Türkiye'nin en yaygın ancak en az bilinen hastalıklarından biri olan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), sessiz bir salgın gibi yayılıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, özellikle sigara içme oranlarının yüksekliği nedeniyle ülkemizde KOAH vakalarının çarpıcı boyutlara ulaştığını belirtiyor. Yapılan bilimsel çalışmalar, 40 yaş üzeri bireylerde neredeyse her 4-5 kişiden birinin KOAH olduğunu ortaya koyuyor. Ancak hastalığın en büyük tehlikesi, hastaların çoğunun bu durumdan haberdar olmaması ve semptomları yaşlılık veya sigara içmenin doğal sonucu sanması.
TÜRKİYE'DE RİSK HIZLA YÜKSELİYOR: KOAH NEDİR VE NASIL GELİŞİR?
KOAH, akciğerlerde fonksiyon kaybına yol açarak ilerleyici bir seyir izleyen ciddi bir hastalıktır. Temel şikayetler arasında inatçı öksürük, balgam çıkarma ve eforla artan nefes darlığı bulunur. Prof. Dr. Tevfik Özlü, hastalığın asıl tetikleyicisinin sigara olduğunu vurguluyor. Ancak sigara dumanına maruz kalmasalar dahi bazı kişilerde KOAH gelişimi gözleniyor.
Özlü'ye göre sigara dışında KOAH'a yol açan kritik risk faktörleri şunlar:
- Biyoyakıt Dumanına Maruz Kalma: Özellikle kırsal bölgelerde odun, kömür ve tezek gibi biyoyakıtların dumanına uzun süre maruz kalmak, kadınları daha fazla riske atıyor.
- İş Yeri Ortamı: Bazı endüstriyel tozlar ve zararlı gazlar da KOAH gelişimine zemin hazırlıyor.
- Hava Kirliliği: Kükürt dioksit, azot oksit ve ozon gibi gazların izin verilen sınırların üzerinde olduğu dış atmosfer kirliliği de KOAH nedenleri arasında yer alıyor.
- Genetik Yatkınlık: Ailede KOAH öyküsü bulunması, hastalığa yakalanma riskini artırıyor.
- Pasif İçicilik: Evde içilen sigaraya maruz kalan bebeklerin ve çocukların ileride KOAH geliştirme riski de büyük ölçüde artıyor.
YAYGINLIĞI KORKUTUYOR: 4-5 KİŞİDEN BİRİ RİSK ALTINDA
Türkiye'deki sigara içme oranlarının yüksekliği, KOAH'ın ülke genelinde çok yaygın olmasına neden oluyor. Prof. Dr. Özlü, "Genelde yapılan çalışmalarda 40 yaşın üzerinde, neredeyse 4-5 kişiden biri KOAH olduğu saptanmış" diyerek durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Bu oranın özellikle erkeklerde daha yüksek olduğu, ancak sigara içenlerde ve yaş ilerledikçe maalesef daha da arttığı belirtiliyor. Türkiye, sigaranın yoğun tüketildiği ülkeler arasında yer aldığı için KOAH'a rastlama sıklığı da kaçınılmaz olarak yükseliyor.
'YAŞLILIK' VE 'SİGARA ÖKSÜRÜĞÜ' TUZAĞINA DÜŞMEYİN
Hastalığın sinsi ilerleyişindeki en büyük engel, hastaların çoğunun KOAH olduğunu bilmemesi. Bu durum, tanının gecikmesine ve akciğerdeki geri dönüşü olmayan hasarların ilerlemesine yol açıyor. Hastalar genellikle nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarma gibi şikâyetlerini KOAH'a bağlamak yerine, bu durumu "yaşlanmaya" veya "sigara içmeye" yoruyor.
Özlü, hastaların, "Ben yaşlandım, onun için yokuş çıkarken zorlanıyorum" ya da "Sigara içiyorum da ondan öksürüp balgam atıyorum" düşüncesiyle doktora gitmediğini ve bu hayati hastalığın tanısının konulamadığını belirtiyor.
KOAH’I DÜŞÜN: ERKEN TANI İÇİN ACİL UYARI
Dünya KOAH Günü'nde benimsenen ana tema, erken tanıya dikkat çekiyor: "Nefesin daralıyorsa KOAH’ı düşün, KOAH’ı aklına getir. Sen de KOAH olabilirsin."
Prof. Dr. Tevfik Özlü, halkı acilen uyarıyor ve şu belirtilere dikkat çekiyor:
- Yaşıtlarınıza göre yokuş çıkmakta, merdiven çıkmakta zorlanıyorsanız.
- Her gün öksürüğünüz varsa.
- Sürekli balgam çıkartıyorsanız.
- Ve sigara içiyorsanız.
