Hong Kong Politeknik Üniversitesi’nden bilim insanları, yalnızca 30 dakikalık orta yoğunlukta bir egzersizin bile depresyon belirtilerini anında hafiflettiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre, bu kısa egzersiz seansı ruh halini belirgin şekilde yükseltiyor ve etkisi saatlerce sürebiliyor.
ADİPONEKTİN HORMONU DEVREDE
Bilim insanları, bu etkinin adiponektin adlı bir hormonun salınımından kaynaklandığını açıkladı. Hormon, beyne giderek duygusal düzenlemeden sorumlu medial prefrontal korteks bölgesini harekete geçiriyor. Egzersiz sonrası kanda ve beyinde adiponektin seviyelerinin yükseldiği tespit edildi.
Çalışmada 18–40 yaşları arasında 40 yetişkin katılımcı yer aldı. Katılımcılar önce “Ruh Hali Profili” anketi doldurdu, ardından 30 dakika boyunca kalp atış hızı monitörü ile koşu bandında egzersiz yaptı. Egzersiz bitiminde anket tekrarlandı ve hem kaygı hem depresyon belirtileri olan hem de olmayan kişilerde ruh halinde belirgin bir iyileşme gözlendi. Özellikle depresyon belirtileri olanlarda öfke, kafa karışıklığı ve yorgunluk düzeylerinde düşüş olurken, tüm katılımcılarda özsaygı ve canlılık arttı.
BEYİNDEKİ MEKANİZMA
Beyin görüntülemeleri, adiponektinin nöronlardaki AdipoR1 reseptörünü harekete geçirdiğini gösterdi. Bu reseptör devre dışı bırakıldığında egzersizin yarattığı olumlu davranış değişimleri ortadan kalktı. AdipoR1, APPL1 adlı bir proteini aktive ederek sinaps oluşumunu güçlendiren moleküler değişimlere yol açıyor ve nöronlarda yeni dendritik uzantılar oluşuyor. Araştırmacılar, bu mekanizmanın ketaminin hızlı antidepresan etkisine benzer bir etki yarattığını düşünüyor.
YENİ TEDAVİ KAPISI
AdipoR1’in aktivasyonu, egzersiz sonrası yaşanan “iyi hissetme” halini başlatan bir anahtar görevi görüyor. Bilim insanları, gelecekte yapay adiponektin reseptör agonisti AdipoRon adlı bileşiği depresyon tedavisinde denemeyi planlıyor, ancak bu ilaç henüz insanlarda test edilmedi.
Molecular Psychiatry dergisinde yayımlanan çalışma, egzersizin ruh halini iyileştirmesinin biyolojik mekanizmasını ortaya koyarak, uygun ilaç bulmakta zorlanan bireyler için egzersizi geçerli bir tedavi seçeneği hâline getiriyor. Sonata Suk-yu Yau, araştırmanın amacını şöyle özetledi:
“Son hedefimiz, tek seanslık egzersizlerin ruh halini iyileştirmedeki en etkili biçimlerini belirleyerek toplum genelinde uygulanabilecek rehberler geliştirmek. Bu, depresyonun gelişimini önlemede etkili bir strateji olabilir.”
