Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), Ankara’nın Etimesgut ilçesindeki bir alışveriş merkezinde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olay üzerine resen başlattığı inceleme sonucunda, down sendromlu M.A.Y. isimli çocuğun oyun alanına alınmayarak ayrı tutulmasının ayrımcılık yasağını ihlal ettiği hükmüne vardı. Kurum, işletmeye mevzuattaki üst sınırdan 204 bin 285 lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
OLAY BASINA YANSIDI, TİHEK RESEN SORUŞTURMA AÇTI
TİHEK’in karar metnine göre inceleme, çocuğun down sendromu gerekçe gösterilerek oyun alanına kabul edilmediğine ilişkin haberlerin basına yansıması üzerine başlatıldı. Kurum, işletmeden savunma talep etti; işletme ise ayrımcılık yapılmadığını, çocuğun “menfaatinin gözetildiğini” öne sürdü. Savunmada, top havuzuna giriş için 90–140 santimetre boy şartı bulunduğu, yetişkinlerin bu alana alınmadığı ve çocuğun öğretmenine diğer oyuncakların kullanılabileceği yönünde bilgi verildiği ifade edildi.
AİLE: “ÇOCUĞUN DİĞER ÇOCUKLARA ZARAR VEREBİLECEĞİ SÖYLENDİ”
Mağdur çocuğun velisi tarafından sunulan görüşte, olayın 10 Nisan 2025 tarihinde yaşandığı belirtildi. Çocuğun öğretmeni ve bakıcısı S.K.O. eşliğinde top havuzuna girmek istediği, ancak işletme çalışanlarının “çocuğun diğer çocuklara zarar verebileceği” gerekçesiyle girişe izin vermediği aktarıldı.
TİHEK’in kararında, olay anına ilişkin video kayıtlarının da değerlendirildiği belirtildi. İnceleme sırasında, çocuğun sadece özel gereksinimi nedeniyle “diğer çocuklara zarar verebileceği veya zarar görebileceği” yönünde ifadeler kullanıldığı; buna karşılık ilgili görevlinin, boy sınırlamasına uymadığına yönelik herhangi bir değerlendirme yapmadığının tespit edildiği kaydedildi.
Kurul, çocuğun yalnızca engellilik temeli üzerinden dışlanmasının, “ayrı tutma” yöntemiyle uygulanan bir ayrımcılık olduğunu ve bu yaklaşımın çocuğun üstün yararı ilkesiyle bağdaşmadığını belirtti.
TİHEK: ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN KAPSAYICI OYUN ALANLARI ŞART
Kararın gerekçesinde, Anayasa’nın 10. maddesi ile 6701 sayılı Kanun’daki eşit muamele ve ayrımcılık yasağı hükümlerine atıf yapılarak engellilik temelli ayrımcılığın açıkça yasaklandığı vurgulandı.
TİHEK, engelli çocukların akranlarıyla birlikte, hiçbir ayrım gözetilmeksizin oyun ve eğlence alanlarından eşit şekilde yararlanabilmesi gerektiğini belirterek, sosyal yaşamın tüm alanlarında kapsayıcılık ilkesine uygun tasarlanmış oyun alanlarının önemine dikkat çekti. Kararda ayrıca engelliliğe ilişkin davranışsal bariyerlerin kaldırılmasına yönelik çabaların güçlendirilmesi gerektiğinin altı çizildi.
