İzmir’de aylardır süren kuraklık ve mevsim normallerinin altında kalan yağışlar, kentin içme suyu kaynaklarını alarm seviyesine getirdi. Aralık ayı itibarıyla barajlardaki doluluk oranları son yılların en düşük seviyesine gerilerken, İZSU su yönetim planını güncelleyerek kent genelindeki kesintileri artırdı. Daha önce iki günde bir uygulanan planlı kesintiler, artık her gün 23.00–05.00 arasında gerçekleştirilecek.
BARAJLARDA SU SEVİYESİ TARİHİ DÜŞÜŞTE
İZSU verilerine göre İzmir’in en önemli içme suyu kaynağı olan Tahtalı Barajı’nda durum kritik seviyeye ulaştı. Geçtiğimiz yıl Aralık ayında yüzde 11,35 olarak ölçülen aktif doluluk oranı, bu yıl aynı dönemde yüzde 0,87’ye düştü. Normal koşullarda 300 milyon metreküp aktif su hacmine sahip Tahtalı’da yalnızca 2 milyon metreküp su kaldı.
Balçova Barajı ile Gördes Barajı’nda ise su tamamen tükendi. Çeşme ve çevresini besleyen Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı’nda seviye yüzde 15,06’dan yüzde 2’ye gerilerken, Ürkmez Barajı’nda doluluk yüzde 6,91’den yüzde 5,53’e düştü. Kentte su miktarının en yüksek olduğu baraj yüzde 46 seviyesindeki Güzelhisar Barajı oldu.
YAĞIŞLARDAKİ DENGESİZLİK KRİZİ BÜYÜTTÜ
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün raporları, yağışların düzensiz seyrettiğini ortaya koyuyor. Uzun yıllar ortalaması 44,6 kilogram olan Ekim yağışı bu yıl yüzde 123 artışla 99,8 kilograma çıktı. Ancak Kasım ayında tam tersi bir tablo oluştu ve ortalama 81,4 kilogram olması beklenen yağış 48,3 kilogramda kaldı. Özellikle Kasım ayındaki düşüş barajlardaki düşen su seviyelerini daha da kritik hale getirdi.
SU KESİNTİLERİ ARTIK HER GÜN UYGULANACAK
İZSU, 6 Ağustos’ta başlattığı su yönetimi planı çerçevesinde kesintileri aralıksız sürdürüyor. Şehir şebekesindeki su arzını dengede tutmak ve iletim hatlarını korumak amacıyla yapılan uygulama kapsamında Bornova, Karşıyaka, Bayraklı, Konak, Buca, Balçova, Narlıdere, Gaziemir, Karabağlar ve Çiğli’nin de aralarında bulunduğu 13 ilçede artık her gece 23.00–05.00 arası su kesintisi yapılacak.
“KAYIP-KAÇAK ORANI GERÇEKTEN ÇOK YÜKSEK”
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, İzmir’in su yönetiminde ciddi yapısal sorunlar bulunduğunu belirtiyor. İZSU’nun kendi verilerinde kayıp-kaçak oranının yüzde 25 göründüğünü ancak gerçek oranın yüzde 35’e yakın olduğunu savunan Yaşar, “2000’li yıllarda yüzde 60’lara kadar çıkan kayıp-kaçak oranını düşürmek için ciddi çalışmalar yapıldı ama şu anda yeniden yüzde 35 seviyelerine gelmiş durumda. Kesintilerin gece yapılmasının temel nedeni bu kayıpları azaltmak ve 75–80 bin metreküplük su tasarrufu sağlamak.” dedi.
“BARAJLAR DOLUYKEN BİLE YERALTINDAN SU ÇEKİLDİ”
Yaşar, İzmir’de su yönetiminin yıllarca bilimsel temelden uzak yürütüldüğünü belirterek dünyadaki örneklerle karşılaştırma yaptı:
“Amerika’da çim ekmek yasaklandı, İspanya’da yeraltı suyu sıkı denetim altına alındı. Biz ise barajlar yüzde 90 doluyken bile suyun yüzde 55’ini yeraltından çekmeye devam ettik. Yeraltı suyu tükendikçe daha derinlere inilmesi gerekiyor, bu da daha fazla enerji ve maliyet demek. İzmir bu yüzden suya Türkiye’de en fazla para veren şehir haline geldi.”
2026’dan sonra nötr iklim şartlarına geçileceğini söyleyen Yaşar, “Türkiye bu dönemde genellikle iyi yağış alır. Ancak sorun yağış değil, su yönetimidir. Bizim su sorunumuz değil, su yönetimi sorunumuz var.” diye konuştu.
“TAHTALI’DA SU BİTMİŞTİR”
Prof. Dr. Yaşar, İzmir’in mevcut tablosunu şu sözlerle özetledi:
“Tahtalı Barajı’nda aktif doluluk yüzde 0,87’ye gerilemiş durumda ve fiilen su bitmiştir. Normalde 300 milyon metreküplük aktif su hacmine sahip olan barajda sadece 2 milyon metreküp su kalması çok ciddi bir tehlikedir. Kuraklığın geleceği yıllar önce belliydi. 2020’de yerel yönetimlere ‘Kuraklık geliyor, B ve C planlarınızı yapın’ diye uyardık ama barajlar doluyken gerekli önlemler alınmadı.”
