Evlerde masum görünen elektrikli aletlerin, iç mekan hava kalitesi üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğu ortaya çıktı. Güney Kore’de Pusan Ulusal Üniversitesi’nden (PNU) bir araştırma ekibinin yaptığı yeni çalışma, hemen her evde bulunan bazı cihazların “ultra ince partikül” (UFP) yayımıyla sağlığı riske attığını gözler önüne serdi. Özellikle çocuklar için tehlikenin daha büyük olduğu vurgulanan araştırma, iç mekan hava kirliliğine dair endişeleri yeniden gündeme taşıdı.
LABORATUVAR ORTAMINDA ÇARPICI TESTLER
PNU’lu bilim insanları, kontrollü laboratuvar ortamında yaptıkları deneylerde üç yaygın ev aletini mercek altına aldı: ekmek kızartma makineleri, hava fritözleri (air fryer) ve saç kurutma makineleri. Yapılan ölçümlerde, boyutu 100 nanometreden küçük olan ultra ince partiküllerin yoğun şekilde havaya karıştığı belirlendi. Bu partiküller, insan vücudunun doğal savunma mekanizmalarını aşabilecek kadar küçük olmalarıyla biliniyor.
EN YÜKSEK EMİSYON EKMEK KIZARTMA MAKİNESİNDEN
Araştırmanın en dikkat çekici sonucu, en fazla zararlı partikül yayan cihazın ekmek kızartma makineleri olması oldu. Testlerde, cihazın içine ekmek konulmasa bile dakikada yaklaşık 1,73 trilyon ultra ince partikül yaydığı tespit edildi. Uzmanlara göre bu yüksek emisyonun temel nedeni, cihazlarda kullanılan ısıtma bobinleri ve fırçalı DC motorlar.
SAÇ KURUTMA MAKİNELERİNDE MOTOR FARKI BELİRLEYİCİ
Saç kurutma makineleri üzerinde yapılan ölçümler ise motor teknolojisinin önemini ortaya koydu. Fırçasız motor kullanılan modellerin, klasik motorlara sahip cihazlara kıyasla 10 ila 100 kat daha az partikül yaydığı belirlendi. Bu durum, tüketici tercihleri açısından da dikkat çekici bir detay olarak öne çıktı.
HAVAYA KARIŞAN AĞIR METALLER ENDİŞE YARATIYOR
Araştırma sadece partikül sayısıyla sınırlı kalmadı. Bilim insanları, bu cihazların motor ve bobinlerinden havaya bakır, demir, alüminyum, gümüş ve titanyum gibi ağır metallerin de karıştığını ortaya koydu. Çevre mühendisi Changhyuk Kim, bu metallerin vücutta iltihaplanma ve hücre zehirlenmesi riskini artırabileceğine dikkat çekti.
ÇOCUKLAR İÇİN RİSK DAHA BÜYÜK
Bilgisayar destekli simülasyonlar, ultra ince partiküllerin burun tarafından filtrelenemediğini ve doğrudan akciğerlere ulaştığını gösterdi. Araştırmacılar, hava yolları yetişkinlere göre daha dar olan çocukların bu zararlı partiküllere maruz kalma konusunda çok daha savunmasız olduğunu vurguladı.
KRONİK MARUZİYET CİDDİ HASTALIKLARLA BAĞLANTILI
Önceki bilimsel çalışmalar, ultra ince partiküllere uzun süre maruz kalmanın; astım, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve hatta kanser gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştu. Yeni araştırma, bu risklerin ev ortamında da göz ardı edilmemesi gerektiğini bir kez daha gösterdi.
UZMANLARDAN ÜRETİCİLERE VE YETKİLİLERE ÇAĞRI
Araştırmayı yürüten ekip, üreticilerin daha güvenli motor ve ısıtma sistemlerine yönelmesi gerektiğini savunuyor. Ayrıca iç mekan hava kalitesine yönelik, özellikle çocukları korumayı hedefleyen yaşa özel düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiği belirtiliyor. Uzmanlar, tüketicilerin de cihaz seçiminde bu tür teknik detaylara daha fazla dikkat etmesi gerektiği uyarısında bulunuyor.
