Döviz rezervlerini koruyan Merkez Bankası, enflasyon ve faizde aynı başarıyı gösteremedi. Kur’a 15 kez müdahalede bulunurken, fonlama maliyetini 447 puan artışla yüzde 12.75’e çıkardı. Beş yıldır tutmayan enflasyon ise yüzde 12.98’e ulaştı.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bu yıl rekor üstüne rekor kıran döviz kurları ve yükseliş eğilimindeki enflasyonla mücadelesinde birçok politika ve iletişim aracına başvururken, politika faizini değiştirmedi. Merkez Bankası, döviz kurlarındaki yükseliş ve gerek kur geçişkenliği, gerekse mali politikaların sağladığı gevşemenin etkisiyle yükselen enflasyonun yüzde 5 olarak belirlenen yıllık hedeften çok uzaklaşması nedeniyle bu yıl mücadele alanını genişletti. Para politikasındaki sıkı duruşu sürdürürken, finansal istikrarı sağlamak için kur tarafını rahatlatıcı birçok uygulamaya imza atan Merkez Bankası, yıl boyunca politika faizinde değişiklik yapmadı. TCMB, 2017’nin ilk işlem gününde yüzde 8,28 olan ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini, yıl boyunca fonlama kompozisyonunda yaptığı değişikliklerle 447 baz puan artırarak yüzde 12,75’e çıkardı. Merkez Bankası, önce faiz koridorunun üst bandını, ardından da geç likidite penceresini (GLP) kullanarak ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini yükseltmeyi tercih ederken, yılın son ayında fonlamanın tamamını GLP faizinden yaptı. Merkez Bankası, bu yıl Türk lirası (TL) depo karşılığı döviz depo piyasasının açılması, reeskont kredilerin geri ödemesinin TL ile yapılabileceğine ilişkin alınan kararlar, zorunlu karşılıklar ve rezerv opsiyon mekanizmasında (ROM) yapılan değişiklikler, TL uzlaşmalı döviz satım ihalelerine başlanması gibi birçok adım atarak kurlardaki oynaklıklarla da mücadele etti. Merkez Bankası, mücadelesine, bu yıl ilk olarak 12 Ocak’ta bir hafta vadeli repo ihalesi açmayarak başladı. TCMB, bankalara yüzde 8 ile borçlanma imkanı tanıyan ihaleleri açmayarak hem fonlama maliyetini yükseltti hem de para politikasında sıkı duruşu koruduğu mesajını verdi. Merkez Bankası, ocak ayındaki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini sabit tutarken, faiz koridorunun üst bandını yüzde 8,50’den yüzde 9,25’e, GLP faizini ise yüzde 10’dan yüzde 11’e çıkardı. PPK’nın mart ayı toplantısında politika faizi ve faiz koridoru değiştirilmezken, GLP faizi 75 baz puan artırılarak yüzde 11,75’e yükseltildi. Aralık ayına kadar faizlerde değişiklik yapmayan PPK, yılın son toplantısında sadece GLP faizini artırdı ve 50 puan artışla yüzde 12,75’e yükseltti.
HÜKÜMETE ÜST ÜSTE 5.MEKTUP
TCMB’nin, kurdaki aşırı oynaklık karşısında kullandığı döviz satış ihalelerini bu yıl kullanmadı. Bunun yerine reeskont kredilerinin geri ödemesinin TL olarak yapılabilmesine imkan tanıdı. 2016’nın son haftasındaki 92 milyar dolarlık brüt döviz rezervini koruyan Merkez Bankası, enflasyon hedef ve tahminlerinde ise aynı başarıyı gösteremedi. 2016 yılını yüzde 8,53 seviyesinden tamamlayan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bu yıl kasım ayında yüzde 12,98’e yükseldi. 2018 takviminde 8 PPK toplantısı bulunan TCMB, yıllık enflasyon hedefinin tutmaması nedeniyle ocak ayı içinde hükümete mektup yazacak. TCMB, 2017 ile birlikte üst üste 5 yıldır tutmayan enflasyon hedefi nedeniyle hükümete mektup yazmış olacak.
DÖVİZ BORCUNA ‘MERKEZ’ TAKİBİ
* 10 Ocak: Bankaların borç alabilme limitleri 22 milyar liraya düşürüldü. Yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 50 baz puan indirildi.
* 12 Ocak: 1 hafta vadeli repo ihalesi açılmadı. Uygulama halen sürdürülüyor.
* 13 Ocak: Bankaların borç alabilme limitleri 22 milyar liradan 11 milyar liraya düşürüldü.
* 18 Ocak: TL depo karşılığı döviz depo ihalelerine başlandı. İhalede yüzde 8 olan TL faizi, adım adım yüzde 12,75’e çıkartıldı. Dolar faizi de yüzde 0,75’ten, ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz artışlarına paralel yüzde 1,50’ye kadar yükseltildi.
* 17 Şubat: Reeskont kredi geri ödemelerinin TL ile yapılabilmesine izin verildi.
* 10 Mart: Merkez Bankası, Borsa İstanbul para piyasasından fonlamayı kesti.
* 16 Mart: PPK, geç likidite penceresinde faizi yüzde 11’den yüzde 11,75’e çıkardı.
* 6 Nisan: TL depo karşılığı döviz depo ihalesinde tutar, 1 milyar dolardan 1 milyar 250 milyon dolara yükseltildi.
* 26 Nisan: TCMB, Nisan ayı PPK toplantısında geç likidite penceresi faizini 50 baz puan artırarak 12,25’e çıkardı.
* 6 Kasım: Reeskont kredilerinin geri ödeme koşullarında düzenleme yapıldı. Reeskont kredilerinin geri ödemelerinin TL cinsinden yapılabilmesine imkan sağlandı.
Böylelikle kur, dolar için 3,70, euro için 4,30 ve sterlin için 4,80 seviyesinde sabitlendi.
* 14 Kasım: Merkez Bankası’nın, döviz pozisyonunu etkileyen işlemleri izlemek amacıyla gerçek ve tüzel kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi isteyebileceğine ilişkin madde TBMM’de yasalaştı.
* 18 Kasım: TL uzlaşmalı döviz satım ihalelerine ilişkin 2017 yılı takvimi açıklandı.
* 20 Kasım: Merkez, yıl sonuna kadar en fazla 3 milyar dolar olacağını duyurdu. İhalelere başladı.
* 21 Kasım: Bankaların borç alma limitleri sınırlandı. Tüm fonlama, GLP’den sağlanmaya başladı.
* 14 Aralık: Yılın son toplantısında geç likidite penceresi faizi 50 baz puanla yüzde 12,75’e çıktı.
