Yıllardır iki ülkeyi karşı karşıya getiren ve İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasıyla özel statü ile yönetilen ‘Keşmir haritada nerede, nereye bağlı?’ gibi konular merak ediliyor. Gelen son dakika haberleri ile birlikte bölgede kazan kaynıyor. Hindistan’ın bölge için özel statüsünü kaldırması, halkı ayaklandırdı. Birçok gösterici gözaltına alınırken, iki ülke askerleri de birbirleriyle çatıştı. İşte gelişmeler…
DÜNDEN BUGÜNE KEŞMİR SORUNU
KEŞMİR SORUNU NEDİR?
İngiltere 1947 yılında Hindistan'dan çekilirken prenslikle yönetilen Keşmir'i Pakistan veya Hindistan ile birleşme konusunda serbest bırakmıştı. Nüfusunun neredeyse yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947 yılında Pakistan'a katılmaktan yana tavır gösterse de dönemin prensi, Hindistan ile birleşme kararı almıştı. Karara, Müslüman Keşmir halkı karşı çıkmış, Hindistan ve Pakistan’ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947'de ilk kez savaşmıştı. İki ülke arasında aynı sebeple 1965 ve 1999 yıllarında da savaş çıkmıştı. Yüzde 35'i Pakistan'ın, yüzde 45'i Hindistan'ın kontrolünde bulunan Keşmir'in yüzde 20'si de Çin'in hâkimiyetinde. Hindistan, ele geçirdiği bölgeleri ‘Cammu Keşmir’ eyaleti ismiyle kendine bağladı. Cammu Keşmir, Hindistan'da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet konumunda. Pakistan da kendi kontrolündeki Keşmir'e ‘Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)’ ve ‘Gilgit Baltistan’ olarak iki özerk bölge statüsü vermişti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948 yılından itibaren aldığı kararla birlikte Keşmir'in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini hedeflemişti Hindistan, halk oylamasına sıcak bakmazken, Pakistan BMGK kararlarının uygulanması talebinde bulunuyor.
HİNDİSTAN, CAMMU KEŞMİR’İN ÖZEL STATÜSÜNÜ KALDIRDI
Yarım asırdan uzun zamandır Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan Anayasa'nın 370. maddesini iptal eden Hindistan, bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırdığını duyurmuştu. Hindistan'da Cammu Keşmir'i iki birlik toprağına bölen ‘Cammu ve Keşmir'’n Tekrardan Yapılandırılması Teklifi’, ilk başta federal parlamentonun üst kanadı Rajya Sabha'da (Eyaletler Meclisi) ardından da federal parlamentonun alt kanadı Lok Sabha'da (Halk Meclisi) kabul edilmişti.
İKİ ÜLKENİN ASKERLERİ KARŞILIKLI ATEŞ AÇTI
Hint basınında Cammu Keşmir'in Rajouri bölgesinde Hindistan ve Pakistan askerleri arasında karşılıklı ateş açıldığı bilgisi geldi. Hindistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval, bölgedeki durumu değerlendirmek adına Cammu Keşmir'e ziyaret gerçekleştirdi. Cammu Keşmir'i ikiye bölme ve eyaletin özel statüsünü ortadan kaldırma kararı, eyaletin Kargil bölgesinde halk tarafından protesto edildi. Bölgede son birkaç günde aralarında politikacı ve aktivistlerin de olduğu en az 500 kişi güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı.
ESKİ BAŞBAKANLAR TUTUKLANDI
"Cammu ve Keşmir'in Tekrardan Yapılandırılması" teklifinin geçmesi ve eyaletin özel statüsünün cumhurbaşkanlığı emriyle kaldırılmasının arkasından, bölgenin eski başbakanlarından Omar Abdullah’ın ve Mehbuba Mufti'nin tutuklandığı bilgisi paylaşıldı. Haberlere göre, ev hapsinde tutulan iki liderden, Halkın Demokratik Partisi (PDP) lideri Mehbuba Mufti, Srinagar'da evinin yakınlarındaki devlet misafirhanesine götürüldü. Cammu ve Keşmir Halkının Konferansı liderlerinden Sajjad Lone ve Imran Ansari de tutuklandı. Başka tutuklanmaların da olduğu fakat polisin herhangi bir detay paylaşmadığı vurgulandı.
TÜRKİYE, HİNDİSTAN'IN KARARINDAN ENDİŞE DUYUYOR
Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Hindistan Anayasasının Cammu Keşmir'e özel statü tanıyan 370. maddesinin ilga edilmesinin mevcut gerilimi arttırmasından endişe duyulduğu ifadeleri paylaşıldı. Türkiye'nin, sorunun diyalogla ve ilgili BM kararları kapsamında, tüm Cammu Keşmir halkı ile Pakistan ve Hindistan'ın meşru çıkarları gözetilerek çözüme kavuşturulması dileğinde olduğu ifade edilen açıklamada, Türkiye'nin tarafların rıza göstermesi durumunda bölgede gerginliğin azaltılması adına katkı sağlamaya hazır olduğu kaydedildi.
370. MADDE NE?
Hindistan 1947 yılında İngiltere'den bağımsızlığını ilan ettikten 2 ay sonra Cammu ve Keşmir'in yöneticisi Hari Singh, bölgeyi Hindistan ile birleştiren Katılım Anlaşması'na imza atmıştı. Bu anlaşma, Hindistan anayasasının 370. maddesiyle resmiyet kazanmıştı. Madde, başkanlık emriyle iptal edilebiliyor. Bunun yanında böyle bir emrin, Cammu Keşmir'in kurucu meclisine sunulması gerekiyor. Kurucu meclis 1957'de dağıtıldığından dolayı, bazı uzmanlar maddenin iptali için bölge milletvekillerinin onayının gerektiğini, bazıları da başkanlık emrinin yeterli olduğu görüşünü savunuyor.
CAMMU KEŞMİR'İN HARİTADAKİ YERİ İÇİN TIKLAYIN
