Yeni bakanlar kimler? Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk bakanları belli oluyor. Hükümetin bir süredir çalışmalarını sürdürdüğü yeni sistem için 9 Temmuz Pazartesi günü tören düzenlenecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yemin töreni ardından yeni kabinesini açıklayacak ve sistemin ilk bakanları belli olacak. Peki yeni bakanlar kimler olacak? Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi nedir? Bakanlar Kurulu'nun yetkilerinin Cumhurbaşkanına devredileceği yeni sistem hakkındaki tüm detayları derledik.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ndeki yeni baknaların kim olduğu merak edilmeye başlandı. Vatandaşların da yakından takip ettiği yeni sistem ile ilgili tüm detayları haberimizde sizler için derledik. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Temmuz 2018 Pazartesi günü TBMM'de yemin edecek ve ardından yeni bakanları açıklayacak. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemin'deki dikkat çeken konuların başında ise bakanlık sayılarının azaltılması geliyor. Yeni sistemde hangi bakanların görev alacağını, sistemin nasıl işleyeceğini ve ilk bakanların listesini haberimizden görebilirsiniz. İşte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkındaki tüm detaylar.
Yeni sistemin ilk KHK'sının yayınlanmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni kabinesini açıklayacağı tarih de belli oldu. Erdoğan'ın kabineyi pazartesi günü açıklaması bekleniyor. Yeni bakanlar açıklandığı anda karar.com'da yer alacak.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş töreni 9 Temmuz Pazartesi günü Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan pazartesi günü saat 16:00'da TBMM'de yemin ederek görevine başlayacak... Ardından saat 18:00'de yeni sisteme geçiş töreni yapılacak ve akşam saatlerinde ise Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulu Kabinesi açıklanacak...
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Pazartesi günü saat 16:00'da yemin edecek ve resmen göreve başlayacak. Erdoğan'ın göreve başlamasıyla birlikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi resmi olarak hayata geçmiş olacak. Erdoğan'ın Meclis'ten sonraki durağı da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olacak.
BEŞTEPE'DE YENİ SİSTEME GEÇİŞ TÖRENİ
Saat 18:00'de Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde tören yapılacak. Siyaset, iş, sanat, spor dünyasından 3 bini aşkın davetli olacak. Yabancı devlet başkanları da törene davet edildi. Törende iş sanat ve siyaset dünyasından önemli isimler de davetli.
YEMEKTEN SONRA BAKANLAR KURULU
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmasıyla başlayacak törenin ardından akşam yemeği verilecek. Akşam yemeğinden sonra da Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni kabinesini açıklayacak.
BAKANLAR KURULUNUN YETKİLERİ DEVREDİLDİ
Resmi Gazete'de yayımlanan 477 Sayılı Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'de (KHK), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne yönelik düzenlemeler yer aldı.
477 sayılı kanun ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması, 7142 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanılarak 2 Temmuz'da Bakanlar Kurulunca kararlaştırıldı.
Söz konusu KHK'da yer alan 74 madde ve geçici 2 madde ile bazı kanunlarda yer alan Bakanlar Kurulunun bazı görev ve yetkileri Cumhurbaşkanına devredildi.
Yeni KHK ile 1924 yılından 1960'a kadar çıkarılmış bazı kanunlarda yer alan "İcra Vekilleri Heyeti" ibaresi ile 1963-2017 yıllarındaki bazı kanunlarda geçen "Bakanlar Kurulu" ve "Başbakanlık" ibareleri, "Cumhurbaşkanı" ve "Cumhurbaşkanlığınca" olarak değiştirildi.
Söz konusu düzenlemeyle, yürürlükte bulunan kanun ve KHK'larla 10 Mayıs 2018 tarihli ve 7142 sayılı kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan KHK'ların yürütme maddelerindeki Bakanlar Kurulu ve bakanlara yapılmış olan atıflar, Cumhurbaşkanına yapılmış sayılacak.
Bu KHK'nın yürürlüğe girdiği tarihten önce, değişiklik yapılan kanunların ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe konulmuş tüzükler, nizamnameler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürecek. Yeni KHK'daki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne ilişkin düzenlemeler, Cumhurbaşkanının yemin ederek göreve başladığı tarihte yürürlüğe girecek.
26 OLAN BAKANLIK SAYISI 16'YA İNİYOR!
Cumhurbaşkanlığı sistemini anlatan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Yeni yönetim modeli özellikle yürütme çok daha hızlı sonuç odaklı harekete geçecek. Bakanlıklarımızı sayısın azaltmak, bakanlıkların işlevselliğini ve verimliliğini artırmak için birleşmeler gerçekleştirdik. Örneğin başbakan olduğumda 37 bakanlık vardı, hemen bu sayısı 26’ya indirdik. Geri kalmış ülkelerde bol bol bakanlık dağıtıyorlar. Koalisyonları kurmak için bakanlık dağıtıyorlardı. Biz bunu koalisyon olmadığı için rahatladık ve indirdik. Şimdi ise 16 ya indiriyoruz. Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, hazine bakanlık değildi müsteşarlıktı. Şimdi Maliye ile birleştirerek Hazine ve Maliye Bakanlığı haline getiriyoruz. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı da Avrupa Birliği Bakanlığı ile birleşerek sadece Dışişleri Bakanlığı haline geliyor. Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Çalışma ve Sosyalle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını birleştirmek suretiyle tek bakanlık haline getiriyoruz. Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığıyla Gıda Tarım Bakanlığını birleştirmek suretiyle tek bakanlık haline getiriyoruz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ise Kalkınma Bakanlığıyla Bilim Sanayi Teknoloji Bakanlığını birleştirmek suretiyle tek bakanlık haline getiriyoruz” diye konuştu.
EKONOMİDE 6 BAKANLIK SAYISI 3'E İNECEK
Ekonomide önemli bir adım atıldığını söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bir diğeri de ekonomi noktasında 6 bakanlık vardı, orada da önemli bir adım atarak Ticaret Bakanlığı dönüştürüyoruz. Burada 3 bakanlığı bir araya getirdik. Ekonomi yönetimi böylece sadeleşmiş oluyor. 6 olan bakanlık sayısını 3 indiriyoruz. Burada da ekonomi yönetimi, üretim, finans ve ticaret sacayaklarına oturtuluyor. Yatırım Ofisi ile büyük yatırımlar desteklenerek Türkiye cazibe merkezi haline getiriliyor. Finans Ofisi ile İstanbul dünya finans merkezi projesi yürütülüyor” diye konuştu.
9 KURUL, OFİSLER VE 8 BAŞKANLIK YENİ SİSTEMDE GÖREV YAPACAK
Kurulların oluştuğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Böyle yeni bakanlıkların yanı sıra politika önerileri geliştirilerek, icrai raporları inceleyecek 9 kurul oluşturduk. Yerel Yönetim Politikaları Kurulu, Sosyal Politikalar Kurulu, Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu, Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu, Hukuk Politikaları kurulu, Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu, Ekonomi Politikaları Kurulu, Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu, Bilim Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu, bunlar Cumhurbaşkanı ile birebir çalışacak kurullar. Aynı zamanda da bakanlara fetback verecekler. Finans Ofisi, İnsan Kaynakları Ofisi, İnsan Kaynakları Ofisi, Dijital Dönüşüm Ofisi ve Yatırım Ofisi bunlar direk cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışacaklar. Bizim arka bahçemiz olarak çalışacaklar. Cumhurbaşkanlığına bağlı başkanlıklar var. Genelkurmay Başkanlığı, Milli İstihbarat Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Devlet Denetleme Kurulu, İletişim Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı olmak üzere 8 başkanlık olarak çalışacaklar. Kurullarımızda iş dünyasından, üniversitelerden, kültür ve sanat alanında teknoloji, bilim alanında, ekonomi gibi uzman kişileri politika inşa süreçlerine dahil edeceğiz. Yeni modelde İnsan Kaynakları Ofisi, Dijital Dönüşüm Ofisi ve Yatırım Ofisi olarak bu ofisler çok önem arz ediyor. Başkana en yakın çalışan kadrolar. Bu ofisler cumhurbaşkanı ile birebir çalışırken, bürokrasiye takılmadan Cumhurbaşkanının önceliklere göre çalışacaklar.
Cumhurbaşkanına Bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ise iletişimle beraber bu iki başkanlık büyük önem arz ediyor. Strateji ve Bütçe Başkanlığıyla artık cumhurbaşkanının uhdesinde olan bütçe yapımı ve yönetimini daha etkin şekilde yürütmeyi ve mali disiplini verimliliği sağlamayı hedefliyoruz. Onun için bu başkanlık çok önem arz ediyor. İletişim Başkanlığı ise devletin ve cumhurbaşkanlığının basın yayın, iletişime dair bütün çalışmalarını koordine edecek. Mevcut sistemde farklı isimle çalışan bazı kurumları başkanlık adıyla buraya alıyoruz” diye konuştu.
İŞTE CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ'NDEKİ BAKANLIKLAR:
Adalet Bakanlığı
İçişleri Bakanlığı
Milli Savunma Bakanlığı
Milli Eğitim Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Gençlik ve Spor Bakanlığı
Hazine ve Maliye Bakanlığı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
Dışişleri Bakanlığı
Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı
Tarım ve Orman Bakanlığı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Ticaret Bakanlığı
BAŞBAKANLIK VE BAKANLIKLAR KALDIRILIYOR:
İlk KHK kapsamında Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu'na yürürlükteki tüm yasalarda yapılan atıflar kaldırılıyor. Yasalarda Başbakana verilen tüm yetkiler Cumhurbaşkanına aktarılıyor. KHK toplam 800 civarında kanunda 5 bine yakın maddeyi ilgilendiriyor. İkinci KHK ile mevcut bakanlıklar ile teşkilat yasaları kaldırılıyor.
Cumhurbaşkanı yemini öncesinde çıkarılacak bu KHK'lar nedeniyle devlet işleyişinde bir boşluk olmaması için yürürlük maddelerinde önlem alınacak. Yürürlük maddelerinde "Cumhurbaşkanı yemin edip görevine başlayana ve cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile yenilerini kuruna kadar mevcut kurum bakanlıklar görevlerine devam eder" şeklinde bir ifade konulacak.
İLK CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin edip göreve başladığı an ilk işi 16 yeni bakanlık kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni yayınlamak olacak. Bu kararnamede bakanlıkların kuruluşu gerçekleştirilecek, yeni teşkilat şeması belirlenecek. Bakanlıklara bağlı kurum ve kuruluşlar da bu kararnamelerde yer alacak.
KABİNE AÇIKLANACAK
Yeni bakanlıkların kurulmasından sonra Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kabinesini açıklayacak. Bakanların atanması ile ilgili bir süre sınırı bulunmuyor. Ayrıca Erdoğan bakanları toplu değil, ayrı ayrı ataması da mümkün. Ancak 16 bakanın aynı anda atanmasının planlandığı belirtiliyor.
KADEMELİ GEÇİŞ
Sisteme geçişte herhangi bir sorun, tıkanma ya da yetki karmaşası yaşanmaması için kademeli bir geçiş olacak. Önce sistemin işleyişine ilişkin ana düzenlemeler yapılacak. Daha sonra da ihtiyaca göre yenilikler devreye sokulacak. Örneğin, Cumhurbaşkanlığı'ndaki ofis sistemi bakanlıklar için de düşünülmüştü. Böyle olunca genel müdürlük, daire başkanlığı gibi makamların da kaldırılması gündeme gelmişti. Ancak bundan vazgeçildi. Sistem oturduktan sonra ihtiyaç halinde böyle bir yapılanmanın tekrar gündeme gelebileceği belirtiliyor.
5 BAKAN YARDIMCISI
Sadece müsteşarlıklar kaldırılacak. Bunun yerine bakan yardımcılığı mekanizması devreye sokulacak. 5'e kadar bakan yardımcısı atanabilecek.
MİLLİ İSTİHBARAT BAŞKANLIĞI
Müsteşarlık kaldırıldığı için bazı kurumların da isimleri değişecek. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Milli İstihbarat Başkanlığı (MİB), Savunma Sanayi Müsteşarlığı da Savunma Sanayi Başkanlığı olacak. Bu iki kurumun yanı sıra MGK, Genelkurmay Başkanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı da Cumhurbaşkanı'na bağlanacak.
BAŞBAKANLIK ARŞİVİ CUMHURBAŞKANLIĞI'NA
Yeni sistemde Başbakanlık makamı bulunmayacak. Bu nedenle kurama ait tüm belge ve arşiv Cumhurbaşkanlığına devredilecek. Arşivin taşıma işlemlerinin başladığı da belirtildi.
CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ NASIL BİR SİSTEM
Cumhurbaşkanlığı sistemi ile ilgili detayları şöyle sıralayabiliriz; Anayasa değişikliği teklifimizin en önemli özelliği, yürütmeyi iki başlı olmaktan çıkarmasıdır. Cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesi nedeniyle halka karşı siyasi sorumluluğunun bulunması ve geniş icrai yetkileri nedeniyle gelecekte, yürütmenin diğer tarafı olan Başbakan ve Bakanlar Kurulu ile yaşanabilecek muhtemel devlet krizini ortadan kaldıran bir değişikliktir. Değişiklik teklifine göre Yürütme yetkisi halkoyu ile seçilen Cumhurbaşkanına ait olacaktır. Cumhurbaşkanı bu yetkisini yardımcıları ve parlamento dışından atayacağı bakanlar ile kullanacaktır. Yasama yetkisi ise münhasıran Meclis’te olacaktır. Cumhurbaşkanının, yasa teklif etme yetkisi olmayacaktır. Yasama yürütmeden tamamen ayrı, Kuvvetler ayrılığı ilkesine daha uygun bir hükümet sistemi öngörülmektedir.
Anayasa değişikliği teklifi ile yargı alanında da önemli değişiklikler yapılmaktadır, öncelikle Yargı bağımsızlığı ilkesine “tarafsızlığı” şeklinde ekleme yapılarak yargının tarafsızlığına ayrıca vurgu yapılmaktadır.
YARI BAŞKANLIK
2007 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri ile, yasama ile yürütme arasındaki ilişkileri düzenleyen hükümlerde bir değişiklik yapılmamış olması, Cumhurbaşkanına tanınan yetkiler nedeniyle zaten “zayıf parlamenter sistem” olarak anılan hükümet sistemimizi “yarı-başkanlık sistemine” çevirmiş, “Cumhurbaşkanlığı sistemine” yaklaştırmıştır.
