Türkiye genelinde yangın söndürme çalışmaları sürerken, en çok merak edilen sorulardan biri de şu: Türkiye'nin kaç tane yangın söndürme uçağı var? Kaç uçak olduğu ve bunları akıbeti konusunda açıklamalar tutarsız ya da mevcut bilgiler çelişkili.
Son 3 günde Türkiye'nin farklı noktalarında 71 orman yangını çıktı. Bunlardan 57'si kontrol altına alırken, alevlerle mücadelenin yeterli araç ve ekip ile yapılıp yapılmadığı tartışması söz konusu. Muhalefet, özellikle yıllarca orman yangınları ile mücadele işini yürüten Türk Hava Kurumu'nun yeniden devreye girmesini talep ederken, bu konu ile ilgili net açıklamaların olmaması belirsizlikleri de beraberinde getiriyor.
RUS UÇAKLARI DA KATILDI
Tarım ve Orman Bakanı Türk Hava Kurumu'nun uçaklarının yeterli kapasitede olmadığını belirtirken, Rusya'dan 3 yangın söndürme uçağın faaliyetlere katıldığı açıklandı. Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği, Rus yangın söndürme uçaklarının da yangın yerlerine müdahale ettiğini duyurdu.
Büyükelçilik'ten yapılan açıklamada "Türkiye’nin güneyinde çıkan orman yangınlarının en kısa sürede ve en az hasarla söndürülmesini temenni ederiz. Havadan ve karadan müdahalenin sürdüğü yangın bölgesinde 3 Rus 'Be-200' yangın söndürme uçağı, Türk tarafına yardım etmektedir" ifadeleri kullandı.
"BİZİM THK İLE SORUNUMUZ YOK"
Bugün kameraların karşısına geçen Pakdemirli, THK uçakları hakkında da konuştu:
"Burada devletin tüm kurumları var. Maalesef bu konuyu istismar etmeye çalışıp uçaklar üzerinden bir şey söyleyebilir miyiz diyorlar. Coğrafyaya göre uçak değil de helikopterin daha iyi olduğu kararı alınmış. Bizim THK ile sorunumuz yok. Bu uçaklarla ilgili problem var. Bu uçak, uçabilecek kapasitede değil. Uçsa bile performans verebilecek kapasitede değil. Hala antikacı dükkanı gibi 1960'lardan kalma uçakları kullanalım tarzı açıklama yapılıyor."
"BU BİZİ ÜZMEKTEN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL"
Pakdemirli, şöyle devam etti:
"Orman teşkilatı dünyanın en donanımlı orman teşkilatlarından bir tanesi. Bir eksik müdahale asla yok. Biz burada diyoruz ki son teknoloji, insansız hava uçakları, insansız hava helikopterleri diyoruz hala antikacı dükkanı gibi 1960'lardan kalma uçakları kullanalım tarzı açıklama yapılıyorlar. Bu bizi üzmekten başka bir şey değil. Orman teşkilatı istemediği için bunları kullanmayı bıraktık. Yerine çok daha iyi olan, daha fazla verimli uçakları kullandık.
"ENVANTERİMİZDE YANGIN SÖNDÜRME UÇAĞIMIZ YOK"
2 senedir daha verimli uçaklar kullandık. Bir tane bu işlerden anlayan insan şunu demeli, helikopter sayınız arttı, noktaya atış yapabiliyorsunuz, bravo. Havada ne kullandığımız değil, yere ne kadar su attığımız önemli olmalı. Biz bir de ihale sistemi ile alım yapıyoruz. Envanterimizde yangın söndürme uçağımız ve helikopterimiz yok, bu ezelden beri böyle.
Envantere de uçak alımı ile ilgili Sayın Cumhurbaşkanının talimatı ile çalışmalara başladık. Şu andaki uçakların tedarikçisi de THK. Burada uzay aracı kullanmamız gerekse kullanırız. Ağacın bedeli yoktur. Elbette hatasız kul olmaz. Bizim de hatalarımız olabilir."
Euronews'in haberine göre, Türkiye'nin tek havadan yangın söndürme uçak filosuna sahip olduğunu ifade eden Gökçen Havacılık envanterinde, 2009 yılında alınmış 9 adet CL-215 Bombardier yangın söndürme uçağı olduğu belirtiliyor.
Fakat 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye'nin elinde orman yangınlarıyla mücadele edecek bir uçak filosunun bulunmadığını açıkladı, Türk Hava Kurumu'nun elindeki CL-215 model 6 uçak olduğunu ve bunların üçünün faal olmadığı belirtti.
THK'DAN AÇIKLAMA
Türkiye'de yangın söndürme uçağı ile ilgili haberlerin ardından bir açıklama yapan Türk Hava Kurumu'ndan da şu açıklama yapıldı:
"Şu anda Manavgat dahil ülkemizin çeşitli bölgelerinde 3 adet Beriev BE-200. 10 bin litre kapasiteli amfibik yangın söndürme uçağı, 15 adet Mİ-8 2.500 litre kapasiteli genel maksat helikopteri, 2 adet genel maksat yangın söndürme CH-47 Chinook 7,500 litre kapasiteli helikopterler olmak üzere toplam 20 aracımız Manavgat'taki orman yangınları dahil, ülkemizin her bölgesinde devam eden yangınlara ara vermeden müdahale etmektedir."
AKDENİZ ÜLKELERİNDE DURUM NE?
AirMed&Rescue Dergisi'ne göre her yıl Avrupa'da 816 binin üzerinde havadan yangın söndürme sortisi gerçekleşiyor.
Akdeniz ülkelerine bakıldığında tablo şu şekilde:
YUNANİSTAN
Yunanistan bölgenin en geniş yangın söndürme uçak filolarından birine sahip.
Canadair-Bombardier CL-215 Scooper ve CL-415 Superscooper uçaklarından oluşan filo her ne kadar biraz yaşlı olsa da 13 CL-215 ile 7 CL-415'den oluşan 20 uçaklık filo faal olarak kullanılıyor. Canadair filosunda daha önce 22 uçak bulunuyordu ancak 2 CL-415 kaza yaptı.
Canadair CL-415 12 saniye içinde 6 tona kadar su alma kapasitesine sahip. 1.400 km uçuş menzili bulunan uçakların su alabilmek için 1.5 km'lik bir su pistine ihtiyaçları bulunuyor.
Yunanistan'ın elinde ayrıca 18 adet Polonya yapımı Pezetel tipi yangın söndürme uçağı da bulunuyor. 1983'ten bu yana kullanılan bu küçük uçaklar özellikle yeni model Canadair CL-415'lerin gelmesinin ardından günümüzde devriye/kontrol görevlerine verilmiş durumda. Yakıt tanklarına yapılan modifikasyonlar ile 2,5 saatlik uçuş süreleri 4,5 saate çıkarılmış.
FRANSA
Fransa Sivil Savunma bünyesinde yer alan yangın söndürme uçaklarının sayısı 29. Bunların içinde 12 adet Canadair CL415, 10 adet Grumman S-2 Tracker, 4 adet Dash-8 Q400 ve 3 adet Beechcraft King Air 200 bulunuyor.
Filonun en eski uçakları olan ve 2019 yılı ağustos ayında yangın söndürme çalışmaları sırasında düşerek bir pilotun ölümüne neden olan Tracker'lar yerini 2020'de Dash model uçaklara bıraktı.
O dönem Fransa 6 adet daha Dash alacağını duyurdu. Yeni nesil yangın söndürme uçağı olarak tanıtılan Dash, 10 ton su taşıma kapasitesine sahip. Beechcraft model uçaklar ise daha çok devriye görevleri için kullanılıyor.
Bunların yanı sıra Fransa'nın ayrıca anakarasındaki ve denizaşırı Korsika topraklarındaki 22 üssünde faaliyet gösteren 40 adet EC145 helikopterden oluşan bir filosu bulunuyor.
İSPANYA
Akdeniz ikliminin de etkisiyle sık sık orman yangınlarıyla mücadele eden İspanya'nın elinde 17 uçaktan oluşan bir Canadair filosu bulunuyor (14 CL-215 ve 3 CL-415).
İspanya'da yangın söndürme uçakları hava kuvvetlerinin bünyesinde görev yapıyor. Bunun yanı sıra Babcock adlı uluslararası bir firma İspanya'ya yangınlarda önemli destek sunuyor. İtalya'ya da aynı şekilde hizmet veren firmanın İspanya'da çeşitli türlerde 57 adet yangınla mücadele hava aracı bulunuyor.
İTALYA
İtalya'nın yangın söndürme filosunda 16 CL-415 ile 3 CL-215'ten oluşan 19 uçaklık bir Canadair ağırlığı dikkat çekiyor.
Babcock şirketinin yangınla mücadele için İtalya'da 100'ün üzerinde farklı türde hava aracı mevcut. Bunun içinde küçük, orta ve büyük boyutlarda helikopterler ve uçaklar bulunuyor.
