Türkiye’nin önemli kiraz üretim merkezlerinden Aydın ve İzmir’de Nisan ayında yaşanan ani zirai don, hem üreticiyi hem de ihracatı vurdu. Mart ayında baharı yaşayan üretici, Nisan’da aniden bastıran soğukla karşı karşıya kaldı. Çiçeklenme döneminde yaşanan don olayları nedeniyle 2025 yılı kiraz sezonu, Türkiye için neredeyse tamamen kayıp geçti. Geçtiğimiz yıl 67 bin ton olan kiraz ihracatı, bu yıl sadece 6 bin tonda kaldı. Böylece ülke, bir önceki yıla göre 61 bin tonluk ihracat kaybı yaşadı.
KİRAZDA 'YOK YILI': İHRACATTA TARİHİ DÜŞÜŞ
Türkiye’nin meyve ihracatında önemli bir paya sahip olan kiraz, 2025 yılında adeta “yok yılı”nı yaşadı. 2024 yılında Aydın ve İzmir yaylalarında oldukça verimli geçen kiraz sezonu, bu yıl Nisan ayında yaşanan zirai don nedeniyle felakete dönüştü. Kirazın tam çiçeklenme döneminde bastıran soğuk hava, meyve oluşumunu engelledi. Mart ayında sıcak geçen günlerin ardından gelen ani don, sadece çiçekleri değil, üreticinin de umudunu kuruttu.
AĞAÇLAR ÇİÇEK AÇTI, DON HER ŞEYİ ALDI
Aydın ve İzmir bölgelerinde kiraz üretimi yapan çiftçiler, Mart ayında yaşanan sıcaklık artışı nedeniyle ağaçların erken çiçeklendiğini belirtti. Ancak Nisan ayı başında gelen soğuk hava dalgası, zirai donla birlikte hem çiçekleri döktü hem de meyveye dönüşmesini engelledi. Özellikle yüksek rakımlı bölgelerdeki ağaçların çoğu meyve veremedi. Hal böyle olunca ne hasat yapıldı ne de iç piyasaya ya da ihracata ürün sunulabildi.
KİRACI: “BU YIL KİRAZ GÖRMEDİK”
Bölgenin önde gelen kiraz tüccarlarından Metin Yağcı, yaşanan zararın boyutlarını şu sözlerle anlattı:
“Bu yıl çok nadir görülen bir durum yaşandı. Mart ayında yaz havası vardı. Ağaçlar çiçek açtı ama Nisan ayında kış geri döndü. Çiçeklerin büyük kısmını don vurdu, kalan kısmı da şok etkisiyle kendiliğinden döküldü. Hatta birçok üretici kendi evinin sofrasına dahi kiraz koyamadı. İlk kez böyle bir sezon yaşadık.”
ÜRETİCİ MAĞDUR, İHRACAT DURDU
2024 yılında 67 bin ton kiraz ihraç eden Türkiye, 2025 sezonunun kapanmasına rağmen yalnızca 6 bin tonluk ihracat gerçekleştirebildi. Bu, yüzde 90’a yakın bir düşüş anlamına geliyor. 61 bin tonluk ihracat kaybı, hem Türkiye ekonomisi hem de üreticinin bütçesi açısından büyük bir darbe niteliğinde. Üreticiler, devlet desteklerinin artırılması gerektiğini ifade ederken, gelecek yıl için belirsizlik sürüyor.
ÇİFTÇİ DESTEĞİ BEKLİYOR
Zirai don kaynaklı kayıplar sonrası üretici kesimi, Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan destek bekliyor. Tarım sigortası yaptırmayan çiftçiler büyük zarar yaşarken, sigortalı olanlar da düşük tazminat ödemelerinden şikayetçi. Çiftçiler, bu tür ani iklim değişikliklerine karşı önlem alınması gerektiğini ve üretimin sürdürülebilirliğinin korunması için devlet politikalarının güncellenmesini talep ediyor.
GELECEK SEZON İÇİN UMUTLAR ZAYIF
2025 sezonunun ağır kayıplarla kapanması, 2026 yılına yönelik beklentileri de gölgeliyor. Uzmanlar, küresel iklim değişikliğinin mevsim geçişlerini daha da belirsiz hale getirdiğini vurgularken, üreticilere erken uyarı sistemleri ve iklim dostu tarım uygulamalarına geçiş çağrısında bulunuyor. Aksi halde bu tür 'yok yılları', tarım sektöründe daha sık karşılaşılan bir tablo haline gelebilir.
