Enerji artırma, saçları besleme ve güneş takviyesi alma gibi birçok nedenden kaynaklı vitamin takviyesi kullanımı son zamanlarda artmış durumda. Ancak doktor tavsiyesinden bağımsız olarak kullanılan bu vitaminler vücuda faydadan çok zarar sağlıyor. İşte, uzmanların vitamin takviyelerine karşı korkutan uyarısı...
Özellikle sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasının ardından, vitamin takviyeleriyle ilgili öneri ve reklamlar da artmış durumda. Buna bağlı olarak bu takviyelere başvuranların sayısı da artış gösteriyor. Peki, vitamin takviyesi kullanmak faydalı mı? Takviye vitaminler vücudun ihtiyacı olan vitamini gerçekten karşılıyor mu? Merak edilen bu soruların yanıtı İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya ile Dr. Ender Saraç'tan geldi...
SANILDIĞI GİBİ VÜCUDU İYİLEŞTİRMİYOR
Uzm. Dr. Ayça Kaya, gıda takviyelerinin vitamin ve mineraller olarak sınıflandırılabileceğini ancak bu takviyelerin ilaç olarak nitelendirilemeyeceğini vurgulayarak, "İlaç; bir hastalığı iyileştirmek, vücutta ortaya çıkmış disfonksiyonel bir durumu düzeltmek için kullandığımız tedavi yöntemidir. Gıda takviyeleri ilaç değildir çünkü bir hastalığı iyileştirmez.
En basit vitaminlerden tutun yağ eritici olduğu söylenen takviyelere kadar zaman zaman gündeme geliyor. Bunlar insan sağlığını çok olumsuz etkileyebilir. Gıda takviyesi kullanılacaksa doktor kontrolünde kullanılması gerekiyor. Önce kişinin muayene olması, kan tahlillerine baktırması, eksik vitamini ya da minerali varsa bu doğrultuda vitamin takviyesi alması gerekiyor. Aksi takdirde bilinçsizce kullanılan vitaminler vücutta birikebilir." dedi.
KAN TAHLİLİ YAPILMASI ŞART
Dr. Ender Saraç ise tüm antioksidan, vitamin, mineral ve doğal desteklerin bir grupta toplandığını söyleyerek öncelikle kan tahlili ve vücut bileşenleri analizleri yapılması gerektiğinin altını çizdi. Kan tahlilinin önemine dikkat çeken Saraç, şu ifadeleri kullandı:
"Yağ oranı, kas oranı, bedenin hangi yapıdan oluştuğu; eksisi fazlası, su, protein, kemik ağırlığı gibi etkenler saptanmalı ve ondan sonra yaşa cinsiyete hatta mevsime göre karar verilmeli. Ergenliğe girmiş bir gencin kullanacağı vitamin başka, menopoza girmiş bir kadının kullanacağı vitamin başka, prostat riski taşıyan bir adamın kullanacağı vitamin başka. Mutlaka kan tahlili yapılmalı"
KANSERE DAVETİYE ÇIKARTABİLİR
Özellikle yağda erime özelliği gösteren vitaminlere vurgu yapan Dr. Ender Saraç, bu vitaminler kontrolsüz kullanıldığında vücutta ortaya çıkabilecek riskleri şöyle aktardı: "Örneğin aşırı A vitaminin yoğun sigara içenlerde akciğer kanseri yapabileceğine dair yayınlar var. Hap yoluyla alınan vitaminlerden bahsediyorum. B vitaminin fazlalığının kireçlenme, damar sertliği ve böbrek taşı yapma riski var. E vitaminin fazlalığının da ellerde titreme ve huzursuzluk yapma riski mevcut"
K vitaminin K1 ile k2 diye ayrıldığını, K2'nin D vitamini fazlalığı durumunda kemiklerde kireçlenme, damarlarda sertlik ve böbrek taşı oluşturma riskini azalttığı fakat K1 vitamini fazlalığının pıhtılaşmanın artmasına neden olduğunu söyleyen Dr. Saraç, şu bilgileri verdi:
"B vitamini kullanımının çok fazla olması idrardaki yoğun sarı renk ve kendine özgü bir kokuya sahip olmasıyla belli olur. B ve C vitaminleri genelde suda eriyen vitaminler olduğu için fazlalığı belli bir eşiği geçince böbrekten süzülüp atılıyor. Ancak aşırı miktarda C vitamini almak vücutta asit-baz bozukluğu yaratabilir. B12 vitamini ve folik asitin aşırı miktarda ve sürekli alınması hücre bölünmesini tahrik ederek uyuyan kanser hücrelerini harekete geçirmesi bakımından risk yaratabilir."
TAKVİYE ALMAK ŞART AMA...
Vitamin ve gıda takviyesinin fazla tüketmenin zararlı olduğunu fakat yeterli miktarda ve doktor kontrolü altında kullanımının gerekli olduğunu savunan Dr. Ender Saraç, "Artık organik beslenemediğimiz için kaliteli ve doğal takviyeler almayı destekliyorum. Buna ihtiyacımız var, peki neden? İngiltere'de yapılan bir araştırmada son 10 yıl içerisinde topraktaki en önemli antioksidan olan selenyumun yüzde 60 oranında düştüğü saptandı. Nedeni de şöyle: İlkokul derslerinde hatırlayalım, her 4 senede bir toprak nadasa bırakılırdı ve her 4 senede 3 verim alınırdı. Şimdi ise sadece bir yılda 3 verim alınıyor. Dolayısıyla topraklarımız yorgun ve içerisindeki antioksidan, vitamin ve mineral oranları çok düştü. Genel bir halsizlik ve bağışıklıkta düşme de var. Dolayısıyla bu konuda deneyimli bir hekimin kontrolünde ve kan tahliliyle bu tür doğal desteklerin alınmasının en azından şu dönemde daha gerekli olduğunu düşünüyorum. Çünkü hepimizin organik beslenme taze ve mevsiminde genetiği değiştirilmemiş organizmaları yeme şansımız yok. Şu anda maalesef soğan-sarımsak dışında çoğu şeyin genetiğiyle oynanmış durumda." dedi.
TAKVİYE KULLANIMI UZMANLIK GEREKTİRİYOR
Vitamin takviyelerinin ne zaman ve nasıl tüketilmesi gerektiğinin uzmanlık gerektirdiğini vurgulayan Dr. Ender Saraç, şu ifadelerle sözlerini noktaladı:
"Alacağınız ürünün markası, cinsi, son kullanma tarihi, ürünün sıcak bir ortamda bekletilip bekletilmediği gibi faktörlere dikkat edin. Sirkülasyonu hızlı olan bir eczaneden alınması daha doğru olur" ifadelerini kullandı. Dr. Ayça Kaya da gıda takviyelerinin doğru kullanımıyla ilgili eş dost faktörüne değinerek sözlerini noktaladı: "Bu ürünleri 'Komşuya iyi gelmiş, bana da iyi gelsin' diye kontrolsüzce kullanmak çok yanlış. 'Gıda takviyesi tamamen bitkisel. Hiçbir yan etkisi yok, içeyim daha da iyi olayım' derken insanlar mevcut sağlıklarını daha da kaybedebilir. Bir ilacı içerken ve takviyeyi kullanırken komşuya çok iyi gelen bir diyabet ilacını nasıl kendimiz için kullanmıyorsak bu tür takviyelere de aynı dikkatle yaklaşmamız gerekiyor. Doktorunuz ne diyorsa o."
