Diğerkâmlık, kendini düşünmeden, dışarıdan bir ödül beklemeden hatta bazen kişisel bir bedel ödeyerek başkalarının iyiliğini düşünmektir. Peygamber ahlâkını rehber edinmenin bir yolu da budur.
[Karar]
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN GÜREL
Başkaları için özveride bulunmak Arapçada “îsar” kelimesiyle ifade edilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de ise îsar kelimesine, “kendisi ihtiyaç içinde bulunsa bile sahip olduğu imkânları başkalarının ihtiyacını karşılamak üzere kullanma” anlamı yüklenmiştir (Haşr, 9). Diğerkâmlık, kendini düşünmeden, dışarıdan bir ödül beklemeden hatta bazen kişisel bir bedel ödeyerek başkalarının iyiliğini düşünmektir.
Başkaları için özveride bulunma, insanın sahip olduğu bencil olma özelliğinin eğitilmesiyle kazanılan ahlâkî bir erdemdir. İlke olarak insandaki diğerkâmlık duyguları, ben merkezli eğilimlerle bağlantılıdır. İnsanın temelde kendisini sevmesi, başkalarına iyilik yapıp onlar için fedakârlıkta bulunmasının çıkış noktasıdır.
Eğitim yoluyla ahlâkî ve estetik duyarlığı gelişmiş bireyler, başkalarına iyilik ve fedakârlıkta bulunma gibi üst değerleri daha kolay benimseyip içselleştirebilirler. Örnek modeller olarak Kur’an’da bize tanıtılan peygamberler diğerkâmlık özelliğini taşıyan bireylerdir.
Peygamberlerin tebliğ süreçleri boyunca inanmayan insanları şirkten ve inkârdan vazgeçirmek için gösterdikleri çabalar, onları tek Allah fikrine davet etmek üzere göze aldıkları tehlikeler, katlandıkları tehditler tamamıyla sahip oldukları diğerkâmlık ahlâkının bir yansımasıdır.
PEYGAMBER AHLAKI
Yüce Allah, peygamberlerin diğerkâm oluşunun bir neticesi olan başkalarına faydalı olma, onlar adına endişelenme, zarar görmemeleri için mücadele verme gibi özelliklerini Kur’an-ı Kerim’de gündeme getirmekle din eğitimcilerine ahlâk eğitimi açısından şu mesajı vermektedir: “Başkasını düşünmek, başkasının başına gelecek bir olaydan dolayı kaygılanmak, peygamber ahlâkıdır. Peygamber ahlâkını rehber edinmenin bir yolu da budur.
Başkasının derdini paylaşmak, başkasının iyiliğini istemek ve kötü durumda olmasından dolayı üzülmek büyük erdemdir. İşte bu duyguları yaşamak, ancak peygamberler gibi yüce şahsiyetleri örnek almak, onların ahlakını benimsemek ve bu çağa taşımakla olacaktır.”
