İstanbul İdare Mahkemesi, Çin’deki baskılardan kaçarak Türkiye’ye sığınan iki Uygur Türkü’nün sınır dışı edilmesi yönündeki kararını onadı. Karar, insan hakları örgütleri ve sivil toplum kuruluşları tarafından protesto edilirken, “Çin’e iade insanlık suçudur” denilerek uluslararası hukuka aykırı olduğu vurgulandı. Mahkeme, sınır dışı edilmeleri halinde hayati tehlikeleri olduğuna dair somut ve maddi delil bulunmadığı gerekçesiyle kararı onayladı.
FEYZA NUR ÇALIKOĞLU
İstanbul İdare Mahkemesi, Çin’deki baskılardan kaçarak Türkiye’ye sığınan iki Uygur Türkü’nün sınır dışı edilmesi yönündeki kararını geri çekmeyi reddettiğini KARAR gündeme getirmişti. Mahkeme, sınır dışı edilmeleri halinde hayati tehlikeleri olduğuna dair somut ve maddi delil bulunmadığı gerekçesiyle kararı onadı.
Mazlum-der, Uluslararası Doğu Türkistan STK'lar Birliği, Mülteci Hakları Derneği ve Doğu Türkistan İnsan Hakları İzleme Derneği, İstanbul Bölge İdari Mahkemesi önünde toplanarak verilen kararı protesto etti. Basın açıklamasında daha önce üçüncü ülkelere sınır dışı edildiği iddia edilen ancak kendisinden haber alınamayan Uygur Türkü Zinnetgül için, 'Sınır dışı edildi ve öldürüldü' pankartı yer aldı.
“TÜRKİYE, UYGUR TÜRKLERİNİ ÇİN’E İADE EDEMEZ!”
Aktivistler, mahkeme önünde yaptıkları basın açıklamasında, “Türkiye, Uygur Türklerini Çin’e İade Edemez!” diyerek kararın hukuki ve insani açıdan kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Basın açıklamasında, “Çin’e iade edilen her Uygur, ağır insan hakları ihlalleri, keyfi tutuklama, işkence ve zorla kaybetme riskiyle karşı karşıyadır” denilerek, uluslararası hukukun ihlal edildiği belirtildi. Açıklamada, Türkiye’nin taraf olduğu BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkenceyi Önleme Sözleşmesi ve Cenevre Sözleşmesi’ne atıfta bulunularak, hayati tehlike riski bulunan ülkelere iade işlemlerinin kesin olarak yasaklandığı hatırlatıldı.
ÇİN'E İADE KARARI İLK KEZ VERİLDİ
Daha önce böyle bir karar verilmediğini ifade ederek bu kararın uygulanmasının gelecek sınır dışı kararlarının önünü açtığını ifade ettiler.
"Daha önce üçüncü ülkeler üzerinden gerçekleştirilen sınır dışı işlemlerinin aksine, bu karar ilk kez doğrudan Çin’e iade Böyle bir karar, yalnızca hukuki değil, aynı zamanda insani ve vicdani bir krizdir. Çin’e iade edilen her Uygur, ağır insan hakları ihlalleri, keyfi tutuklama, işkence ve zorla kaybetme riskiyle karşı karşıyadır."
SINIRDIŞI KARARINI MEŞRULAŞTIRILIYOR
Sivil Toplum Kuruluşları adına basın açıklamasını okuyan aktivist sözlerine şöyle devam etti:
"Davacının Uygur kökenli olmasına rağmen Türkmenistan vatandaşı olduğu iddiası, özensiz bir değerlendirme riskini düşündürtmektedir. Dahası, davacı hakkında hâlihazırda bir takipsizlik kararı verilmiş, isnat edilen suçlara ilişkin kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmamaktadır. Buna rağmen istihbarat şüphesinin yeterli görülerek sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi, masumiyet karinesini ihlal etmekte ve hukukun temel güvencelerini sarsmaktadır. Bu durum, hem uluslararası hukukun hem de Türkiye’nin iç hukukunun açık bir ihlali olup, bireylerin suç isnadı olmaksızın sınır dışı edilmesini meşrulaştırabilecek tehlikeli bir emsal oluşturmaktadır."
Basın açıklamasında, Uygur Türkleri’nin Türkiye ile kültürel ve tarihî bağlarına dikkat çekilerek, Türkiye’nin soydaşlarına sahip çıkma ilkesini benimsediği hatırlatıldı. Ancak alınan kararın, bu tarihsel sorumlulukla çeliştiği vurgulandı. Türkiye’nin insan hakları, adalet ve mazlumları koruma misyonu gereği, zulümden kaçan insanları güvende hissettirmesi gerektiği belirtildi.
KARARIN GERİ ALINMASI TALEP EDİLDİ
İnsan hakları örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, yargı organlarını ve ilgili tüm yetkilileri, uluslararası hukuk ve vicdan çerçevesinde hareket etmeye davet etti. “Uygur Türkleri sahipsiz değildir! Zulme sessiz kalmayacağız!” denilerek, kararın geri alınması ve Uygur Türklerinin güvende olması için harekete geçilmesi çağrısında bulunuldu.
