Çiftlik Bank CEO’su Mehmet Aydın’ın binlerce kişiyi dolandırıp Uruguay’a kaçması, büyük bir sorunun varlığını ortaya koydu. Hem sahtekârların hem de mağdurların ‘kolay para kazanalım’ zihniyeti aslında toplumsal hafızamızın bir parçası. Sülün Osman’dan Jet Fadıl’a süren ‘saadet zinciri’ için son olarak Bakan Tüfencçi de uyardı: Vatandaşımız uyanık olsun.
HABER MERKEZİ/İSTANBUL
Türkiye’de son bir haftadır 27 yaşındaki bir gencin, binlerce kişiyi nasıl dolandırdığı tartışılıyor. Yüzlerce kişi, polis ve savcılıklara Çiftlik Bank ve CEO’su Mehmet Aydın hakkında şikayette bulundu. Peki, 27 yaşındaki Mehmet Aydın’ın, binlerce vatandaştan 500 milyon lira toplayıp Uruguay’a kaçması Türkiye’de ilk kez mi yaşanıyor? Tabii ki hayır... Şimdiye kadar milyonlarca kişi, Sülün Osman, Jet Fadıl gibi ‘nitelikli dolandırıcılar’ tarafından kandırıldı. Mağdur olanların ortak noktası ise pek yok. Çünkü sahtekârların tuzağına kimi zaman yaşlı bir kadın, fakir bir işçi düştü kimi zaman ise profesörler... Teknolojiyle birlikte dolandırıcılık yöntemleri çeşitlenirken, tüm uyarılara rağmen hâlâ mağduriyetlerin yaşanması ciddi bir problemi ortaya koyuyor. Hem sahtekârların hem de onlara inanan kişilerin ‘kolay yoldan para kazanalım’ düşüncesi de yaşanan vahameti başka bir boyutu. Çiftlik Bank soruşturması kapsamında birçok ilde operasyonlar sürerken, dün Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’den konuyla ilgili önemli bir açıklama geldi. Çiftlik Bank benzeri 11 girişimin daha olduğuna dikkat çeken Tüfenkci, tüketici şikayetleri doğrultusunda bakanlığın inceleme başlattığını söyledi. Tüfenkci “Yatırılan ücretin yüzde 35’i kar vaadi olarak sunuluyor. Bu sistem içerisinde elde edilen kazançlara da bakıldığında bunun sürdürülebilir olması mümkün değildi. Çıkan müfettiş raporu sonucunda savcılığa suç duyurusunda da bulunduk. Geldiğimiz sonuç itibariyle bizim tespit ettiğimiz bunun gibi 11 tane daha girişim var, incelemeler devam ediyor. Bu konuda vatandaşların uyanık olması lazım. Bir alım satım olup olmadığını, vatandaş şikayet etmediği sürece bir inceleme yapılması mümkün değil” dedi.
KAMU MALINI SATAN DA VARDI ÇİLLERİ'İ DOLANDIRAN DA...
Çiftlik Bank CEO’su Mehmet Aydın’ın binlerce kişiyi dolandırıp kaçması ülke tarihinde yaşanan diğer dolandırıcılık hikâyelerini de hatırlattı. Sülün Osman’dan Selçuk Parsadan’a Titan Kenan’dan Jet Fadıl’a kimler yok ki listede.
SÜLÜN OSMAN: 1923 İstanbul doğumlu Osman Ziya Sülün namı-diğer Sülün Osman, Cumhuriyet tarihinin ilk meşhur dolandırıcısı. Kent meydanı saati, vapur ve tramvay başta olmak üzere birçok kamu malı ile tarihi eseri halka satan Sülün Osman, dönemin en büyük vurgunlarından birini yapmıştı.
SELÇUK PARSADAN: 1952’de İstanbul’da doğan Selçuk Parsadan, Sülün Osman’dan sonra en çok konuşulan dolandırıcılardan biri oldu. Çünkü dönemin başbakanı Tansu Çiller’i bile kandırmıştı. Kurduğu dernek ve partiler aracılığıyla binlerce kişiyi mağdur eden Parsadan, meşhur ‘örtülü ödenek’ davasında 6 yıl 3 ay hapse mahkum edilmişti.
TİTAN KENAN: 90’lı yıllarda kurduğu Titan sistemiyle tanınan Kenan Şeranoğlu, dönemin meşhur sahtekârlarındandı. Dün Çiftlik Bank hakkında da konuşan Titan Kenan Mehmet Aydın için “Ben bile böylesini görmedim” dedi. 1998’de şaşalı doğum günü partileriyle ünlenen Titan Kenan, binlerce kişiyi dolandırmıştı.
JET FADIL: 1956’da Siirt’te doğan ‘Jet Fadıl’ lakaplı Fadıl Akgündüz, hem otomotiv hem konut sektöründe yaptığı dolandırıcılık faaliyetleriyle nam salmıştı. İlk yerli otomobili üreteceğini iddia eden Fadıl, binlerce kişiyi mağdur edip yurtdışına kaçtı. Daha sonra Türkiye’ye dönen Akgündüz, 2002’de Siirt’ten bağımsız milletvekili bile oldu.
'ELEŞTİRİSEL DÜŞÜNCE' FONKSİYONU YOK
ürkiye’nin gündemine yeniden Çiftlik Bank’la giren ‘saadet zinciri’ yöntemiyle dolandırıcılık psikiyatri uzmanlarının da konusu oldu. Üsküdar Üniversitesi Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, insanları, toplumu etkileyen kanma ve kandırılma olaylarının psikolojik altyapısında ‘eleştirisel düşünce’ fonksiyonunun eksikliğinin yattığını söyledi. Dolandıran ve dolandırılan kişilerin psikolojilerini ayrı ayrı değerlendiren Tarhan önemli noktaları şöyle sıraladı:
Dolandırıcı, güven oluşturma, sosyal itaat ve ikna gibi psikolojik yöntemler uygular.
Son örnekte de olduğu gibi sanal uygulama üzerinden dolandırıcılık yapanlar, başka kişileri, yaptığı işin bir parçası haline getirerek sosyal itaat kavramıyla oyununu devam ettirir.
Dolandırıcı veya insanları kandıran kişinin, sorgulamayan kişileri bulduğu kesin çünkü zihinsel-eleştirisel düşünen kişiler kandırılma durumların da uyanır ve ‘İnsan da hata yapabilir’ düşüncesiyle yanlış olan tutumundan vazgeçer.
Parayla ilgili dolandırıcılık hadiseleri bize, paranın çekiciliğine karşı eleştirisel düşüncenin yok denilecek kadar az uygulandığını gösteriyor. Mesela adam diyor ki ‘50 bin lira para yatır, 200 bin lira kazan’ bu vaatte şüphe çeken bir şey var. Tıpkı alkol gibi. Nasıl insan alkole başlayınca kendini durduramıyor, insanlar hipnotize ediliyor.
19 ADRESE EŞ ZAMANLI BASKIN
Binlerce kişiyi dolandırıp Uruguay’a kaçan Çiftlik Bank’ın CEO’su Mehmet Aydın’la ilgili her gün yeni bir bilgi ortaya çıkarken, başlatılan soruşturma da genişletildi. Bu kapsamda dün Sakarya merkezli 6 ilde operasyonlar yapıldı. Geyve Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturmada İstanbul, İzmir, Bursa, Çanakkale, Balıkesir ve Malatya’da eş zamanlı baskınlar gerçekleştirildi, 19 farklı adreste arama yapıldı. Yeni gözaltılar olduğu ve soruşturmanın sürdüğü belirtildi. Öte yandan şirketin farklı illerde bulunan mallarına el konulduğu, çok sayıda mağdurun da ilgili kolluk kuvvetlerine ve savcılıklara şikayette bulunduğu aktarıldı. Sakarya’nın Taraklı ilçesinde Çiftlik Bank Mavi Yumurta Damızlık Tesisiyle ilgili Kaymakamlığın ‘usulsüz faaliyet yürütüldüğü’ yönündeki şikayeti üzerine Geyve Cumhuriyet Başsavcılığı’nca soruşturma başlatılmıştı. Soruşturma kapsamında Çiftlik Bank Yönetim Kurulu Üyesi Cafer Çolak (35), şirketin sahibinin eşi Sıla Aydın ve H.T. tutuklanmıştı.
