2022 yılında yapılan yasal düzenlemeyle hayata geçen 18 yaş altı BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) planları, ebeveynlere çocuklarının üniversite, evlilik veya iş kurma gibi büyük finansal hedefleri için bugünden, devletin yüzde 30 katkı payı avantajıyla tasarruf etme imkanı sunuyor.
18 YAŞ ALTI BES NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR?
18 yaş altı BES, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) çatısı altında, ebeveynlerin veya yasal temsilcilerin henüz 18 yaşını doldurmamış çocukları adına başlattığı, uzun vadeli ve devlet destekli bir birikim aracı.
Bu sistem, çocukların gelecekteki eğitim, iş kurma, düğün gibi önemli harcamaları için erken yaşta finansal güvence oluşturulmasını amaçlıyor.
Normal BES planlarından en temel farkı, sözleşmenin bir yasal temsilci tarafından çocuk adına yürütülmesi.
Sistemin en cazip yönü, yatırılan her katkı payına, yetişkin BES planlarında olduğu gibi, devletin yüzde 30 oranında katkı sağlaması.
Erken başlama avantajı sayesinde, birikimler uzun yıllar boyunca bileşik getiri ile ciddi oranda büyüme potansiyeli taşır.
EYT'lileri ilgilendiriyor! Resen emeklilik, Danıştay'dan döndü
KİMLER ÇOCUKLARI İÇİN BES SÖZLEŞMESİ AÇTIRABİLİR?
Bebekler ve 0-17 yaş arasındaki tüm çocuklar adına BES sözleşmesi açtırılabilir.
Yeni doğan bir bebek dahi, yasal temsilcisi (anne, baba veya mahkemece atanmış vasi) aracılığıyla sisteme dahil edilebilir.
Bu erken başlangıç, sistemin temel prensibi olan uzun vadeli birikimden ve bileşik faizin etkisinden maksimum düzeyde yararlanmayı sağlar.
Pratikte, 18 yaş altı BES'e katılım için sözleşmeyi açan ve ödemeleri yapan kişi yasal temsilci.
Ancak, yasal temsilcinin onayıyla dede, nine, hala, teyze gibi yakınları da 'katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi' olarak belirlenip düzenli ya da ek ödeme yapabilir.
Sözleşme başvurusu sırasında yasal temsilcinin kimlik bilgileri ve çocuğun nüfus kayıt örneği gibi belgeler talep edilir.
ÇOCUKLAR İÇİN BES NEDEN BU KADAR AVANTAJLI?
Çocuk BES mantıklı mı sorusunun cevabı, sunulan benzersiz avantajlarda saklı:
Yüzde 30 Devlet Katkısı: Yatırılan her 100 TL anında 130 TL olarak yatırıma başlar.
Bu oran, sistemi piyasa risklerine karşı bile güçlü kılan dev bir destek.
Örneğin; 2025 yılı brüt asgari ücreti dikkate alındığında, katılımcılar yıllık brüt asgari ücretin tamamını yatırarak 93.619,80 TL'ye varan devlet katkısı alabilir. (Veriler, 2025 yılı brüt asgari ücret beklentilerine göre hesaplanmıştır)
Zamanın Gücü (Bileşik Getiri): Çocuklukta başlayan birikim, yetişkinliğe kadar ortalama 18 yıl gibi çok uzun bir vadeye yayılır.
Bu süre, birikimin piyasa dalgalanmalarını dengeleyerek fonlarda katlanarak büyümesini sağlayan en büyük finansal avantaj.
Disiplinli Tasarruf Alışkanlığı: Ailelere, çocuklarının geleceği için düzenli ve sistemli bir tasarruf disiplini kazandırır.
Esnek Ödeme ve Fon Yönetimi: Hayatın getirdiği zorluklarda ödemelere ara vermek mümkündür, bu durumda birikim değerlenmeye devam eder.
Ayrıca, birikimler seçilen emeklilik şirketinin sunduğu çeşitli yatırım fonlarında (hisse, altın, bono vb.) değerlendirilir ve fon dağılımı yılda 12 defaya kadar değiştirilebilir.
Tarihi düzenleme! BAĞ-KUR'luya 5 yıl erken emeklilik kapısı açıldı
18 YAŞ ALTI BES DEVLET KATKISI KOŞULLARI VE HAK EDİŞ SÜRELERİ
BES devlet katkısı oranı yüzde 30 olarak sabit tutuldu.
Ancak, devlet katkısının hesaba aktarılması ve hak edilmesi belirli kurallara tâbi:
Yıllık Üst Limit: Katkı payı ödemelerinin yıllık toplamı, ilgili yılın brüt asgari ücretinin yıllık tutarını aşamaz.
Bu limitin üzerindeki ödemeler için devlet katkısı sağlanmaz.
Stopaj Kesintisi: Devlet katkısı üzerinden yüzde 10 oranında stopaj kesintisi yapılır.
Sistemden erken çıkış durumunda bu kesinti iade edilmez.
Hak Ediş Süreleri: Devlet katkısının tamamına hak kazanmak için katılımcının sistemde en az 10 yıl kalması ve 56 yaşını doldurması gerekir.
18 yaş altı BES'te bu süreler çocuk 18 yaşına geldiğinde de işlemeye devam eder.
Erken çıkışta, alınan tüm devlet katkıları ve getirileri Hazine'ye iade edilir.
ÇOCUK 18 YAŞINA GELDİĞİNDE SÖZLEŞME NASIL DEVREDİLİR?
Çocuğun 18 yaşına girmesi, BES sözleşmesinde önemli bir dönüm noktası.
Bu tarihte, sözleşmenin yasal kontrolü otomatik olarak katılımcı olan çocuğa geçer.
Artık fon dağılımını değiştirme, ödeme yapma, durdurma veya sözleşmeyi sonlandırma yetkisi tamamen reşit olan genç katılımcıya ait.
Bu aşamada genç katılımcının seçenekleri şunlar:
Sözleşmeye Devam Etmek: Birikimi büyütmeye devam ederek emeklilik hedefine ilerlemek en yaygın ve önerilen yol.
Birikimi Çekmek: Eğer sözleşme 10 yıllık asgari katılım süresini doldurmuşsa, katılımcı birikimini toplu para veya maaş (emeklilik geliri) olarak çekebilir ve devlet katkısının tamamından faydalanır.
10 Yılı Doldurmayı Beklemek: Eğer 10 yıllık katılım süresi henüz dolmamışsa, devlet katkısını kaybetmemek adına sözleşmeye devam etmek veya süre dolana kadar beklemek en rasyonel yaklaşım.
