Irkçılığa başkaldıran iki kahramanın öyküsü

29/10/2016 03:39

Birisi milyonlarca siyahiyi vaazlarıyla peşinden koşturan aktivist, diğeri rekorları altüst eden, tüm zamanların en iyi boksörü. Malcom X ile Muhammed Ali’nin ABD için tehlike oluşturan dostluğunu anlatan ‘Kan Kardeşler’ adlı kitapta, ırkçılıkla mücadele eden her iki Müslüman Afroamerikan’ın yaşamındaki kırılma noktaları tüm detaylarıyla inceleniyor.

ERKUT TEZERDİ

Siyasi aktivist Malcom X’in gerçek adı Malcolm Little, 20 yaşındayken hapishaneye girdi. 1946 yılında parmaklıkların arkasındayken İslam’la tanışıp Müslüman oldu. Kendini siyahi Müslümanların özgürlüğüne adadı. Zaman içinde adını El-Hacc Malik El-Şahbaz diye değiştirdi. Boksör Cassius Marcellus Clay Jr. ise 18 yaşındayken Roma Olimpiyatları’nda altın madalya kazandı. 22’sinde Sonny Liston’u yenerek dünya şampiyonu oldu. Ünü kıtalararası yayıldı. Bu şampiyonluk maçının hemen sonrasında İslam’ı seçtiğini açıkladı. Adını da Muhammed Ali olarak değiştirdiğini duyurdu. Tüm zamanların en iyi boksörü seçilen Muhammed Ali, profesyonel kariyeri boyunca çıktığı 61 maçın 37’sini nakavtla kazandı. Toplam 56 karşılaşmadan galip ayrıldı. Hem Malcom X hem de Muhammed Ali, yıllarca ırkçılıkla mücadele etti. Biri meydanlarda özgürlük diye haykırırken diğer ringlerde ırkçılık yanlısı rakiplerini siyah-beyaz farketmeksizin yumrukladı. Bir vakitten sonra ikisinin yolu kesişti.

İKİSİ DE İSLAM YOLUNDA

Tarih alanında uzman Prof. Dr. Randy Roberts ile Doc. Dr. Johnny Smith’in beraber yazdıkları ‘Kan Kardeşler’ adlı kitapta her iki ırkçılık karşıtı, dünyanın en ünlü Müslümanlarından Malcom X ile Muhammed Ali’nin yaşamı çocukluklarından itibaren anlatılıyor. Yetiştikleri ortamlar, aşkları, mücadeleleri, yaşadıkları sıkıntılar, yakın arkadaşları ve gazetecilerin görüşleriyle aktarılıyor. İkisi de baskı görüyor, beyazlar tarafından aşağılanıyor, darp ediliyor. Yaşamları boyunca ayrı ayrı kulvarlarda ırkçılıkla mücadele eden Malcom X ile Muhammed Ali, bir zaman sonra tek yürek oluyor. İkisini bir araya getiren ise İslamiyet. Her ikisi de ABD’deki siyahi Müslümanların haklarını savunan, Elijah Muhammed liderliğindeki ‘İslam Milleti’ örgütünün üyesi. Ancak bir zaman sonra görüş farklılıkları ortaya çıkıyor.

FİKİRLERİ TEHLİKELİ

Malcom X hapishaneden çıktığında Elijah Muhammed’le tanışıyor. Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Martin Luther King’in önderliğindeki ‘pasif direniş’in karşısında duruyor. Hatta öyle ki Washington Yürüyüşü’nü saçmalık olarak değerlendiriyor. Çünkü Malcom’a göre siyahlar artık atağa geçmeli, üstün olduklarını duyurmalıydılar. Bu nedenle meydanlarda siyahi Müslümanları örgütlüyor. Dönemin tanıklarının ifadelerine göre Malcom büyüleyici bir şekilde konuşuyor, binlerce kalabalığı bir anda etkileyebiliyor. Hal böyle olunca Malcom fikirleri ve yaptıkları nedeniyle tehlikeli kabul ediliyor, FBI onu yakından izlemeye alıyor. Bu dönemde Muhammed Ali ise Müslüman olduğunu açıklıyor. Sonra ikisinin yolu ‘İslam Milleti’ örgütünün Detroit kentinde düzenlediği organizasyonda kesişiyor. Tanışıyorlar, ardından da birlikte hareket etmeye karar veriyorlar. Bazı akşamlar otel lobisinde, bazı öğlenler camide buluşup görüşen ikili basın karşısına çıktığında birbirini övüyor. İkisi de birbirinin düşüncelerini etkiliyor. Amaçları siyahi Müslümanların özgürlüğü.

CAMİ BASILINCA ATEŞ HARLANDI

1960’lı yılların ortalarında siyahlar ile Amerika’nın beyaz kalması gerektiğini savunanlar arasında çatışmalar çıkıyor. Evler kundaklanıyor, özellikle siyahlar görüldükleri yerde dövülüyor, jüriler öldürülen siyahların aleyinde anında kararlar veriyor. Bölgeler keskin çizgilerle ayrılıyor... Tüm bunlar yaşanırken durum Müslümanlar cephesinde hiç de farklı değil. Polisler tarafından Los Angeles Camii’nin basılma hadisesiyle ateş iyice harlanıyor. Bunun üzerine Malcom karşılık verilmesini talep ediyor. Ancak ‘İslam Milleti’ Malcom’a destek çıkmıyor. Bu, kopuşun başlangıcı, dostluğun da zedelenmesi demek.

16-10/29/29kr02-kan-kardesler2.jpg Kan Kardeşler: Randy Roberts - Johnny Smith Sayfa sayısı: 464 Fiyatı: 27.50 TL

BAĞLAR NEDEN KOPTU?

Muhammed Ali, Vitenam Savaşı’na da gitmek istemeyince hain ilan ediliyor. 10 bin dolar para cezası ve 5 yıla mahkum ediliyor. Bu dönemde Muhammed Ali geçimini üniversitelerde yaptığı konuşmalardan aldığı paralarla sağlıyor. Malcom da eylemlerini artırıyor. Örgütün lideri Elijah Muhammed’e karşı geliyor. Gerçek İslam’ın ‘direnmek’ olduğunu kati bir şekilde belirtiyor. Ayrıca kaynaklara göre Elijah müritlerinden de zorla para topluyor. Malcom bu nedenle gerek örgütle gerekse de Muhammed Ali’yle bağlarını tamamen koparıyor. Ancak bu da her şeyin başlangıcı demek. En zorlu süreç böylelikle başlıyor.

HAFTANIN KİTABI

16-10/29/29kr2haftaninkitabi.jpg

Kuşlar Yasına Gider

Hasan Ail Toptaş

Everest Yayınları

250 sayfa / 18 TL

BİR TÜRKÇE RESİTALİ

Ne anlattığın değil onu nasıl anlattığın daha önemli sözü, Hasan Ali Toptaş’ın romanlarında adeta vücut buluyor. Romanlarında bahsetmesinin yanı sıra onu güzel bir Türkçeyle, şahane betimlemelerle okuyunun kafasında resmetme konusunda da çok iyi bir yazar. ‘Heba’ adlı romanıyla edebiyatseverlerin okuma listesinde üst sıralarda kendine yer bulan yazarın yeni kitabı ‘Kuşlar Yasına Gider’ onun bu yerini daha da üst sıralara taşıyor. Sıcacık bir hikaye anlatıyor Toptaş son çalışmasında. Ankara’da soğuk ve karlı bir günde başlayan hikaye ilerledikçe, romandaki olayın bir parçası oluyorsunuz. Bir baba-oğul hikayesinde bazen baba Azz Bey’in yattığı yatağın karşısındaki yazarın tabiriyle ‘fil’ ağırlığındaki kanepede, bazen de oğlunun Ankara-Denizli arasındaki otomobil yolculuğunda yanındaki koltukta oturuyorsunuz. Enfes tasvirler, yardımlaşmanın öneminden naif insanlığa pek çok şey bulabileceğiniz romanda adı geçen türkülerle bir Türkçe ziyafeti çekiyorsunuz. Kitabın kapağında yönetmen Nuri Bilge Ceylan’ın ‘Yağmurdan Sonra Üç Kaz’ fotoğrafı romanın ruhuna o kadar uykun ki...

RAFLARDAKİ EN YENİLER

16-10/29/29kr2yenicikan1.jpg

Frankie Presto’nun ilham veren hayatı

Frankie Presto’nun Sihirli Telleri

Pena Yayınları

Mitch Albom

464 sayfa/ 30 TL

Yazar Mitch Albom, ünlü gitarist Frankie Presto’nun ve altı sihirli teliyle değiştirdiği altı hayatın hikayesini ‘Frankie Presto’nun Sihirli Telleri’nde anlatıyor. İspanya’da yanan bir kilisede doğan Frankie, görme engelli bir müzisyen tarafından yetiştirildikten sonra dokuz yaşında ABD’ye gönderilir. Onun yeteneği Hank Williams, Elvis Presley, Carole King, gibi 20’nci yüzyıla damgasını vuran starların hayatlarını da etkiler.

‘Pulitzerli’ yazarın beklenen romanı

Bakir İntiharlar

Jeffrey Eugenides

Domingo Yayınevi

260 sayfa

24 TL

16-10/29/safrd.jpg

34 dilde yayımlanan ve Sofia Coppola tarafından film yapılan ‘Bakir İntiharlar’, Türkçede. Kitapta Cecilia, Therese, Bonnie, Lux ve Mary; Lisbon kardeşler bu sırayla intihar eder. Kızları taparcasına seven mahallenin oğlanları, hayatlarına devam edebilmek için 20 yıl sonra bile aynı sorunun cevabını arayacak: Lisbon kızları bunu neden yaptı? ‘Middlesex’ ile Pulitzer Edebiyat Ödülü’nü kazanan Jeffrey Eugenides imzalı.

Tansiyonu düşmeyen çetrefilli bir hikaye

Dört Mevsim Yalnızlık ve Bir Kadın, İris

Meltem Yılmaz

Destek Yayınları

278 sayfa/ 19 TL

16-10/29/29kr2yenicikan5.jpg

Geçen yıl Berlin Film Festivali’nin dünyadan 11 edebi eser seçtiği programı olan ‘Books at Berlinale’ye seçilen ‘Soraya’nın yazarı Meltem Yılmaz’ın yeni romanı ‘Dört Mevsim Yalnızlık ve Bir Kadın, İris’ çıktı. Kitap, büyükşehrin kalabalığına sıkışmış genç bir kadın olan İris’in çocukluğunda yaşadığı ağır travmayı geride bırakma umuduyla altına imza attığı evliliğinin sıra dışı bir olayla altüst olmasını konu alıyor.

Shura’nın öyküsü devam edecek

Shura

Nermin Bezmen

Doğan Kitap

55 sayfa

29 TL

16-10/29/29kr2yenicikan4.jpg

Onu, 1916’nın Çarlık Rusyası’nda aristokrat, debdebeli yaşamın içinde Kurt Seyit’le yaşadığı büyük aşkla tanımıştınız. Gencecik yaşına, sakin, uysal tabiatına rağmen, Seyit’e aşkına sahip çıkmasını, Seyit’ten ayrılmak zorunda kalmasına tanıklık etmiştiniz. Şimdi Shura’nın komünist Rusya’da kalan ailesini kurtarmak için verdiği mücadeleyi, yeni acılarını, sevgilerini okuyucaksınız. Romanın temposu hiç düşmüyor.

YAYINEVİ MUTFAĞINDAN

16-10/29/29kr02-annesinin-hayati.jpg

Annesinin hayatını anlattı

Haftanın yayınevi Arkadya Yayınları’nda üç yeni roman var. ‘Sosyopat’ta 11 yıl önce öldüğü düşünülen Rebecca Winter’ın kimliğini çalan genç kadın kendini bir anda kimliğini çaldığı kişinin hayatını yaşarken buluyor. Ellen Marie Wiseman’ın kaleme aldığı Erik Ağacı’nın hikayesi, yazarın annesinin gerçek öyküsüne dayanıyor. Pepper Winters’ın yazdığı fantastik türündeki ‘Tess - Dönüşüm’ serinin ilk halkası... Kitapta karanlık ile aydınlığın savaşı var: Q’nun dünyası 58 numaralı kölenin hayatına girmesiyle daha da zorlaşıyor.