Diş fırçası hijyeni, sanıldığının aksine milyonlarca bakteri ve virüse ev sahipliği yapan karmaşık bir mikrobiyal ekosistem.
Rhine-Waal Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nden mikrobiyolog Marc-Kevin Zinn'in araştırmalarına göre, bir diş fırçasının kıllarında 1 ila 12 milyon arasında mikroorganizma bulunabilir.
Bu organizmalar, ağızdan gelen tükürük, deri hücreleri ve yiyecek kalıntıları gibi besinlerle yaşamlarını sürdürürken, bazen de banyodaki çevresel faktörlerle topluluğa yeni üyeler katılır.
DİŞ FIRÇASINDAKİ MİKROPLAR NEREDEN GELİYOR?
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, mikropların başlıca üç kaynağı var: Diş fırçası sahibinin ağzı, cildi ve fırçanın bulunduğu ortam.
İlginçtir ki, Brezilya'da yapılan bir çalışma, daha hiç kullanılmamış yeni diş fırçalarının yarısının bile çeşitli bakterilerle kirlenmiş olduğunu ortaya koydu.
Yine de uzmanlar, fırçalardaki mikropların çoğunun zararsız olduğunu belirtiyor.
Ağız floramızda doğal olarak bulunan rothia denocariosa, streptococcaceae mitis ve actinomyces gibi bakteriler ağızdan fırçaya geçer ve bazıları diş çürüğüne neden olan zararlı bakterilere karşı koruyucu bile olabilir.
Ancak bazı 'ziyaretçiler' sağlık açısından tehdit oluşturabilir.
Grip aşısı koruyuculuğu 6-8 ay sürüyor; yenilemek şart!
DİŞ FIRÇASINDA HANGİ ZARARLI BAKTERİ TÜRLERİ VAR?
Brezilya São Paulo Üniversitesi'nden diş hekimliği profesörü Vinicius Pedrazzi, diş çürümesine yol açan streptococcus ve staphylococcus türlerini en önemli zararlı bakteriler olarak sıralıyor.
Bu bakteriler, aynı zamanda diş etlerinde iltihaplanmaya neden olan periodontal hastalıklara da yol açabilir.
Kullanılmış diş fırçalarında ayrıca mide enfeksiyonları ve gıda zehirlenmesiyle ilişkilendirilen escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa ve Enterobacteria gibi türler de tespit edilmiştir.
Hastane enfeksiyonlarının yaygın nedenlerinden Klebsiella pneumoniae ve pamukçuğa sebep olan candida mayaları da fırçalarda saptanabilir.
Bu mikroplar, genellikle fırçayı duruladığımız su, ellerimiz veya sıcak ve nemli bir ortam olan banyodan bulaşır.
TUVALET BULUTU NEDİR, RİSKLERİ NELERDİR?
Banyolar, sıcak ve nemli olmaları nedeniyle bakteri ve virüslerin yayılması için ideal bir ortam sağlar.
Özellikle banyoda bulunan tuvaletler, mikropların yayılmasında önemli bir kaynak.
Her sifon çekildiğinde, su ve dışkıdan oluşan minik damlacıklar (aerosoller) yaklaşık 1,5 metre yüksekliğe kadar sıçrayarak havaya karışır.
Bu 'tuvalet bulutu' grip, koronavirüs ve norovirüs gibi hastalıklara neden olan patojenleri taşıyabilir.
Diş fırçasının tuvalete yakın bir yerde saklanması, klozet içindeki maddelerin fırça kıllarına yerleşmesine neden olabilir.
Bu nedenle uzmanlar, sifonu çekmeden önce klozet kapağını kapatmayı öneriyor.
Ortak banyolarda yapılan bir araştırma, öğrencilerin diş fırçalarının yüzde 60'ının dışkı kaynaklı bakterilerle kirlendiğini gösterdi.
Genç kadınların gizli düşmanı! Sabahları uyanmak işkenceye dönüştüyse...
BAKTERİLER DİŞ FIRÇALARINA YAPIŞIP HAYATTA KALABİLİYOR
ABD Illinois eyaletindeki Northwestern Üniversitesi'nden çevre mikrobiyolojisi uzmanı Erica Hartmann, 'tuvalet bulutunun' sanıldığı kadar tehlikeli olmadığını ve çoğu insanın diş fırçası yüzünden hastalanmadığını ifade ediyor.
Ancak bazı araştırmalar, grip, koronavirüs ve uçuk virüsü gibi hastalık etkenlerinin diş fırçalarında saatlerce hayatta kalabildiğini gösteriyor.
Bu durum, hastalıkların bulaşma riskini artırabilir.
Bu nedenle sağlık otoriteleri, diş fırçalarının asla paylaşılmaması ve birden fazla fırça aynı yerde saklanıyorsa, kıllarının birbirine temas etmemesi gerektiğini vurguluyor.
Mikrobiyolog Marc-Kevin Zinn'e göre, çoğu durumda patojenlerin oluşturduğu risk düşük olsa da, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyon riski artabilir.
Araştırmalar, bazı fırçalarda antibiyotik direnci genleri taşıyan bakterilerin bulunduğunu da gösterdi.
DİŞ FIRÇASI NE SIKLIKLA DEĞİŞTİRİLMELİ VE NEREDE SAKLANMALI?
Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) gibi sağlık kuruluşları, fırça kıllarının yıpranması ve bakteri seviyesinin artması nedeniyle diş fırçalarının her üç ayda bir değiştirilmesini öneriyor.
Marc-Kevin Zinn'in araştırmaları da bakterilerin fırça üzerinde yaklaşık 12 haftalık kullanımın ardından en yüksek seviyeye ulaştığını destekliyor.
Bağışıklığı zayıf kişilerde bu süre daha da kısa tutulmalı.
Diş fırçasının saklanması konusunda ise uzmanlar, kullanımdan sonra fırçayı oda sıcaklığında, dik konumda ve açıkta kurumaya bırakmanın üzerindeki mikropları azaltmanın en basit yolu olduğunu belirtiyor.
Fırça başlıklarını kapatmamak veya kapalı kutularda saklamamak, mikropların çoğalmasını engellemek için kritik öneme sahip.
Ayrıca, fırçanın tuvaletten en az 1,5 metre uzakta tutulması tavsiye ediliyor.
Gece duşu mu, sabah duşu mu? İşte bilimsel yanıtı...
DİŞ FIRÇASI NASIL TEMİZLENİR?
Fırçaları sterilize etmek için ultraviyole ışık, bulaşık makinesi, hatta mikrodalga gibi çeşitli yöntemler öne sürülse de, fırça kıllarını eritebileceği için mikrodalga önerilmez.
En etkili dezenfeksiyon yöntemleri arasında; fırçayı yüzde 1 sirke çözeltisinde veya yüzde 0,12 klorheksidin ya da yüzde 0,05 setilpiridinyum klorür içeren ağız gargaralarında 5-10 dakika bekletmek yer alıyor.
Diş macununun antimikrobiyal özellik taşıması da mikropları bir miktar azaltabilir.
Ancak fırçayı kullandıktan sonra suyla durulamak yalnızca bir kısmını giderebilir.
Bilim dünyası, zararlıları baskılayarak plak oluşumunu azaltmayı amaçlayan streptococcus salivarius gibi faydalı bakterileri içeren probiyotik diş macunları üzerine de araştırmalar yürütüyor.
Marc-Kevin Zinn'e göre bu yeni yaklaşımlar, diş fırçalarını risk değil, koruma sağlayan araçlara dönüştürebilir.
