Yoğun geçen ortak merkezi sınavlara hazırlık sürecin ardından veli ve öğrencilerin heyecanla beklediği liseye yönelik tercihlerin yapılacağı kritik dönem başlıyor. Tercih sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve doğru bir tercih listesi oluşturulması için bu dönem büyük önem taşıyor.
[Karar]
ÖZEN YAZĞAN
Bahçeşehir Okulları PDR Bölüm Başkanı
TEOG’da tercih sürecinin sağlıklı yürütülmesi ve doğru tercih listesi oluşturulması en önemli nokta. İşte uzmanların ağzından ‘okul kazandıran taktikler’:
TERCİH SÜRECİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKENLER
Karar veremiyoruz, ne yapmalıyız?
Lise seçimi gibi önemli bir konu ile ilgili net olarak karar verememek genellikle bu konuyla ilgili yeterli bilgiye sahip olmamaktan ya da tam olarak neyi istediğini bilmemekten kaynaklanır. Çocuklarının geleceğini ne ölçüde etkileyebileceğini düşündüklerinde anne babaların tercihle ilgili endişeleri duymaları normaldir. Her ne kadar kolay bir karar olmasa da bu süreçte dikkate alınacak bazı unsurlar tercih işini kolaylaştırdığı gibi daha doğru bir tercih yapılmasını da sağlar. Tercih sisteminin işleyişini bilmek, liseler hakkında bilgi sahibi olmak ve çocuğunu iyi bir şekilde tanımak doğru tercihin anahtarıdır.
Uzmanlardan yardım alın!
Tercih yaparken kesinlikle bu konuda uzman olan kişilerden destek alın. Sistemin işleyişine yeterince hâkim olmayan kişilerin yapacağı yönlendirmeler hata yapılmasına neden olabilir.
Kim karar vermeli? Anne baba mı yoksa çocuk mu?
Tercih sürecinde anne baba ve çocuğun ortak bir tercih listesi doğrultusunda birleşmesi için karşılıklı güven ve anlayış önemlidir. Öğrenci kendisini iyi tanıdığını düşündüğü büyüklerinden fikir almaya açık olmalıdır. Onu iyi tanıyan ve hayat tecrübesine sahip olan bu kişiler yol göstericidir. Ancak bu noktada çocuğun çevresindeki yetişkinler de kendi hayal ve istekleri doğrultusunda çocuğu yönlendirmekten kaçınmalıdırlar; bu yaklaşım çocuğun lise eğitimi ile ilgili hayal kırıklığı yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle tercihlerle ilgili fikir verirken çocuğun kişilik özellikleri, yetenekleri ve geleceğe dair hayalleri dikkate alınmalıdır.
Seçmeyi düşündüğünüz liseleri tanıyın!
Anne baba ve çocukların bilinçli bir tercih yapabilmeleri için tercih etmeyi düşündüğü liseleri mutlaka tanıması gerekir. Bu liseleri tanımak için kulaktan dolma bilgiler yerine yapılabilecek pek çok şey vardır. Öncelikle imkân varsa tercih edilmesi düşünülen okullar önceden gidilip görebilir. Bu sayede hem anne baba hem de çocuk okul seçiminde önem verdiği özelliklerin o lisede olup olmadığı ile ilgili bilgi edinmiş olur. Fiziksel şartları, ulaşımı, teknolojik donanımı nasıl? Yakın çevresinde nereler var? O okuldaki öğretmenlerin ve öğrencilerin profili nasıl? Eğitim yaklaşımı nasıl? LYS başarısı ne düzeyde? Bu soruların cevapları bulunmaya çalışılmalıdır. Bu ziyaret sırasında mümkünse o okuldaki öğretmen ya da öğrencilerle sohbet edilmelidir. Ancak tek bir kişinin yorumu ile okulla ilgili yargıya varmaktan da kaçınmak ve mümkün olduğunca farklı kaynaklardan bilgi edinmeye çalışmak gerekir.
Liseyi ziyaret etme fırsatı bulunamazsa okulun web sayfası incelenerek sanal bir ziyaret de yapılabilir.
Gerekli şartlara sahip misiniz?
Tercih edilmesi düşünülen okulların gerektirdiği şartlar dikkate alınmalıdır. Bunlardan ilki yeterli puan aralığında yer almak, yakın bir yüzdelik dilim içerisinde bulunmaktır. Okulların puanları yıldan yıla çeşitli etkenlerden etkilendiği için tercih listesi oluşturulurken öncelikli olarak yüzdelik dilim dikkate alınmalıdır. Okulun tüm özellikleri beğenilse de eğer okul öğrencinin bulunduğu yüzdelik dilimin çok üstünde ise bu konuda ayakların yere basması gerekir. Tercih listesinin ilk sıralarına öğrencinin yüzdelik diliminin üzerinde tercihler yazılması, listenin ortalarındaki tercihlerin öğrencinin yüzdelik dilimine yakın olması ve listenin sonlarına doğru öğrencinin yüzdelik diliminin altındaki okullara yer verilmesi doğru bir sıralama olacaktır. Bu sıralamada “ölü tercih” olarak nitelendirilen tercih yapılmaması için daha yüksek yüzdelik dilimde yer alan bir okul daha düşük yüzdelik dilimde yer alan bir okulun altına yazılmamalıdır. Gidilmesi kesinlikle düşünülmeyen okullara bu listede yer verilememelidir.
Ayrıca özel bir okula karar veriliyorsa ödeme koşulları ve burs imkânları değerlendirilmelidir. Seçilen okul için yatılı okunması gerekiyorsa bunun yaratacağı sonuçların farkında olunmalıdır.
Her ne kadar bir mesleğe ya da kariyere karar vermek için erken olsa da lise seçimi ilerideki meslek seçimini etkileyebilir. Hedeflenen bir meslek varsa buna yönelik avantaj sağlayan bir lise tercih edilebilir.
Popüler Liseler ve Arkadaş Etkisi
Bir okulun çok bilenen ve popüler olması ya da aile büyüklerinden birinin o okuldan mezun olması her zaman en doğru tercihin o okul olacağı anlamına gelmez. Öğrencinin sahip olduğu özelliklerini ortaya koyabileceği ve kendini geliştirebileceği bir öğrenme ortamı sunması daha önemlidir. Ayrıca arkadaşlarının tercih ediyor olması öğrencinin seçimini etkilememelidir. Güçlü arkadaşlık bağları araya mesafe girse de kopmaz ancak uygun olmayan bir okul tercih edilirse bunun yaratacağı olumsuz sonuçlar hayal kırıklığı yaratır.
İlgi alanlarını destekleyici faaliyetler var mı?
Eğer çocuğun özel olarak ya da profesyonel anlamda ilgilendiği spor, sanat vb. bir faaliyet varsa tercih etmeyi düşündüğü okulda da bu ilgi alanına yönelik faaliyetleri destekleyen bir ortam olup olmadığını değerlendirmesi gerekir.
Alternatifleriniz Olsun!
Sahip olunan yetenekler ve potansiyel doğrultusunda öğrenci için önemli olan unsurları içeren bir okula karar vermek önemlidir. Ancak tek bir seçeneğe odaklanıp alternatifsiz kalmak ciddi bir hayal kırıklığı da yaratabilir. Yaşamda her zaman için başka seçenekler de vardır ve bu seçenekler de kendi içinde bir takım artıları barındırırlar. Tercih sürecinde mutlaka farklı seçenekler de üretin; alternatifleriniz olsun.
