Duygudurum bozukluğu olarak bilinen psikolojik bir rahatsızlık olan bipolar bozukluk kişilerin ruh hali üzerindeki değişimleri ifade eder. Ruh halindeki iki uç arasında gidip gelme durumu olarak karşımıza çıkan bipolar bozukluk hem depresyon yaşanması hem de mani adıyla bilinen yüksek enerji seviyesine ortaya çıkarır.
Geçmişten günümüze kadar yapılan araştırmalar ile pek çok psikolojik problem ortaya çıkmıştır.Psikolojik problemlerden biri olarak karşımıza çıkan bipolar bozukluk kişilerin Duygu durumlarını etkilemektedir.Zaman zaman depresyon halinde olan bu kişiler bir anda mutluluk haline geçiş yapabilmektedir.2 farklı duygu değişimi arasında geçiş yapan kişileri bipolar bozukluk teşhisi konulabilir.Peki, Bipolar bozukluk nedir? İşte bipolar bozukluk hakkında merak edilen tüm detaylar…
Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk kişilerin mani adını verdiğimiz durumdan depresyon adı verilen kutuplar arasındaki değişken ne denmektedir. Bu kişilerde sabit, sürekli ve dengeli bir ruh hali görülmez. Bununla birlikte kişilerde depresif dönemde mutsuzluk, üzüntü, isteksizlik, motivasyon kaybı gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Manik adı verilen dönemde ise daha coşkulu, enerjili, gezmeye ve para harcamaya eğilimli olan, uyku ihtiyacı azalmasına rağmen kendisine daha enerjik hisseden kişiler ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte dikkat dağınıklığı, kafada dönen farklı fikirler gibi durumlarda görülmez. Kişilerin kendisine özgüven ve özsaygı sı artarken rahatsızlık verici saldırgan davranışları da ortadan kalkmaktadır.
Bipolar bozukluk çoğu zaman ergenlik döneminde ortaya çıksa da her yaş ve cinsiyete görülebilmektedir. Kalıtımsal etkenler hastalık üzerinde Etkin olurken toplumda yaşamları boyunca hastalanma riski de yüzde 1 olarak görülmektedir.
Bipolar bozukluk neden olur?
Bipolar bozukluğun birden fazla nedeni olabilir. Yapılan araştırmalara göre bipolar hastalık birçok faktörün birleşimi ile ortaya çıkabilmektedir. Ancak çoğunlukla genetik geçişi olan bir hastalık olarak aileden aktarılır. Genellikle ailede başka bir polar vakalarında olması muhtemeldir. Bipolar hastalığına yol açan tek bir gen bulunmamaktadır. Birden fazla etken nedeniyle bu hastalığın ortaya çıktığı görülür.
Yetişkin tek yumurta ikizleri ile yapılan çalışmalar doğrultusunda bipolar hastalığının sadece genlere bağlı olmadığı da ortaya çıkmıştır. Tek yumurta ikizlerinin birinde görülen bipolar rahatsızlığı diğerinde de görülme olasılığı % 70 olarak görülmektedir. Yani yapılan çalışmalar sonrasında %30 oranında biyolojik, psiko-sosyal ve duygusal etkenlerin de rolü olduğu görülmüştür. Yaşanan travma ve stresi durumların hastalık üzerinde önemli etkileri olduğu ifade edilirken kişilerde manik ve depresif episodların belirlendi de görülmektedir.
Pediatrik bipolar bozukluk belirtileri nelerdir?
Manik durumunda olan bir kişide görülen belirtiler şu şekildedir:
Fazla konuşkan ve asabi hal ve tavırlar
Eskisine göre artmış aktivite ve enerji
Uyuma ihtiyacındaki azalma
Düşünce süreçlerinde hızlanma
Hızlı konuşma hali
Şişmiş özgüven ve büyüklenmeci hal
Varsanı ve sanrılar
Depresif episodun belirtileri:
Artmış hüzünlü ve ağlamaklı olma hali, sık sık ağlama
Umutsuzluk
Daha önce yapmaktan hoşlandığı şeylerden hoşlanmama, sosyal aktivitelere katılımda azalma
Devamlı can sıkıntısı
Düşük enerji
Sosyal içe çekilme, iletişim kurmada zayıflık
Düşük öz-saygı ya da suçluluk
Reddedilmeye ve hata yapmaya karşı fazla duyarlı olma hali
Asabilik, öfke ve düşmanca davranışlarda artma
İlişkilerde zorluk yaşama
Baş ve karın ağrısı gibi şikayetlerde artış
Okula gitmek istememek ya da okul başarısının düşmesi
Yeme ve uyku düzeninde büyük değişimler
Evden kaçmaya ilişkin düşüncelerin dillendirilmesi hatta girişimde bulunmak
İntihar düşünceleri ve kendine zarar verme davranışları
Bu belirtilerin tek bir tanesinin görülmesi bipolar bozukluk olduğunu göstermez. Ancak belirtilen Bu maddelerden birkaçı kişide görülüyorsa ve bu durum günlük yaşantısı üzerinde olumsuz etkilere yol açıyorsa kişilerin bipolar bozukluğu olduğu söylenebilir.
Bipolar bozukluk çocuklarda ortaya çıkması durumunda teşhisi de zorlaşmaktadır. Ortaya çıkan belirtiler doğrultusunda dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, karşıt olma ve karşıt gelme bozukluğu gibi sorunlara da işaret edebilir. Bipolar bozukluk yaşayan çocuk ve ergenler kaygı bozukluğu, kötü madde kullanımı gibi semptomlarda gösterebilir.
Bipolar bozukluk sonuçları nelerdir?
Bipolar bozukluk uzun ve kısa vadede olumsuz sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bipolar bozukluğu olan çocuklar hem evde hem de okulda birçok problemle karşı karşıya kalmaktadır. Bipolar hastası olan yetişkinler ise boşanma, plansız hamilelik, yasal ve finansal zorluklar ya da iş yerindeki anlaşmazlıklar gibi sorunlar yaşamaktadır.
Bipolar bozukluğu olan hastaların yüzde atmışsın da ilk evrede madde ve alkol kullanımı görülür. Bipolar hastalığı bulunan kişilerde kalp rahatsızlığı, şeker, migren ve hipotiroid gibi problemlerde görülmektedir.
Bipolar hastası olan kişilerde intihar riskinin de yüksek olduğu görülmektedir. Her dört kişiden biri intihara teşebbüs etmekte ve 10 kişiden biri de intihar nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Yapılan çalışmalar doğrultusunda bipolar bozukluğu olan kişilerin tedavi edilmesi ile uzun vadeli etkilerinin azaltıldığı görülmüştür. Her hastalıkta olduğu gibi bipolar rahatsızlık da da erken müdahale edilmesi ortaya çıkabilecek sorunların daha az olmasına neden olmaktadır.
Bipolar bozukluk nasıl tedavi edilir?
Bipolar bozukluk tamamen ortadan kaldırılabilecek bir hastalık değildir. İlaç ve psiko-sosyal tedaviler doğrultusunda semptomların azaltılması ve kişinin normal hayatına yaşayabilecek düzeyde olması sağlanır.
İlaç tedavisi ile hastalık belirtilerinin en aza indirilmesi amaçlanırken verilen psiko-sosyal destek ile hem aile hem de bireye verilen eğitimlerle çocuğun yaşantısının olumlu yönde ilerlemesi sağlanır. Hem ilaç hem de terapi ile desteklenen hastaların hayatta başa çıkma becerileri de önemli düzeyde artmaktadır. Özellikle çocuklarda duygusal ve davranışsal sorunların önüne geçilmesi için terapiye ihtiyaç duyulur.
Psiko-sosyal tedavi aşamasında ilk önce ailenin hastalıkla ilgili detaylı bir bilgiye sahip olması gerekmektedir. Bu şekilde çocuğun daha etkili bir yaşam sürecine geçmesi sağlanır. Psikiyatrik tedavi ile birlikte psikoterapisi alınması hem aile hem de çocuk açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Manik ve depresif atakların tetiklenmesi nin önüne geçilmesi ve etkilerinin azaltılması ile birlikte çocuğun hem stres hem de günlük yaşantısı ile başa çıkabilmesi amaçlanır.
Çok sık tekrarlanan depresyon ve mani atakları bir süre sonra kişinin sosyal yaşamını iş yaşantısına ve eğitim hayatını olumsuz olarak etkileyecektir. Bu nedenle tedaviler sadece hastalığın görüldüğü süreçte değil hayatı boyunca devam etmesi gerekir. Amaç belirli bir süre tedavi uygulamak değil hastayı koruyucu tedavi ile ömür boyu kontrol altında tutmaktır.
Tedavi sürecinde kişiler kendilerine iyi hissetmesi durumunda ilaçları bırakmak da ya da dozlarını azaltmaktadır. Ancak doktorun tavsiyesi olmadan ilaç bırakmak ya da doz azaltmak doğru değildir. Kişilerde yeniden bir atak geçirmesi söz konusu olabilir.
