Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye'de 'deprem üretme zamanı gelmiş' olarak tanımlanan 30 fay hattının belirlendiğini açıkladı.
2023 yılında yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından ülke genelindeki fay hatlarının durumunu detaylı bir şekilde incelemek amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatıldığı belirtildi.
SİSMİK BOŞLUKLAR VE DEPREM ÜRETME POTANSİYELİ
Dokuzsekiz'de yer alan habere göre, Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye'de 2011 yılından bu yana belirlenen toplam 485 fay hattının bulunduğunu ifade etti.
Bu faylar arasında 'sismik boşluk' olarak adlandırılan özel bir tipin öne çıktığını belirten Prof. Dr. Hasan Sözbilir, bu fayların deprem üretme zamanının geldiği sınıfında değerlendirildiğini vurguladı.
Sismik boşluklar, geçmişte büyük deprem üretmiş ancak belirli bir süredir sessiz kalan ve enerji biriktiren fay hatlarını ifade ediyor.
DEPREM TEKRAR ARALIĞI VE GEÇMİŞ VERİLERİN ÖNEMİ
Yapılan çalışmada, fay hatları üzerindeki son 125 yılda meydana gelen depremlere öncelik verildi.
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, eğer bir fay hattı üzerinde uzun süredir deprem olmuyorsa, bunun o fayın deprem üretmeden stres biriktirdiği anlamına geldiğini belirtti.
Çalışmanın ikinci önemli ayağını ise son 20 yıldır Türkiye'de uygulanan 'paleosismoloji' yöntemi oluşturuyor. Bu yöntemle fay hatlarının geçmişte ürettiği depremler incelenerek, fayın deprem tekrarlama aralıkları belirlendi.
Fayın en son depremden bu yana geçen süresi ile deprem tekrarlama aralığının birbirine yakın veya çakışık olması, fayın yakın gelecekte deprem üretme olasılığının yüksek olduğu anlamına geliyor.
Tüm bu kriterler doğrultusunda Türkiye genelinde 30 fay hattının sismik boşluk sınıfında, yani her an deprem üretebilecek nitelikte olduğu tespit edildi.
İSTANBUL'DAN GÜNEYDOĞU'YA UZANAN TEHLİKE
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, sismik boşluk sınıfında yer alan fay hatlarının konumlarına ilişkin detaylı bilgi verdi.
Özellikle İstanbul'un güneyindeki Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentlerinin oluşturduğu fay hattında yıkıcı bir deprem beklentisi olduğunu kaydetti. Akdeniz ve Ege Denizi'nde de belirli fay hatlarının risk taşıdığı aktarıldı.
Batı Anadolu'da İzmir Tuzla, Balıkesir Gökçeyazı segmenti ve Eskişehir fayları bu gruba dahil edildi. Orta Anadolu'da ise Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet faylarının riskli faylar arasında yer aldığı belirtildi.
Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın büyük bir kısmının kırılmış olmasına rağmen, Erzincan ve Bingöl civarındaki Yedisu Fayı gibi bazı parçaların sismik boşluk sınıfında değerlendirildiği açıklandı.
Doğu Anadolu'da Malatya ve Ovacık faylarının da 3 bin ila 4 bin yıldır deprem üretmemiş ve sürekli stres biriktiren faylar olduğu ifade edildi.
Güneydoğu Anadolu bindirme kuşağındaki Şirvan, Cizre ve Yüksekova fayları da sismik boşluk sınıfına giren önemli fay hatları arasında gösterildi.
YEREL YÖNETİMLERE ACİL ÇAĞRI: KENTSEL DÖNÜŞÜM ŞART
Hazırlanan raporların, çalışma yürütülen fay hatlarının bulunduğu belediyelere teslim edildiğini belirten Prof. Dr. Hasan Sözbilir, belediyelere önemli sorumluluklar düştüğünü vurguladı.
'Fay sakınım bandı' olarak adlandırılan bölgelerde yapılaşmanın engellenmesi veya kısıtlanması gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Hasan Sözbilir, fay hatları üzerinde mevcut yapı stoğu varsa, bu yapıların deprem anında maruz kalacağı hareketin binalar üzerindeki etkilerinin belirlenmesi gerektiğini söyledi.
Hasar alma yüzdesi yüksek binaların ise acilen kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesinin hayati önem taşıdığını sözlerine ekledi.
