Türkiye'nin ilk uçan arabasına Cezari ismi verilmesin üzerine ‘Cezeri kimdir? Cezeri ne demek? soruları araştırılmaya başlandı. İlk robotu yapıp çalıştırdığı ve sibernetiği bulduğu kabul edilmekte…
El-Cezeri 1136 senesinde Cizre'nin Şırnak ilçesinde doğdu. Mühendis olan El-Cezeri'nin ilk robotu yapıp çalıştırdığı ve sibernetiği bulduğu ve Leonardo Da Vinci'ye ilham kaynağı olduğu düşünülmekte. Milli olanaklar ile Baykar tarafından geliştirilen Türkiye'nin ilk uçan arabasına isim olarak verilen Cezeri ne demek? İşte detaylar…
EL CEZERİ KİMDİR
1136 senesinde Cizre'nin Tor mahallesinde dünyaya gelmiştir. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı El- Cezeri 1206 senesinde Cizre'de hayatını kaybetti. Lakabını hayatını sürdürdüğü şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi'nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaşarak pek çok ilke ve buluşa imza attı.
Batı yazınında M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu bildirilmiş olsa da, robotik ile ilgili bilinen en eski kayıt Cezeri'ye aittir.
Bir çalışmaya göre El-Cezeri bir zanaatkar geleneğinin parçası olarak bulunuyordu ve bu sebeple bir mucitten daha fazla, cihazların teknolojisinden ziyade işçiliğine ilgi gösteren, pratik bir mühendisti ve makineleri genel olarak teorik hesaplamak yerine deme yanılma yöntemi ile ortaya koydu. Otto Mayr'a göre kitapların tarzı modern anlamda kendin yap kitaplarına benzemekte.
Dünya Bilim tarihi yönünden bugün bulunan sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri'nin yapmış olduğu otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını oluşturmaktadır. Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ'ati'l Hiyel isimli eserinde ortaya koydu. 50'den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimler ile gösterdiği bu eserde tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında kalacağını söylemekte. Bu kitabın asıl kopyası günümüze kadar ulaşmamış olsada bilinmekte olan 15 kopyasından 10u Avrupa'nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde bulunmaktadır.
