri kültür-sanatı kendi tekelinde gördüğünü vurgulayıp şöyle devam etti: “Şu acı gerçeği hep birlikte tespit etmek durumundayız. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Türkiye, taklit seviyesinin bile gerisinde bir kültür üretimine mahkum edilmiştir. Sonuçta bir yandan kendi tarihine sırtını dönmüş, diğer yandan ise benimsediğini iddia ettiği batı dünyasında esamesi okunmayan bir ülke manzarası bulduk. Avrupalılıktan, modernlikten söz edenlere soralım, dünya çapında hangi eserleri ortaya koyabilmişler? Örneğin, dünya çapında bir opera, pop sanatçısı, bir aktör, bir gitarist yetiştirebilmişler mi? Nasıl kabul gören bir otomobil, uçak, bilgisayar ortaya çıkartamamışsak, kültür alanında da aynı başarısızlığı ne yazık ki yaşadık. Hedef doğruydu ama yöntemler yanlış olunca, neticeye ulaşılamadı.”
800 KİŞİLİK TİYATRO SALONU YAPILACAK
Daha önce bin 300 kişilik olan AKM yenilendikten sonra iki bin 500 kişilik büyük bir opera salonuna kavuşacak. Mevcut AKM’ye eklenecek yeni binada ise 800 kişilik tiyatro salonu, bin kişilik konferans salonu, 285 kişilik sinema, 250 kişilik oda tiyatrosu, sergi salonu, kütüphane, 885 araçlık otopark bulunuyor. Zemin ve birinci kattan fuayelerin birleşmesi vasıtasıyla birbirlerine ve ana binaya bağlanan alçak yapılardan oluşan bu ikincil üniteler sokak seviyesinde, kolay erişilebilir, bağımsız mekanlardan ibaret olacak. İçinden geçilen kültür merkezi sokağı boyunca, bahsedilen tüm fonksiyonlara ait mekanlar sokağın etrafında, çeşitli kotlarda konumlanacak. AKM tek bir binadan, geniş kapsamlı, büyük bir komplekse dönüşecek. Bu yeni planda, Atatürk Kitaplığı ve Teknik Üniversite’nin yer aldığı kongre vadisi yönünde ikinci bir meydan oluşacak. Yeni oluşan bu kademeli binaların üzerinde ise bir park yer alacak. Binanın eski Boğaz panoramasına tamamıyla açık en üst noktasında ise bir restoran bulunacak.
KÜLTÜREL TAKLİTÇİLİK TESLİMİYETTİR
Erdoğan, Cumhuriyet’in 94 yılını geride bırakarak başarılı olduğunu iftiharla söylerken maalesef kültür konusunda aynı duyguları ifade edemediklerini anlattı. Erdoğan “Avrupa’nın hukuk sistemini, sosyal hayatını, kültür ürünlerini aynen alıp kullanmanın, bizi arzu ettiğimiz hedeflere ulaştıramadığını görüyoruz. Çünkü biz muasır medeniyet anlamında Batılı olmakla şeklen Avrupalı olmayı maalesef birbirine karıştırdık. Muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak küresel bir iddia sahibi olmak demekken kültürel taklitçiliğin asırlarca sizi kendisine rakip, hatta düşman görmüş bir dünyaya teslimiyet demek olduğunu ne yazık ki göremedik. Biz teslimiyeti reddediyor, Türkiye’yi her alanda küresel düzeyde söz ve iddia sahibi bir ülke haline getirmenin mücadelesini veriyoruz” ifadelerini kullandı.
TAKSİM MEYDANI’NDA ARAÇLARI GÖRMEYECEĞİZ
Yeni AKM’den en çok bu projeyi sabote etmek için uğraşanların faydalanacağını söyleyen Erdoğan, Taksim Meydanı’nın geleceği için de şunları dile getirdi: “Taksim Meydanı’nda inşallah araçları görmeyeceğiz. Gümüşsuyu’ndan geliş ve araçlar oradan yerin altından Mete Caddesi’nden Taşkışla’ya doğru devam edecek. AKM ve Marmara Oteli’nin önünde araç trafiğini görmeyeceksiniz. Tamamen yayalaştırılmış bir Taksim Meydanı’nı göreceksiniz.”
BÜYÜK BİR PRESTİJ
Mimarlar, yeni AKM’yi KARAR’a yorumladı. Yapının 9 yıldır boş olmasına dikkat çeken uzmanlar “Kültürel açıdan çok büyük faydası olacak” dedi.
SANATSAL FAALİYETLERİN SEVİYESİ ARTAR - MİMAR SİNAN GENİM:
Senelerdir binanın bir tarafı boş, bir tarafı topaldı. Bir an önce hayata geçmesi Türkiye ve İstanbul açısından büyük prestij. Bugün İstanbul’da bir opera yok. Kültürel açıdan çok büyük faydası olacak. Orada çalışanların performansı ve seyirci kapasitesi de artacak. Bu durum sanatsal faaliyetlerin kalitesini artırır. Otopark olarak kullanılan yerde yapılan Kültür Sokağı gayet hoş. Eski binanın havasını korumak için Taksim’e doğru yapılan kısımdaki izleyici bölümleri kırmızı bir kabukla örtülmüş. Çok hoş bir mimari. Yalnız monumental cephesini muhafaza etmek için yoğun bir çaba gösterilmiş. Belki orada daha radikal ve haraketli, monumantal cepheden kurtarılmış meydana daha hoş bir görüntü sağlayacak bir cephe kullanılabilirdi.
KISIR TARTIŞMALARDAN KURTULDUK - OPERA BESTECİSİ TEVFİK AKBAŞLI:
AKM ne yazık ki son yıllarda sanat etkinliklerine mekan olmaktan ziyade, karşıt görüşlerin inatlaşma aracı haline gelmişti. Ne mutlu ki, hükümet sonunda somut bir plan ve tarih ortaya koyarak yeni binanın müjdesini verdi. İstiklal Caddesi’nin sayısı günde 50 bini aşan ve adeta tüm Türkiye’yi simgeleyen ziyaretçi profilini zengin demografik çeşitliliğiyle kucaklamaz, içinize kapanır ve sanatınızı halka yayamazsanız, AKM yerine daha büyük kompleksler de yapsanız netice alamazsınız. Binalar yapmak kadar o binaların misyonunu doğru anlamak, görevi tanımlamak ve bu görevi icra etmek de önemli.
