Baharat olarak kullanılan ve pek çok sağlık problemine iyi geldiğine inanılan zuzubak otu, Batman'ın Sason ilçesinde ilkbahar mevsimiyle birlikte yeniden dağ yollarına düşen köylüler için büyük bir gelir kapısı oluşturuyor. Yüksek rakımlı yaylalarda ve kayalıklarda yetişen bu özel ot, zorlu toplanma süreci nedeniyle kilogram başına 10 bin TL'ye kadar alıcı buluyor.
DOĞADAN TOPLANAN ŞİFA KAYNAĞI
Sason’un Cobet Yaylası ile Mereto ve Zoveser dağlarının eteklerinde yetişen zuzubak otu, tamamen doğal koşullarda büyüyor. Özellikle kayalık bölgelerde bulunması, bitkinin toplanmasını hem riskli hem de zahmetli hale getiriyor. Bahar aylarında yeşermeye başlayan zuzubak, kısa sürede toplandığı alanlarda yok olduğu için nadir ve kıymetli bir bitki olarak değerlendiriliyor.
GÜNDE SADECE BİR KİLO TOPLANABİLİYOR
Köy halkından Muharrem Algan, sabahın erken saatlerinde başlayan zorlu yolculuğu şu sözlerle anlatıyor: “Saat 4’te yola çıkıyoruz, çoğu zaman 5 saatlik yürüyüş yaparak dağlara ulaşıyoruz. Günde en fazla bir kilo toplayabiliyoruz. Bitki o kadar yüksekte ve sarp yerlerde yetişiyor ki, her defasında can güvenliğimiz tehlikeye giriyor.”
TAŞLA DÖVÜLEREK TOZ HALİNE GETİRİLİYOR
Toplanan zuzubak otları, geleneksel yöntemlerle işleniyor. Ot, önce ince ince doğranıyor, ardından kaya tuzu ile birlikte tahta huni içinde taşla ezilerek toz haline getiriliyor. Bu işlem, otun aromasını ve dayanıklılığını artırıyor. Hazır hale gelen baharat, özellikle salatalar, yoğurtlu mezeler ve sebze yemeklerinde kullanılıyor.
YOĞUN TALEP GÖRÜYOR, TÜM TÜRKİYE’YE GÖNDERİLİYOR
Zuzubak otuna yalnızca Batman çevresinden değil, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere birçok ilden de sipariş geliyor. Az bulunması ve doğal yollarla toplanması, bitkinin değerini artırıyor. Sait Boğuş isimli üretici, “Şu anda kilosunu 8 bin TL’ye veriyorum, ama zaman zaman 10 bin TL’ye kadar çıkıyor. Neredeyse elimizde kalmıyor,” diyerek otun gördüğü ilgiyi anlatıyor.
TEK GEÇİM KAYNAĞI OLDU
Yüksek dağlarda zorlu koşullarda toplanan zuzubak otu, bölge halkı için büyük bir ekonomik kaynak. Başka bir gelir kapısı olmayan birçok köylü, bu ot sayesinde geçimini sağlıyor. Algan, “Bu ot olmasa ne yaparız bilmiyorum. Bizim için ekmek kapısıdır,” diyor.
KÖKTEN YAPRAĞA ŞİFA DEPOSU
Zuzubak otunun bağışıklık sistemini güçlendirdiği, sindirimi kolaylaştırdığı ve birçok rahatsızlığa iyi geldiği belirtiliyor. Bölgede halk tarafından "doğanın hediyesi" olarak görülen bu ot, yüzyıllardır hem şifa hem de tat için kullanılıyor.
KORUMA ALTINA ALINMASI GÜNDEMDE
Bölgedeki uzmanlar ve üreticiler, bitkinin bilinçsiz toplanması nedeniyle sayısının her yıl azaldığını belirtiyor. Bu nedenle, zuzubak otunun korunması ve kontrollü şekilde toplanması gerektiği yönünde çağrılar yapılıyor.
