ESMAGÜL KOÇAK
Milyonlarca memurun tam 8 yıldır beklediği, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarı zamanlı (part-time) çalışma hakkı tanıyan yönetmelik nihayet geçen hafta yürürlüğe girdi. Ancak bu sevindirici gelişmenin, dikkat edilmezse memurların emekliliklerini olumsuz etkileyecek bir "tuzak" içerdiğini belirten Habertürk sosyal güvenlik uzmanı Ahmet Kıvanç, önemli uyarılarda bulundu ve çözüm yolunu anlattı.
8 YILLIK BEKLEYİŞ BİTTİ: KİMLER, NASIL FAYDALANACAK?
İlk olarak 10 Şubat 2016'da çıkan kanunla hem işçilere hem de memurlara tanınan bu hak, işçiler için aynı yıl hayata geçmişti. Ancak memurlarla ilgili yönetmelik, kurumlar arası anlaşmazlıklar nedeniyle 8 yıllık bir gecikmeyle de olsa sonunda yayımlandı. Yönetmeliğe göre:
Doğum yapan veya evlat edinen tüm kadın ve erkek memurlar, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar bu haktan yararlanabilir.
Haftalık 40 saatlik çalışma süresi 20 saate düşürülecek. Bu süre, haftanın 5 gününe günde 4'er saat olarak da planlanabilecek.
Şube müdürü ve üstü yöneticiler ile yurt dışı teşkilatında görev yapanlar bu haktan yararlanamayacak.
MAAŞ, İZİN, TERFİ... İŞTE HAKLARINIZDA NELER DEĞİŞECEK?
Ahmet Kıvanç'ın yazısında dikkat çektiği üzere, yarı zamanlı çalışmaya geçen memurun mali ve özlük haklarında önemli değişiklikler olacak:
Maaş: Tüm mali haklar ve sosyal yardımlar yarı oranında ödenecek.
Yıllık İzin: Yıllık izin sürelerinde herhangi bir değişiklik olmayacak.
Süt İzni: Bu dönemde ayrıca süt izni verilmeyecek.
Derece ve Kademe: Terfi için gereken hizmet süreleri yarı yarıya hesaplanacak. Yani kademe ilerlemesi iki kat daha yavaş olacak.
EN KRİTİK SORU: YARI ZAMANLI ÇALIŞANIN EMEKLİLİĞİ YANACAK MI?
İşte uzmanların en çok uyardığı konu da bu. Yarı zamanlı çalışma döneminde, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenen primler ve hizmet süresi de yarıya düşüyor.
Primler Eksik Yatacak: Emekli keseneği, maaşın yarısı üzerinden ödenecek.
Hizmet Süresi Yarıya Düşecek: Yarı zamanlı olarak bir yıl çalışan bir memur, SGK için sadece 180 gün (6 ay) çalışmış sayılacak.
Bu durum, gerekli önlem alınmazsa, memurun hem emeklilik yaşının gecikmesine hem de alacağı emekli maaşının ciddi oranda düşmesine neden olabilecek bir "emeklilik tuzağı" anlamına geliyor. Ancak sağlık hizmetlerinde bir kesinti olmayacak; Genel Sağlık Sigortası primleri tam olarak ödenmeye devam edecek.
"EMEKLİLİK TUZAĞINA" KARŞI TEK ÇÖZÜM: HİZMET BORÇLANMASI!
Ahmet Kıvanç, kanunun bu tuzağa karşı önemli bir çözüm sunduğunu belirtiyor: Hizmet Borçlanması. Yarı zamanlı çalışan memurlar, eksik yatan 180 günlük primlerini ve hizmet sürelerini, ceplerinden ödeyerek "borçlanabilirler".
Bu borçlanmayı yapan memurlar, emeklilik açısından o sürede tam zamanlı çalışmış kabul edilecekler ve hiçbir hak kaybı yaşamayacaklar.
15 Ekim 2008'den sonra memur olanlar ile önce olanlar için borçlanma hesaplaması farklılık gösteriyor.
Borçlanma talebi sonrası SGK'nın hesaplayacağı tutarın, tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekiyor.
HAK GÜZEL AMA HESABINIZI İYİ YAPIN!
Sonuç olarak, 8 yıldır beklenen yarı zamanlı çalışma hakkı, memurların iş ve aile yaşamı dengesi için atılmış çok değerli bir adım. Ancak bu haktan yararlanmayı düşünen memurların, yarıya düşen maaşlarını ve en önemlisi emekliliklerine olacak etkisini çok iyi hesaplamaları gerekiyor. Ahmet Kıvanç'ın da altını çizdiği gibi, ileride bir mağduriyet yaşamamak için "hizmet borçlanması" seçeneğini mutlaka göz önünde bulundurmak şart.
