Uluslararası haber kuruluşu CNN International, ekmek tarihçisi William Rubel işbirliğiyle hazırladığı dünyanın en iyi 50 ekmeği listesini 2025 Ekim ayı itibarıyla yayımladı.
Küresel mutfak kültürünün zenginliğini gözler önüne seren bu kapsamlı listede, Türkiye'den geleneksel bir lezzet olan eşsiz simit de kendine yer buldu.
CNN'in listesi, Afganistan'dan Brezilya'ya, Mısır'dan Japonya'ya kadar dünyanın dört bir yanından geleneksel ekmek türlerini bir araya getirdi.
EKMEĞİN TANIMI, KÜLTÜRE GÖRE DEĞİŞİYOR
Ekmek tarihçisi William Rubel, neyin ekmek olup olmadığına dair katı bir tanım yapmanın gereksiz olduğunu savunuyor.
William Rubel'a göre, kültürünüz neye ekmek diyorsa, sizin için ekmek odur.
Ekmekleri bu bakış açısıyla değerlendiren uzman, tahılları temel alan, tarlalara taşınabilen, orduları besleyebilen veya kış için saklanabilen dayanıklı gıdaları 'ekmek' olarak tanımlamayı daha doğru buluyor.
Pide ekmeğe yüzde 25 zam ama fırıncılar daha fazlasını istiyor!
KÜLTÜREL VE TARİHİ DEĞERLER LİSTEYİ ŞEKİLLENDİRDİ
Listede yer alan her ekmek, yapıldığı bölgenin tarihini ve kültürel yaşam tarzını yansıtıyor.
Örneğin, Ortadoğu mutfağının vazgeçilmezi olan lavaş, sadece bir ekmek değil, geleneksel düğünlerde bolluk ve bereket simgesi olarak kullanılıyor.
Çamur fırınlarında pişirilen bu ince ekmek, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesinde de bulunuyor.
Öte yandan, Brezilya'nın peynirli ekmeği Pão de queijo, cassava kökünden yapılıyor ve bu kökün doğal siyanürünü güvenli hale getiren geleneksel yöntemlerle hazırlanmasıyla dikkat çekiyor.
Etiyopya'nın mayalı ekmeği Injera ise teff unundan yapılıyor ve sadece bir yiyecek değil, aynı zamanda sos ve güveçleri almak için de bir araç olarak kullanılıyor.
El Salvador'un peynir, domuz eti veya baharatlı fasulye ile doldurulan mısır ekmeği Pupusas da yine UNESCO listesinde yer alan 600 CE tarihli pişirme aletlerinin bulunduğu Joya de Cerén'deki keşiflerle tarihsel bir bağ taşıyor.
TÜRK SİMİDİ, DÜNYANIN EN İYİ EKMEKLERİ LİSTESİNDE
CNN International'ın dünyanın en iyi 50 ekmeği listesine Türkiye'den giren tek lezzet Simit oldu.
İstanbul sokaklarının sembolü olan susamla kaplanmış halka şeklindeki bu çıtır ekmek, listede özel bir yere sahip.
Haberde belirtildiği gibi, eskiden tepsilerle dolaşan seyyar satıcılar günümüzde nadirleşse de yol kenarındaki tezgâhlarda simit, gün boyu taze olarak satışa sunuluyor.
Simitin karakteristik lezzeti, hamurun şekerli su veya pekmezle parlatılıp odun fırınında pişirilmesi sırasında karamelize olmasıyla ortaya çıkıyor.
Bu işlem, simide hafif tatlı ve altın kahverengisi çıtır bir kabuk kazandırıyor.
Sıcak bir simit, sıcak bir haber: Fiyatlar geri çekildi!
DÜNYANIN EN İYİ 50 EKMEK LİSTESİ
* Bolani, Afganistan
Afgan sokak satıcılarının sıklıkla sattığı patates dolmalı bu kızarmış ekmek, çıtır dış kabuğu ve içindeki lezzetli patates, ıspanak veya mercimek dolgusu ile tanınıyor. Taze otlar ve yeşil soğan, bolaniyi hem rahatlatıcı hem de doyurucu bir öğüne dönüştürüyor.
* Lavaş, Orta Doğu
Arkadaş gruplarının birlikte hazırladığı lavaş, geleneksel düğünlerde çiftin üzerine serilir ve bolluk ile bereketin simgesi kabul edilir. Çamur fırınlarında birkaç saniyede pişen bu ince ekmek, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesinde yer alıyor.
* Damper Bread, Avustralya
Seyahat edenler için ideal olan damper ekmeği, su, un ve tuz karışımından hazırlanır ve doğrudan közde, döküm tavada veya bir sopa ucunda pişirilebilir. Günümüzde süt ve tereyağı eklenerek daha rafine bir lezzet elde ediliyor.
* Luchi, Bangladeş
Bangladeş kahvaltılarının vazgeçilmezi olan bu puf puf ekmek, sıcak yağda kızartıldığında altın rengi ve kabarcıklı bir dokuya kavuşur. Patatesli köriyle servis edildiğinde tatlı ve tuzlu lezzetleri dengeler.
* Pão de queijo, Brezilya
Cassava kökünden yapılan bu peynirli ekmek, çıtır kabuğu ve hafif ekşi iç yapısıyla Brezilya'nın en sevilen atıştırmalıklarından biri. Cassava'nın doğal siyanürünü güvenli hale getiren geleneksel yöntemlerle hazırlanır.
* Montreal Bagels, Kanada
Bal ve yumurta karışımıyla hazırlanan Montreal bageli, el yapımı halka şeklinde yoğrulur ve bal suyu içinde kaynatıldıktan sonra odun fırınında pişirilir. Yoğun ve çiğnenebilir yapısıyla New York bagelinden ayrılır.
* Marraqueta, Şili
Dört parçaya ayrılan marraqueta, hafif içi ve çıtır dış kabuğuyla Şili mutfağının favori ekmeği. Su buharı kullanılarak pişirilen kabuk, ekmeği özellikle kahvaltılarda vazgeçilmez kılar.
* Shaobing, Çin
Kuzey Çin'in bu katmanlı ekmeği, tatlı veya tuzlu dolgularla hazırlanabilir. Susamlı kabuğu altında 18'den fazla yumuşak katman bulunur.
* Pan Cubano, Küba
Küba ekmeği, mısır nişastası ve eritilmiş iç yağ ile hazırlanır. Uzun, altın rengi ve orta kısmı yumuşak olan bu ekmek, Miami'de 'Cuban sandwich'lerin temelini oluşturur.
* Libba, Mısır
Beduinler tarafından taşınan un çuvallarıyla kamp ateşinde yapılan libba, dışı çıtır, içi yumuşak bir ekmek.
* Pupusas, El Salvador
Mısır ekmeği olan pupusa, peynir, domuz eti veya baharatlı fasulye ile doldurulur ve sıcak sacda pişirilir. UNESCO listesinde yer alan Joya de Cerén'de 600 CE tarihli pişirme aletleri bulundu.
* Injera, Etiyopya
Teff unundan yapılan bu mayalı ekmek, ülkenin sos ve güveçleriyle birlikte servis edilir. İnjera, hem yemek hem de yemeği almak için kullanılan bir araç.
* Baguette, Fransa
Paris’te ince uzun pişirilen baguette, 19. yüzyılda yaygınlaşmıştır ve Fransız kültürünün simgesi.
* Khachapuri, Gürcistan
Peynir ve yumurta ile doldurulan bu tekne şekilli ekmek, Gürcistan'ın en popüler atıştırmalığı. Khachapuri Endeksi, ülkenin ekonomik refah ölçütlerinden biri.
* Pumpernickel, Almanya
Tam çavdar unundan yapılan pumpernickel, 24 saat boyunca sıcak ve buharlı fırınlarda pişirilir. Soest kasabasında 1570'ten beri aynı tarifle üretilir.
* Pai bao, Hong Kong
Tangzhong yöntemiyle yapılan pai bao, nemini günlerce koruyan yumuşak ve sütlü tadı ile dikkat çekiyor.
* Dökkt rúgbrauð, İzlanda
Jeotermal sıcaklıklarda toprağa gömülerek pişirilen bu ekmek, koyu çavdar unundan yapılır ve 24 saat sürer.
* Paratha, Hindistan
Tereyağı ile kat kat yapılan paratha, sade veya iç dolgulu olarak tüketilir. Sanskritçe 'Manasollasa' metninde bahsi geçen bu yöntem, yüzyıllardır Hindistan'da kullanılır.
* Roti gambang, Endonezya
Ceviz ve tarçın aromalı bu ekmek, eski Hollanda mutfağının etkilerini taşır.
* Sangak, İran
Sıcak çakıl taşları üzerinde pişen sangak, karakteristik kabarmış yüzeyi ile bilinir.
* Soda bread, İrlanda
Patatesli ve kimyasal mayalı bu ekmek, İrlanda Patates Kıtlığı sırasında gelişmiştir. Tuzlu tereyağıyla servis edilir.
* Challah, Yahudi Mutfağı
Yumurtalı örgülü ekmek, Yahudi ritüellerinde kullanılır. Tel Aviv’de Ashkenazi versiyonları yaygın.
* Ciabatta, İtalya
1980'lerde icat edilen ciabatta, yumuşak iç ve çiğnenebilir kabuğu ile İtalyan fırıncılığında yeni bir akımı başlattı.
* Bammy bread, Jamaika
Cassava’dan yapılan kızartılmış ekmek, taze deniz ürünleriyle birlikte Jamaika mutfağında tercih edilir.
* Kare pan, Japonya
Kare pan, Japon köri ekmeği, panko ile kaplanıp kızartılarak çıtır bir kabuk kazanır.
* Taboon bread, Ürdün
Taboon, yumuşak buğday hamurunun konik çömlek fırınlarda pişirilmesiyle elde edilir.
* Roti canai, Malezya
Hindistan kökenli bu kat kat ekmek, Malezya mutfağına uyarlanmıştır ve kahvaltıda veya dip soslarla servis edilir.
* Ħobż tal-Malti, Malta
Malta'nın ekşi mayalı ekmeği, yumuşak iç ve kahverengi kabuğu ile ünlü. Geleneksel olarak toplu fırınlarda pişirilir.
* Tortillas, Meksika
Mısır ekmeği olan tortillalar, 700 BCE'den beri geleneksel comal tavalarında pişirilir.
* Khobz kesra, Fas
Topluluk fırınlarında pişen yuvarlak ve düşük yapılı ekmek, tadıyla tajine sosunu mükemmel emer.
* Fry bread, Navajo Nation
Altın rengi ve çıtır fry bread, Navajo halkının tarihi ve dayanıklılığının sembolü.
* Tijgerbrood, Hollanda
'Dutch crunch' olarak da bilinen tijgerbrood, pirinç unu ve susam yağı ile kabukta karakteristik bir desen oluşturur.
* Rēwena parāoa, Yeni Zelanda
Patates mayası ile yapılan ekmek, tatlı-ekşi bir lezzet sunar ve Maori mutfağının vazgeçilmezi.
* Lefse, Norveç
Patatesli yassı ekmek, tatlı tereyağı ve tarçınla servis edilerek Norveç'in geleneksel lezzeti.
* Podplomyk, Polonya
Mayasız, ince ekmek olan podplomyk, peynir ve reçel ile servis edilir.
* Broa de milho, Portekiz
Mısır ve karabuğdaydan yapılan ekmek, taş fırınlarda pişirilir ve kabuğu çatlamış şekilde sunulur.
* Karavai, Rusya
Düğünlerde sunulan yuvarlak ekmek, özel dekorlar ve sembolik kurallarla hazırlanır.
* Pane carasau, Sardinya
İnce ve çıtır ekmek, 'müzik kağıdı' olarak adlandırılır ve uzun süre saklanabilir.
* Proja, Sırbistan
Mısır unundan yapılan kare şeklinde ekmek, etli güveçlerin yanında tercih edilir.
* Gyeran-ppang, Güney Kore
Her birinde bütün yumurta bulunan bu ekmek, sokak lezzeti olarak kahvaltıda veya atıştırmalıkta tüketilir.
* Appam, Sri Lanka
Tavada yapılan fermente ekmek, hafif ve kabarık dokusu ile kahvaltı sofralarında yer alır.
* Simit, Türkiye
Susamla kaplanmış halka şekilli simit, İstanbul sokaklarının simgesi. Eskiden tepsilerle dolaşan satıcılar artık nadir, fakat yol kenarındaki tezgahlarda taze ve çıtır simitler gün boyu satışta. Şekerli su veya pekmezle parlatılan hamur, odun fırınında pişerken karamelize olur ve hafif tatlı bir lezzet kazanır.
* Kaiser roll, Avusturya
Kabuklu ve hafif tatlı, kahvaltılarda veya sandviçlerde kullanılır.
* Tandoori roti, Pakistan
Geleneksel tandoor fırınında pişen bu ekmek, yumuşak ve hafif kömür aromalı.
* Msemen, Fas
Kat kat hazırlanmış ve tereyağıyla kızartılmış bu ekmek, tatlı veya tuzlu dolgularla servis edilir.
* Fougasse, Fransa
Ağaç yaprağı şekliyle bilinen bu ekmek, Provence bölgesinde zeytin veya otlarla hazırlanır.
* Mantou, Çin
Buharda pişirilen yumuşak mantou, sade veya dolgusuz olarak tüketilir.
* Arepa, Venezuela
Mısır unu ile yapılan yuvarlak ve kalın ekmek, peynir veya etle doldurulur.
* Tsoureki, Yunanistan
Paskalya zamanı yapılan örgülü tatlı ekmek, portakal kabuğu aromalı.
* Cornbread, ABD
Güney Amerika mutfağından Amerikan sofrasına geçen bu ekmek, mısır unuyla hazırlanır ve hafif tatlı.
