Suriye'de bölünmüşlüğü bitiren tarihi SDG ve HTŞ anlaşmasını değerlendiren uzmanlar, ABD Başkanı Trump detayına dikkat çekti. Anlaşmayı Reuters'a değerlendiren Century International'dan Ortadoğu uzmanı Aron Lund, başta Alevilere yönelik şiddet olaylarının Şara'yı 'zayıflattığına' işaret ederek "Şara'nın içte ve ABD ile çok sıkıntısı var' dedi. Anlaşmayı 'muğlak' sözüyle tarif eden Lund, Trump'ın ABD güçlerini 'aniden çekmesi' riskine karşı Abdi'nin masaya gelmiş olabileceğini söyledi.
Suriye'de yıllardır süren çatışmaların ardından, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) yönetiminin başkanı Ahmed el Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Genel Komutanı Mazlum Abdi'nin imzaladığı anlaşma, ülkede yeni bir dönemin kapılarını aralıyor. Anlaşmanın imzalanmasının ardından başkent Şam ve Kamışlı'da halk kutlamalar yaparken, SDG lideri Abdi, süreci 'yeni bir Suriye inşa etmek için gerçek bir fırsat' olarak değerlendirdi.
Şam ile SDG-YPG anlaştı: Suriye’nin kuzeydoğusundaki kurumlar devlete entegre edilecek
ANLAŞMA SONRASI İLK AÇIKLAMALAR
BBC'nin haberine göre, Mazlum Abdi, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, 10 Mart Pazartesi günü imzalanan anlaşmayı 'tüm Suriyelilerin haklarını garanti altına alan, barış ve onur emellerini yerine getiren daha iyi bir gelecek inşa etmeye kararlı oldukları' şeklinde yorumladı. Abdi'nin açıklamalarına ek olarak, Suriye Demokratik Konseyi'nden (SDC) yapılan açıklamada ise, bu anlaşmanın 'ulusal bir sorumluluk ruhuyla' atılmış bir adım olduğu ve 'yeni bir Suriye inşa etmek için temel bir aşama' niteliği taşıdığı ifade edildi. SDC, anlaşmayı 'siyasi bir çözüme doğru atılan bir adım' olarak nitelendirdi.
ANLAŞMA SÜRECİNDE NELER YAŞANDI?
Anlaşmanın arkasındaki bir haftalık süreci anlatan kaynaklara göre, SDG lideri Mazlum Abdi ve YPG/PYD yetkilileri, bölgede yaşayan Dürzi, Süryani, Ermeni, Nusayri, Alevi ve diğer halk ve inanç gruplarıyla bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmeler sırasında, farklı topluluklar taleplerini dile getirirken, SDG yönetimi bu görüşleri dikkate alarak bir çerçeve oluşturdu.
Abdi ve Şara'nın müzakereler sırasında, Suriye'nin sahil kentlerinde yaşanan katliamların da gündeme getirildiği bildirildi. SDG yönetimi, anlaşmanın ilk şartı olarak 'Tartus, Lazkiye ve diğer sahil kentlerinde Alevilere yönelik katliamın durdurulmasını ve sorumluların tespit edilmesini' talep etti.
MAZLUM ABDİ, ABD HELİKOPTERİYLE ŞAM’A GİTTİ
Rûdaw haber sitesinin aktardığı bilgilere göre, Mazlum Abdi, Humus kırsalındaki bir havaalanından ABD’ye ait bir Apache helikopteriyle Şam’a geçti. Helikopter, Humus kırsalından hareket ederek Şam kırsalındaki Zimer askeri üssüne iniş yaptı. Burada SDG heyeti, Suriye’deki geçici yönetimin yetkilileri ile görüşmeler gerçekleştirdi.
ENKS, ANLAŞMADAN HABERDAR DEĞİL
Rûdaw’a konuşan Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) sözcüsü Faysal Yusuf, HTŞ lideri Ahmed el Şara (Ebu Muhammed el Colani) ile Mazlum Abdi arasında varılan anlaşmadan haberdar olmadıklarını belirtti. Yusuf, “Konsey toplanacak, o zaman anlaşma hakkındaki görüşümüzü açıklayacağız” dedi.
HTŞ VE SDG, NEDEN ANLAŞMA MASASINA OTURDU?
HTŞ ve SDG arasındaki anlaşmayı Reuters’a değerlendiren Century International’dan Ortadoğu uzmanı Aron Lund, özellikle Alevilerin çoğunlukta olduğu Lazkiye’de 1000'den fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan çatışmaların, Colani'yi 'zayıflattığını' ve bu nedenle anlaşmaya yöneldiğini belirtti. Lund, “(Şara'nın) içte ve ABD ile çok sıkıntısı var. Bu, onun tüm azınlıklara düşman olmadığını göstermeye yardım edebilir” dedi.
Lund ayrıca, anlaşmanın SDG açısından da kritik bir hamle olduğunu belirterek, 'Bu anlaşma, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Suriye’de IŞİD’e karşı savaşan ABD güçlerini aniden çekmesi riskine karşı bir güvence olabilir' değerlendirmesinde bulundu.
SURİYE ORDUSU HASEKE’YE Mİ HAREKET ETTİ?
Anlaşmanın imzalanmasının ardından HTŞ yönetimine bağlı Suriye ordusuna ait bir konvoyun Haseke’ye doğru hareket ettiği ve bölgedeki kurumların Suriye yönetimine devredileceği iddia edildi. Ancak, Rûdaw’a konuşan SDG ve Suriye Savunma Bakanlığı yetkilileri, bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını ve tamamen asılsız olduğunu belirtti.
LAZKİYE VE ÇEVRESİNDE ÇATIŞMALARIN BİLANÇOSU AĞIR
Suriye’deki HTŞ yönetiminin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Abdülgani, Tartus ve Lazkiye’de yürütülen askeri operasyonların tamamlandığını açıkladı. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) verilerine göre, 10 Mart Pazartesi günü itibarıyla 830’u sivil olmak üzere toplam 1130 kişi hayatını kaybetti.
ANLAŞMANIN İÇERİĞİNDE NELER VAR?
- HTŞ ve SDG arasında imzalanan tarihi anlaşmanın temel maddeleri şu şekilde sıralandı:
- Tüm Suriyelilerin, dini veya etnik kökenine bakılmaksızın liyakate dayalı temsiliyet ve siyasi katılım hakkının güvence altına alınması,
- Kürt toplumunun Suriye’nin ayrılmaz bir parçası olarak tanınması ve anayasal haklarının garanti altına alınması,
- Suriye topraklarının tamamında ateşkes sağlanması,
- Kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askeri kurumların, sınır kapıları, havaalanları ve petrol ile gaz sahaları da dahil olmak üzere devlet yönetimi altında birleştirilmesi,
- Yerinden edilmiş Suriyelilerin devlet koruması altında memleketlerine dönüşlerinin sağlanması,
- Suriye’nin, Esad yönetiminin kalıntılarına ve ülkenin güvenliği ile birliğine yönelik tüm tehditlere karşı mücadelesinin desteklenmesi,
- Bölünme çağrılarına, nefret söylemine ve çatışma çıkarmaya yönelik girişimlerin reddedilmesi,
- Anlaşmanın yıl sonuna kadar uygulanmasını sağlamak için özel uygulama komitelerinin kurulması.
