İş insanı Murat Ülker, küresel ideoloji tartışmalarına dair çarpıcı bir yazı yayımlayarak, inancın, fikrin ve ideolojinin karmaşık sınırlarını günümüz şartlarında yeniden düşünmeye davet etti. Ülker, özellikle entelektüel dünyanın ideolojik fanatizmin tuzaklarına düşmekten nasıl kaçınamadığına dikkat çekti.
Makalede, Amerikalı yazar Daniel J. Flynn’ın “Intellectual Morons: How Ideology Makes Smart People Fall for Stupid Ideas” başlıklı kitabından ilham alan Ülker, Flynn’ın entelektüel dünyaya yönelik eleştirilerini ele aldı ve çarpıcı örneklerle destekledi. Flynn, ideolojiye körü körüne bağlılığın zeki insanları nasıl yanlış yönlere sürüklediğini açıklarken, Ülker de bu durumu günümüz toplumsal meseleleri içinde değerlendirdi.
'İDEOLOJİLER AKIL YÜRÜTME YETİLERİNİ DEVRE DIŞI BIRAKIYOR'
Ülker’e göre, ideolojilerin bir süre sonra bireylerin akıl yürütme yetilerini devre dışı bırakarak onlara “hazır” cevaplar sunduğu bir yapı oluşturduğuna işaret etti. Bu durumun zihinleri “otomatik pilota” alarak bireysel sorgulamadan uzaklaşmayı teşvik ettiğini vurguladı.
“Akıllı insanları aptallaştıran ideolojik fanatizm, toplumsal ve kültürel çözüm arayışlarını basitleştirerek karmakarışık sorunları tek tip yaklaşımlarla ele alıyor” diyen Ülker, ideolojilerin bireylerin düşünme sorumluluğunu ellerinden aldığını ve çoğu kez dogmatizme sürüklediğini belirtti.
Princeton Profesörü Peter Singer’ın çelişkili yaklaşımlarına da örnek veren Ülker, “Bir entelektüelin, hayvan hakları adına yemek yemenin kınayan ancak bazı davranışları tolere eden fikirleri sorgusuz sualsiz savunması düşünülmelidir” dedi.
'BİLİMSEL DÜŞÜNCEYİ DE BALTALIYOR'
Makalede, ideolojik bağlılığın şuşkün bir şekilde gerçekleri göz ardı etmesine ve bireyleri yanlış yönlere sürüklemesine dikkat çeken Ülker, ideolojilerin bireylerin “dürüst bilim” arayışını da baltaladığını ifade etti.
Çevrecilik, feminizm, komünizm ve kapitalizm gibi ideolojilerin tarih boyunca özde değerli fikirler taşıdığını ancak uygulamada fanatik yaklaşımların çoğu kez gerçekleri çarpıttığını belirtti. “Ideolojik bakış açısı fanatizme ve akılın devre dışı kalmasına neden olurken, mantık ve deneyim, gerçeği göstermekte daha başarılı oluyor” diyen Ülker, bireylerin ideolojik önyargılarını sorgulamalarının önemine dikkat çekti.
