TBMM Deprem Araştırma Komisyonu, Maraş depremleri sonrasında 'Depreme ne kadar hazırız?' raporu yayımladı. Hazırlanan raporda yaşanacak deprem felaketlerinde kayıpların nasıl azaltılacağı konusunda önerilerde bulunulurken, "Ülkemizin afet yönetimi uygulamalarında dünyanın gerisinde kaldığı görülmüştür" denildi.
Kahramanmaraş'ta 6 Şubat'ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 şiddetlerindeki depremler sonrasında 14 Mart itibarıyla çalışmalarına başlayan TBMM Deprem Araştırma Komisyonu, 14 Mayıs'ta gerçekleşecek olan genel seçimler nedeniyle hızlı bir şekilde raporunu hazırladı.
BİRİMLERİN HABERİ BİLE OLMAMIŞ
Komisyon raporunda, “Geçmişte yaşanan afetler, ülkemizin afetlere hazır olmadığını, müdahale ve iyileştirme aşamalarında da yetersiz kaldığını göstermiştir. Bu zafiyetler ülkemizin afet yönetimi uygulamalarında dünyanın gerisinde kaldığını, gerekli güncellemelerin yapılmadığını göstermiştir. Kurumlar arası uyum sağlanamamakta, hatta bazı çalışmalardan ilgili birimlerin haberinin dahi olmadığı ortaya çıkmıştır. Hazırlanan birtakım raporların tozlu raflarda kaldığı müşahede edilmiştir” ifadeleri kaydedildi.
Milliyet’ten Önder Yılmaz’ın haberine göre; altı bölümden oluşan 926 sayfalık raporda, özetle şu tespit ve öneriler yer aldı:
'AFAD DAHA GÜÇLÜ OLMALI'
Güçlü koordinasyon için illerde vali başkanlığında, belediyelerin ve STK’ların da içinde olduğu bir “üst kurul” oluşturulmalı. Teknik bilgileri hazırlayarak raporlaması için Cumhurbaşkanlığı genelgesi çıkarılmalı.
AFAD’ın sahada daha etkin olması için tüm yetkileri en alt müdür seviyesine kadar dağıtılmalı. Geçici barınma alanları önceden belirlenmeli, sel/su basan alanlar seçilmemeli. Her bakanlıkta Afet ve Acil Durum Yönetimi Dairesi Başkanlığı kurulmalı. İletişimin kesilmemesi için Jandarma Entegre Muhabere Bilgi Sistemi kurumlarca kullanılmalı.
Elektrik ve doğal gaz gibi enerji hatları afetlere yönelik performans testinden geçirilmeli.
Çatı olacak yeni afetler kanunu hazırlanmalı. Yeni bir İmar Kanunu, Yapı Üretim ve Denetim Kanunu, Kentsel Dönüşüm ve Yenileme Kanunu, Afet Risk Azaltma Kanunu, Diri Fay Haritası Yönetmeliği derhal çıkarılmalı ve sürekli güncellenmeli.
AFAD daha güçlü yapıya kavuşmalı. Afet, Acil Durum ve İklim Değişikliği Bakanlığı kurulmalı Büyükşehir ve il belediyelerinde Afet ve Risk Azaltma Daire Başkanlığı oluşturulmalı.
DÖNÜŞÜM MAHKEMELERİ
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü, “Kentsel Dönüşüm Başkanlığı”na dönüştürülmeli. Hızlı risk tarama yöntemleri derhal güncellenmeli. Binaların 5 yılda bir periyodik muayenesine yönelik mevzuat hazırlanmalı. Kentsel dönüşüm işlemlerinde açılan davaların hızlı karara bağlanması için özel ihtisas mahkemeleri kurulmalı. Parsel bazında kentsel dönüşüm yerine ada esaslı dönüşüme geçilmeli, dönüşümü güçlendirmeye yönelik destek ve teşvikler sağlanmalı. Bina tamamlama sigortasının kapsamı, şartları ve uygulama esasları belirlenmeli. Riskli yapı tespitinde kilitli kapıların kanun zoruyla açtırılması için düzenleme yapılmalı.
MÜTEAHHİTLER ODASI
Sektörün disipline edilmesi için Müteahhitler Odası kurulmalı. Afet sigortası kapsamı genişletilerek yaygınlaştırılmalı. Deprem Fonu oluşturulmalı. Yapı denetimi sıkı yapılmalı, uygun olmayan yapıları yapanlara ve bunlara izin verenlere cezai yaptırım arttırılmalı. İmar Kanunu’na uymayanların cezaları ağırlaştırılmalı. Kaçak yapıların yıkımı için seri yargılama yapılmasına yönelik düzenleme çıkarılmalı.
İTFAİYE VE MADENCİLER
Arama ve kurtarma faaliyetlerinde belediyelere itfaiye ile birlikte ekip kurma sorumluluğu, bedelli askerlik yapanlara arama kurtarma eğitimi verilmeli. Madenciler arama kurtarma faaliyetlerinde doğrudan görev almalı. Afetlere yönelik erken uyarı sistemleri acilen inşa edilmeli. Afete hazır yerleşim yerleri oluşturulmalı.
İSTANBUL ÖNCELİKLİ
Hızlı tarama yöntemiyle önceliklendirme yapılarak yapı envanteri oluşturulmalı. Önceliklendirme çalışmalarına başta İstanbul olmak üzere deprem riskinin yüksek olduğu fay hatları üzerindeki, nüfusun ve sanayi kuruluşlarının yoğun olduğu illerden başlanmalı. Bina periyodik muayenelerinde şartları sağlamayan yapılar ya güçlendirilmeli ya da derhal yıkılmalı.
