Piyasalara gözaltı haberleri damga vurdu. BIST 100 endeksi güne yüzde 6,87 düşüşle 10 bin 60 puandan başladı ve hemen ardından işlemler önce sabah saatlerinde ardından ise günün ikinci yarısında iki kez devre kesici ile durduruldu.
İlk işlemlerde gram altın 4 bin liraya, dolar 42 liraya euro ise 45 liraya fırladı. Panik işlemlere Merkez Bankası müdahalesi gecikmedi. Bankacılar, Merkez’in 10 milyar dolarlık satımla dövizi frenlemeye çalıştığını dile getirdi. Ancak tüm müdahalelere rağmen piyasalarda gün boyu tansiyon yüksekti.
MİNE AÇAR
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da aralarında olduğu 106 kişi hakkındaki gözaltı kararı sonrasında Borsa İstanbul’da adeta deprem yaşandı. BIST 100 endeksi açılışta yüzde 6,87 düşerek güne 10.060,48 puandan başladı. Bankacılık endeksinde yaşanan düşüş ise yüzde 9’un üzerine çıktı. Aynı dakikalarda dolar 40 lirayı aştı, euro 45 liraya çıktı ve gram altın 4 bin lira bandına geldi. Sert hareketlere müdahale ise gecikmedi. İlk önlem Borsa İstanbul yönetiminden geldi. İşlemler devre kesici ile durduruldu. Kamuoyuna yapılan açıklamada, “Borsamız Pay Piyasasındaki tüm sıralarda, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işlem gören pay ve pay endekslerine dayalı sözleşmelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı’nda işlemler geçici olarak durdurulmuştur” açıklamasını yaptı.
Borsa İstanbul tarafından yapılan ikinci açıklamada ise, “Pay Piyasasında sürekli işlem yöntemi uygulanan paylar, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları ve emtia sertifikalarında saat 10:20’de tek fiyat emir toplama, 10:25’te eşleştirme yapılacak ve 10:30’dan itibaren işlemlere kaldığı yerden sürekli işlem ile devam edilecek” dendi. Nitekim borsa saat 10.30’da yeniden açıldı. Bir süre endeks yüzde 6 ile yüzde 7 bandındaki bir kayıpla işlem gördü. Ancak öğleden sonraki işlemlerde kayıplar hızla yeniden yüzde 7’nin üzerine tırmanınca saat 14.10 itibariyle ikinci kez devre kesici ile işlemler durduruldu. Devre kesici, borsalarda ve finansal piyasalarda kullanılan bir mekanizma ve fiyatlardaki ani ve aşırı dalgalanmaları önlemek amacıyla devreye girer. Devre kesicinin amacı, piyasanın düzenli ve adil bir şekilde işlemesini sağlamak, panik satışlarını önlemek ve yatırımcıların daha sağlıklı kararlar alabilmesi için zaman kazandırmaktır. Borsa İstanbul’daki en büyük 100 şirketin yer aldığı BIST 100 endeksinin ilk etapta yüzde 5 ve daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanır. İkinci eşikte ise yüzde 7 veya daha fazla kayıp halinde yeniden devreye girer.
ŞİRKETLER ALIM YAPTI
Borsada hisse fiyatları hızla düşerken Borsa İstanbul cephesinden alınan önlemlere, piyasalar yeniden açıldığında bazı şirketlerin de destek verdiği gözlendi. Şirket değerini korumak ve panik satışla hisseden çıkmak isteyenlere karşın küçük yatırımcıyı korumak isteyen bazı kamu ve özel sektör şirketleri büyük montanlı satışlara alım ile karşılık verdi. Şirketlerin alımlarıyla hisse senedi fiyatlarında sert düşüşler kısa bir süreliğine de olsa sınırlandı. 14.38’de yeniden işleme açılan Borsa İstanbul’da kayıplar gün boyu yüzde 6’nın üzerinde seyretti. Hisse senetlerinin renginin kırmızıya büründüğü borsada bazı hisselerdeki kayıp endeksin çok daha üzerinde oldu. Yapı Kredi hisseleri yatırımcısına yüzde 10 kaybettirdi. Yüzde 10’a yakın kayıpların yaşandığı diğer hisseler ise Akbank, İş Bankası, Sabancı Holding ve Garanti Bankası olarak dikkat çekti. Enka İnşaat, Aselsan ve Altunay Savunma hisseleri ise sınırlı da olsa sert düşüşlerin yaşandığı Borsa İstanbul’da yatırımcısının yüzünü güldürdü.
10 MİLYAR DOLARLIK MÜDAHALE DÖVİZİ FRENLEDİ
Hisse senetlerinin rengi kırmızıya bürünürken döviz cephesinde renk yeşile döndü. Dolar/TL ilk kez 41 seviyesini aşarken, euro/TL 44’ün üzerine çıkarak rekor seviyeyi gördü. Dolar 41,64, euro 44,88’e kadar yükseldi. Saat 10.00 ile 10.30 arasındaki yarım saatlik sürede doların günlük kazancı yüzde 11’i aşarken, euro yüzde 11,5 arttı. Dövizde rekor seviyelerin görülmesinin ardından resmi bir açıklama yapılmasa da hızlı geri çekilmeler yaşandı. Bu da ekonomi ve finans çevrelerinde Merkez Bankası’nın müdahalesi olarak yorumlandı. Müdahale sonrası dolar gün sonu işlemlerde 38 liranın altında euro 42 liranın hemen altında fiyatlandı. Kulislerde Merkez Bankası’nın 10 milyar dolara yakın döviz satarak fiyatları baskıladığı sert yükselişin önüne geçtiği dile getirildi.
CDS’LERDE DALGA BOYU YÜKSEK
Tüm bu yaşananlar ülkenin risk primine de yansıdı. Ülke risk priminde dalga boyu aşağı ve yukarı yönlerde çok hızlı oldu. Uzmanlar bu tür sert hareketlerin döviz ve altın piyasalarında yaşanmasının alışılagelmiş bir durum olduğunu ancak ülke risk primi ve şirket hisselerinde yaşanan sert dalgaların iyi analiz edilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Nitekim dün sabah saatlerinde Türkiye’nin 5 yıllık CDS’i Ekim 2024 tarihinden bu yana görülen en yüksek seviye olan 281 baz puana çıktı. Öğleden sonra ise hızlı çıkış yerini düşüşe bıraktı ve 256 baz puandan işlem gördü. Finansal piyasalarda önemli bir gösterge olan CDS (Kredi Risk Primi), bir ülkenin veya kurumun iflas riskini ölçen bir kriter olarak öne çıkıyor. Yatırımcılar, belirli bir borcun ödenmeme riskine karşı sigorta niteliğinde olan bu primi dikkate alarak hareket ediyor. CDS primi yükseldiğinde, borçlunun kredi riskinin arttığı, düştüğünde ise riskin azaldığı anlamına geliyor. Bu değer; ekonomik istikrar, siyasi gelişmeler ve küresel piyasa koşulları gibi faktörlerden etkileniyor. Yatırımcılar için risk algısının bir barometresi olan CDS, finansal karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynuyor.
ALTIN YİNE REKORA KOŞTU
Ons altında günlerdir devam eden yükseliş ve döviz kurlarında yaşanan sert hareketin ardından gram altının fiyatı da tarihte ilk kez 4 bin lirayı aşarak 4 bin 68 liraya kadar yükselerek yeni zirveyi gördü. Gram altın daha sonra dolar/TL’deki düşüşe paralel kademeli olarak düşüşle 3 bin 700 lira seviyesine indi. Altının ons fiyatı ticaret savaşlarının etkisiyle geçen cuma ilk kez 3 bin doları aşmıştı. ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük tarifeleri politikalarının yol açtığı ekonomik endişeler, yatırımcıları güvenli liman olarak görülen altına yöneltirken, altın fiyatları dün bir kez daha 3 bin 45 dolara kadar yükselerek tüm zamanların rekorunu kırdı. Altının ons fiyatı cuma günü ilk kez 3 bin dolar seviyesinin üzerine çıkmıştı. Uzmanlar sert harekette iç piyasada yaşanan gelişmelerin etkisinin olduğunu ancak yükselişe tek etkenin bu olmadığını belirtiyor. Ticaret savaşlarının yanı sıra Orta Doğu’daki gelişmelerin de etkili olduğunu söyleniyor. Ons fiyatının yukarıda 3 bin 200 dolar seviyesine kadar marjı bulunduğuna da dikkat çekiliyor. Elinde altını olanlara satmak için acele edilmemesi uyarısı da yapılıyor.
KÜRESEL PİYASALARDA DA RENK KIRMIZI
İçeride bu gelişmeler yaşanırken dünya piyasalarında da dalgalı bir seyir dikkat çekti. Öğleden sonraki işlemlerde Stoxx Europe 600 gösterge endeksinin yüzde 0,3 düşüşle 552,64 puandan, Almanya’da DAX 40 endeksinin yüzde 0,6 azalışla 23.259,41 puandan ve İngiltere’de FTSE 100 endeksinin yüzde 0,4 değer kaybıyla 8.669,17 puandan işlem gördüğü dikkat çekti. Aynı saatlerde İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,2 düşüşle 39.454 puanda, İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 0,6 kayıpla 13.273,71 puanda ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,2 azalışla 8.101,24 puanda bulunuyordu. Asya piyasalarında Merkez Bankası faiz kararı güne damga vurdu. BoJ, para politikası toplantısının ardından oy birliği ile alınan kararla kısa vadeli faiz oranını yüzde 0,50 seviyesinde sabit bıraktığını açıkladı.
ŞİMŞEK'İN AÇIKLAMASI TANSİYONU DÜŞÜREMEDİ
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ekonomi programının kararlılıkla devam ettiğini söyledi. Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada Şimşek, “Piyasaların sağlıklı işleyişi için gereken her şey yapılıyor. Uygulamakta olduğumuz ekonomi programı kararlılıkla devam ediyor” dedi. Piyasa uzmanları Şimşek’in bu açıklamasının piyasalarda karşılık bulmadığını müdahalelerin ise sınırlı etki yaptığını kaydetti.
