Depremler ve kendiliğinden çöken binalar, alarm zillerinin daha güçlü çalmasına neden olurken yaklaşan tehlikeye karşı durumun aciliyetini ortaya koyan bir fotoğraf da ‘İmar Barışı’ndan dan geldi. ‘Af’tan faydalanmak isteyen 20 bin bina, çürük olduğu gerekçesiyle olumsuz yanıt aldı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hayata geçirilen İmar Barışı uygulaması kapsamında, 81 ilde yapılan incelemeler sonucunda, mevzuata aykırı olduğu tespit edilen 20 bin 158 kişi ile belge bedelini yatırmayan 10 bin 300 kişinin yapı kayıt belgesi iptal edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan bilgiye göre, 31 Aralık 2017’den önce yapılmış, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların imar ve iskan sorununun çözülmesi amacıyla hayata geçirilen İmar Barışı uygulamasında, başvurular 8 Haziran 2018’de başladı. Yapı kayıt belgesi almak için bedelin en az yüzde 25’inin yatırılması gereken uygulamada, geri kalan ödeme için verilen süre ise 31 Aralık 2019’da sona erdi. Bu kapsamda, Ocak 2020 itibarıyla yapı kayıt belgesi bedeli ödenen bağımsız bölüm başvuru sayısı 7 milyon 393 bin 413 olurken, bu kapsamda ödenen toplam bedel ise 24 milyar 744 milyon 721 bin liraya ulaştı. İmar Barışı’na başvuran illerin başında İstanbul gelirken, bu kenti İzmir ve Ankara takip etti. Başvuruların ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 81 ilde bulunan Çevre Şehircilik İl Müdürlükleri harekete geçirilerek, yapılan başvurular incelemeye alındı. Bu kapsamda bugüne kadar, yapı kayıt belgesi alınamayacak yapılardan olduğu için mevzuata aykırılığı tespit edilen 20 bin 158 kişinin belgesi iptal edildi. Ayrıca belge bedelinin tamamını verilen süre içerisinde yatırmayan 10 bin 300 kişinin de yapı kayıt belgesi iptal oldu. İl müdürlüklerinin incelemeleri devam ediyor.
İMAR BARIŞI VATANDAŞA NELER KAZANDIRDI?
İmar Barışı ile belge alan yapı maliklerine, binanın yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olmak üzere birçok hak tanındı. Buna göre, yapı kayıt belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan, ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğal gaz bağlanabilecek. Yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan binalarda yapı kayıt belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilecek. Belge alınan yapılar, Hazine’ye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmişse (özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler hariç), yapı kayıt belgesi sahiplerinin talepleri üzerine bu taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden satılabilecek. Belge alınan yapılar belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmişse belge sahipleri talepleri üzerine, bedeli ilgili belediyeye ödenmek kaydıyla bu taşınmazlar da rayiç bedel üzerinden belediyelerce satışa çıkarılabilecek.
ÇÜRÜK BİNA BU KADAR AZ MI?
İmar Barışına başvuran bina-daire sayısı 7 milyon 393 bin 413 olarak açıklanırken, bu binalardan 24 milyar 744 milyon lira gelir elde edildi. Fakat asıl konu mevzuata aykırı olarakl ret kararı verilen bina-daire sayısının sadece 20 bin 158 olması. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum Mart 2019’da çok net ifade kullanmış ve “Riskli bina İmar Barışından yararlanamaz” demişti. Bu açıklamaya rağmen son gelen bilgiler İmar Barışı ile çürük bina tartışmasını bir kez daha alevlendirdi. Başvuru yapılmış 7,4 milyon bölümden sadece 20 bin bölüm reddedilmiş oldu. Bu bölümlerin de ne kadarının çürük binalardan dolayı, ne kadarının diğer mevzuatlardan dolayı reddedildiği belirtilmiyor. Kartal’da yıkılan bina sonrası İmar Barışı ile kullanılması kişilerin hayati tehlikesine yol açıp açmadığı bilinmeden ya da incelenmeden yapı kullanım izni verildiği ileri sürülmüştü. Ve uzmanlar bu durumda kimin sorumlu olacağının da önemli bir konu olacağını ileri sürmüşlerdi.
