Türkiye’de ihracatın eylül ayında yüzde 8.9, ekimde yüzde 17.2, kasımda ise yüzde 16.4 yükselmesiyle 2017’nin ilk 11 ayında yurtdışına satışlar yüzde 13.1 artışla 110,4 milyar dolara ulaştı. Bu durum sanayinin çarklarını döndürdü. Mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ekimde yüzde 7.3 arttı.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ekim ayına ilişkin sanayi üretim endeksi sonuçlarını açıkladı. Buna göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ekimde bir önceki aya göre yüzde 0,7 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,3 artış gösterdi. TÜİK verilerinde şu noktalar dikkat çekti:
* Arındırılmamış sanayi üretiminde eylül ayında yüzde 13,4 artışın ardından ekim ayında da yüzde 8,9 artış geldi. Böylece yılın ilk on ayında sanayi üretimi geçen yıla göre yüzde 6,0 büyüme göstermiş oldu.
* Daha da güzel tarafı ise imalat sanayindeki gelişmelerde yaşandı. İmalat sanayi ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,7 büyüme gösterirken, on aylık üretim artışı da yüzde 6,3’e çıkmış oldu.
* Vergi teşviklerinin bitmesi ile dayanıklı tüketim sektöründeki hızlı artış yavaşladı. Eylül ayında yüzde 38,1 büyüme gösteren sektör eküm ayında sadece yüzde 2,9 üretim artışı sağlayabildi.
* İmalat sanayinin alt dallarına bakıldığında ise giyim eşyası üretimi uzun bir aradan sonra yüzde 17,0 gibi önemli bir üretim artışı gerçekleştirdi.
* Deri üretiminde de yüzde 20,5 üretim artışı sağlanmış oldu.
* Makine ve ekipmanları üretimi yüzde 19,4 büyürken, motorlu kara taşıtları da yüzde 12,0 arttı.
* Motorlu kara taşıtları üretimi yılın ilk on ayı itibariyle de yüzde 15,4 üretim artışı sağlamış oldu.
* Vergi teşviklerinin bittiği mobilya sektöründe ise sadece yüzde 0,1 üretim artışı gerçekleşti.
* Kurlarda yaşanan artış sanayinin ihracatını daha fazla artırmasına imkan verdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) kayıtlarına göre, eylül ayında geçen yıla göre yüzde 8,9 artışla 9 milyar 305 milyon dolara yükselen sanayi ihracatı, ekim ayında yüzde 17,2 artışla 11 milyar 32 milyon dolara çıktı. Kasım ayında da sanayi sektörünün ihracatı yüzde 16,4 artışla 11 milyar 068 milyon dolar oldu. Böylece yılın ilk 11 ayında toplam ihracat yüzde 10,7 artarken, sanayi sektörü ihracatı yüzde 13,1 artışla 110 milyar 405 milyon dolar seviyesine ulaştı.
İHRACATI OLUMLU ETKİLEYECEK
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, sanayi üretiminde kaydedilen artışların gelecek dönemde ihracatı olumlu yönde etkileyeceğini vurguladı. Bu gelişmenin sonucu olarak büyüme rakamlarının beklentileri aşabileceğine değinen Elvan, bu yılın ocak-ekim döneminde sanayi üretiminin ortalama yüzde 5,8 artarak, 2016’nın aynı döneminde anılan oranın yüzde 1,8 olduğu göz önüne alındığında yakalanan başarının önemine işaret etti. Elvan, ekim ayında, sermaye malı üretiminin yüzde 13,5, ara malı üretiminin yüzde 6,4 artış gösterdiğine işaret ederek, bu durumun özel sektörün ekonomiye olan güveninin devam ettiğinin temel bir göstergesi olduğunu belirtti. Sanayi üretiminde sektörlere yayılan dengeli bir üretim artışı gözlendiğinin altını çizen Elvan, şunları kaydetti: “Sanayi üretiminde kaydedilen bu artışlar önümüzdeki dönemde de ihracatı olumlu yönde etkileyecektir. Bu gelişme, yılın son çeyreğinde de büyümenin beklenenden daha yüksek olacağına işaret etmektedir. Yıllık büyüme hızının yüzde 6’yı aşması sürpriz olmayacaktır.”
BÜYÜME TAHMİNLERİ REVİZE EDİLECEK
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı da ekim ayında arındırılmamış sanayi üretiminin yüzde 8,9’luk artışla yine beklentilerin üzerinde bir yıllık büyüme oranını gösterdiğini söyledi. Tokalı, şunları kaydetti: “Yılın son çeyreğine ait ilk veri doğrultusunda, 3. çeyrekte yıllık bazda arındırılmamış olarak yüzde 13,7 ve arındırılmış olarak da yüzde 10 artan sanayi üretiminde beklenen ivme kaybının korkutucu boyutta olmadığını izliyoruz. Bu doğrultuda, güven endekslerinde gözlenen zayıflamanın reel ekonomik verilere yansımasının şimdilik makul boyutta kaldığını söyleyebiliriz. Bu doğrultuda, gelecek hafta başında açıklanacak 3. çeyrek büyüme oranının boyutunun, 2017 büyüme görünümünün belirlilik kazanmasına yardımcı olacaktır. Biz de bu sonuca bağlı olarak, 2017’ye yüzde 5,6 düzeyindeki büyüme oranımızı ne ölçüde yukarı yönlü revize edeceğimize karar vereceğiz.”
2017 YÜZDE 6,5 İLE KAPANABİLİR
Öncü göstergelerin, büyüme eğiliminin yılın son çeyreğinde bir miktar hız kestiğine işaret ettiğini vurgulayan ekonomist Haluk Bürümcekçi, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bu yıl her ne kadar para politikasında göreli sıkılaşma ile kredi-mevduat faizlerinde yükseliş gözlense de finansal koşulların Kredi Garanti Fonu etkisi ile gevşekliğini koruması, büyüme tahminleri üzerindeki riskleri yukarı yöne döndürmüştü. Ayrıca, imalat sanayi üretimi açısından öncü gösterge olan kapasite kullanımı, reel kesim güven endeksi ve satınalma yöneticileri endeksi ise toparlanmanın son çeyrekte de sürdüğüne işaret etmektedir. Üçüncü çeyrekte olası çift haneli büyüme gerçekleşmesi sonrasında, yılı yüzde 6,5 civarında bir büyüme ile kapatmamız çok olası görünmektedir. Her ne kadar yeni GSYH serileri ile milli gelir tahminlerinin sürprize açık olması işimizi zorlaştırsa da büyüme tahminimizi yüzde 5,3’ten yüzde 6,5’e revize etmenin uygun olacağını düşündük.”
